Dat klopt als een bus – Herkomst en betekenis

Als iets klopt als een bus, is het helemaal oké. ‘Dat klopt als een bus!’, zegt men dan. Of, als alternatief: ‘Dat sluit als een bus!’. Wat is de precieze betekenis van dit gezegde en waar is deze uitspraak historisch gezien aan ontleend?

De betekenis van dat klopt als een bus, is dat iets helemaal goed is en klopt. Vaak betreft het een uitspraak waarvan de waarheid niet ontkend kan worden. Iemand heeft de waarheid verteld of een redenering opgezet die volledig sluitend is.

Oorsprong van de uitdrukking

De uitdrukking dat sluit als een bus is al eeuwenoud en kwam al in de vroegmoderne tijd voor, specifiek in de zestiende eeuw. De term ‘bus’ sloeg hierbij niet op het moderne openbare vervoermiddel, maar op een bewaardoos of opbergblik. Als deze bewaardoos of het opbergblik goed afsluitbaar was met een deksel, sloot deze als een bus. Het klopte dan dus helemaal.

Interessant in de uitdrukking dat klopt als een bus, is het werkwoord ‘kloppen’. Dit betekende letterlijk kloppen, als het deksel op de bus gedaan werd. Maar in de uitdrukking kreeg het ook de betekenis van ‘juist zijn’ of waar zijn’. Volgens Onze Taal zou het ook kunnen dat kloppen een relatie had met het kloppen van het hart. Als je hart klopt, is alles in orde.

Een van de oudst bekende vermeldingen van iets dat als een bus klopt, is aangetroffen in de periodiek Javabode in 1888:

“Men beleedigt elkaar zonder elkaar te krenken; men vecht zonder elkaar te raken, dat klopt als een bus.”

Het duurde echter tot 1986 voordat de zegswijze voor het eerst als uitdrukking vermeld werd in een woordenboek, namelijk in de Grote Koenen.

Boek: De hond in de pot. 50 spreekwoorden en gezegden gefotografeerd

Bronnen ▼