Redactie
De helft van de Nederlandse musea draaide in 2022 verlies. Dat blijkt uit cijfers van de Museumvereniging. Volgens de vereniging heeft onder meer de coronacrisis er flink bij de musea ingehakt. In deze periode teerden veel culturele instellingen noodgedwongen in op hun reserves, waardoor ze nog afhankelijker werden van subsidies.
In de eerste vier weken van 2022 waren de musea vanwege de corona nog gesloten. Daarna wisten kunst- en cultuurliefhebbers de weg naar de musea al snel weer te vinden. Over heel 2022 trokken de 469 musea die zijn aangesloten bij de Museumvereniging 23,5 miljoen museumbezoeken, waarvan 5,6 miljoen uit het buitenland. Dat zijn geen slechte cijfers, maar toch hebben veel musea het financieel moeilijk.
Dat veel, met name middelkleine, musea het financieel zwaar hebben, heeft volgens de Museumvereniging vooral te maken met stijgende lasten, mede als gevolg van een gemiddelde inflatie van ongeveer tien procent. Veel van deze instellingen leunen zwaar op overheidssubsidies en die nam vorig jaar slechts met één procent toe. De belangenbehartiger van de Nederlandse musea pleit er daarom voor de subsidies mee te laten stijgen met de inflatie.
“De eigen inkomsten van musea zijn niet voldoende om de stijgende lasten mee te compenseren. Naar verwachting blijft de financiële druk de komende jaren toenemen. De toegankelijkheid van musea komt onder druk te staan als musea hun toegangsprijzen mogelijk verder moeten verhogen. Om dit en verdere verschraling in de sector te voorkomen is het noodzakelijk de subsidies mee te laten stijgen met de inflatie. Zo kunnen musea blijven innoveren, een goed aanbod aanbieden en bijdragen aan verbinding in onze samenleving.”
Musea in Noord-Holland trokken vorig jaar de meeste bezoekers, wat met name te danken is aan enkele grote publiekstrekkers in Amsterdam. De vijf grootste hoofdstedelijke musea ontvingen vorig jaar gezamenlijk maar liefst vijf miljoen bezoekers, meer dan de helft van het totale bezoek aan de musea in de provincie Noord-Holland.
Geschiedenis- en kunstmusea
De aangesloten musea beheren allerlei typen collecties. Zo zijn er musea met vooral historische objecten, maar zijn er ook collecties kunst of wetenschap en natuur. Veruit de meeste musea (62 procent) beschouwen zichzelf primair echter als een geschiedenismuseum. Gezamenlijk ontvingen zij vorig jaar 44 procent van het totale museumbezoek. De Museumvereniging:
“Hoewel de geschiedenismusea veruit de grootste groep vormen, geldt dit niet in termen van de omzet. Die is met 518 miljoen euro het hoogst bij de kunstmusea, wat neerkomt op 45 procent van de totale museale omzet.”
Kunstmusea worden volgens de vereniging dan ook relatief goed bezocht. Vorig jaar waren zij goed voor 39 procent van het totale museumbezoek. De kleinste groep musea bestaat uit volkenkundige musea. Het gaat om zes musea, die samen voor 1 procent van het museumbezoek zorgden.
Museumkaart
Nederland telde vorig jaar 1,3 miljoen Museumkaarthouders, een persoonsgebonden kaart die een jaar lang onbeperkt toegang geeft tot alle musea die zijn aangesloten bij de Museumvereniging.
De kaarthouders waren in 2022 gezamenlijk goed voor 7,1 miljoen museumbezoeken (30 procent van het totaal aantal bezoeken).
Enkele andere feiten:
- 89 procent van de musea hebben educatieve programma’s
- 68 procent van de museale collecties is via internet toegankelijk voor publiek
- In de musea werkten 39.500 personen (waarvan 66 procent als vrijwilliger of stagiair)
- In 2022 ontvingen de musea ruim 54 miljoen euro coronasteun, 88 miljoen minder dan in 2021
- In 2022 bedroegen de eigen inkomsten van musea 501 miljoen euro
- Voor 55% van de musea was de gemeente de belangrijkste subsidiegever (voor 6 procent de provincie en voor 13 procent het Rijk)
- De totale kosten voor musea bedroegen 1,2 miljard euro (waarvan 45 procent personeelskosten en 25 procent huisvestingskosten)
- In 2022 ontving 86 procent van de musea bezoek van basisscholen en 67 procent bezoek van scholen in het voortgezet onderwijs.
