Acrostichon – Betekenis en voorbeelden

Een acrostichon (of naamdicht) is een tekst waarvan bepaalde letters – meestal de eerste letters van elke regel of elk vers – gezamenlijk een woord of een zin vormen. Het begrip is een samenvoeging van de Griekse woorden ἄκρος (uiteinde) en στίχος (vers of rij).

Het bekendste voorbeeld van een acrostichon in de Nederlandse cultuur is waarschijnlijk het Wilhelmus. De eerste letters van de vijftien coupletten van dit volkslied vormen (in originele spelling) gezamenlijk de naam Willem van Nassov, als eerbetoon aan de bezongen Willem van Oranje.

Bijbel

Er zijn echter veel meer voorbeelden van acrostichons. Zo komt men naamdichten ook op verschillende plekken in de Bijbel tegen. Bekend zijn vooral verschillende psalmen met acrostichons. Zo komen in Psalm 37 alle letters van het Hebreeuwse alfabet voorbij, in chronologische volgorde, als beginletter van de verschillende verzen. Ook vier van de vijf liederen in het boek Klaagliederen vormen een dergelijk naamdicht.

In de Middeleeuwen maakten dichters en auteurs ook geregeld gebruik van acrostichons. Naamdichten zijn vandaag de dag echter nog altijd populair. Het is niet altijd alleen maar spel. In dictatoriale regimes gebruiken auteurs soms in het geheim ook naamdichten, zodat, ondanks de strikte censuur, toch politieke standpunten verspreid kunnen worden.

Bronnen ▼