Het vijfdaagse bezoek van stadhouder Willem V aan Amsterdam (1768)

Prins Constantijn opent woensdagmiddag 5 juli de tentoonstelling De Prins en de Stad – Willem V in Amsterdam in het Koninklijk Paleis Amsterdam. In deze tentoonstelling wordt teruggeblikt op het bezoek dat de stadhouder in 1768 aan de stad bracht. Een kleine week verbleef Willem V toen met zijn vrouw Wilhelmina van Pruisen in het Amsterdamse stadhuis, dat daardoor even vorstelijke allure kreeg.

Stadhouder Willem V - Geportretteerd door Johann Georg Ziesenis, ca. 1770 — Stadhouder Willem V – Geportretteerd door Johann Georg Ziesenis, ca. 1770

In beeld en geluid ervaren bezoekers straks onder meer een bal dat plaatsvond in de Burgerzaal. Ruim duizend gasten uit binnen- en buitenland woonden die gebeurtenis bij. Twee stadhoudersstoelen, die speciaal gemaakt werden voor de vijfdaagse ontvangst van de stadhouder en zijn vrouw, keren speciaal voor de tentoonstelling na 255 jaar terug naar de plek waarvoor ze werden gemaakt.

Uit de Koninklijke Verzamelingen zijn verder verschillende bijzondere collectiestukken van Willem V te zien, zoals zijn Windsoruniform, sierdegen en vijf portretten, waaronder topstukken geschilderd door Johann Friedrich August Tischbein (1750-1812).

In de zaal waar Willem V dineerde wordt een banket gereconstrueerd met servies en bestek van Willem V en suikerwerk, speciaal voor de tentoonstelling gemaakt door patissier Jeroen Goossens.

Marjan Pantjes, conservator van Koninklijk Paleis Amsterdam:

“De tentoonstelling is een verhaal over een vorstelijk en politiek spektakel in de opmaat naar een onstuimige tijd. Met diners, audiënties, rijtoeren en een spectaculair dansfeest in de Burgerzaal haalde het Amsterdamse stadsbestuur alles uit de kast voor het kersverse prinselijk paar. Amsterdam had de machtige stadhouder nodig. Door oorlog en concurrentie in de handel stokte de economische groei. Armoede nam toe en er was onvrede over het bestuur. Op zijn beurt wilde de jonge Willem V voet aan de grond krijgen in de machtige stad (…)

Tegen het decor van vlaggenvertoon, gevel-illuminaties en feestelijkheden schudden de burgemeesters van Amsterdam en stadhouder Willem V elkaar de hand. Onwetend dat deze onrust eind achttiende eeuw zou uitmonden in een strijd tussen patriotten en orangisten en een omwenteling van het staatsbestel.

Aankomst van Willem V en Wilhelmina van Pruisen bij de Haarlemmerpoort in Amsterdam, 1768 (Rijksmuseum)

De tentoonstelling De Prins en de Stad – Willem V in Amsterdam loopt van 6 juli tot en met 17 september. Er is ook een stadswandeling georganiseerd waarbij men verschillende locaties passeert die Willem V tussen 30 mei en 4 juni 1768 bezocht.

Ook op Historiek: De Patriottentijd – Patriotten tegen prinsgezinden
Wilhelmina van Pruisen – Prinses van Oranje

Boek: Stadhouder Willem V – Olaf van Nimwegen