Jakov Dzjoegasjvili, de zoon van Jozef Stalin

Stalin trouwde in 1906 met Jekaterina (Kato) Svanidze. Het huwelijk duurde maar kort. Svanidze overleed al na een jaar. Ze liet niet alleen Jozef Stalin achter, maar ook een zoon: Yakov Dzjoegasjvili (1907-1943). Zijn relatie met Stalin was uitermate slecht. De latere dictator moest niets van zijn zoon hebben. Dzjoegasjvili stierf op 35-jarige leeftijd in een Duits gevangenkamp.

Jakov Dzjoegasjvili werd op 18 maart 1907 geboren. Kort na zijn geboorte liep moeder Jekaterina een vlektyfus-besmetting op. Ze overleed acht maanden later. Op haar begrafenis sprak Stalin:

“Dit schepsel wist mijn stenen hart zachter te maken, maar ze is gestorven en met haar stierven mijn laatste warme gevoelens voor het mensdom.”

Warme gevoelens koesterde Stalin ook niet voor zijn jonge zoon. De relatie tussen de twee was dramatisch. Volgens zijn biografen kleineerde en minachtte Stalin zijn zoon.

Verraad?

Tijdens de Tweede Wereldoorlog diende Jakov Dzjoegasjvili in het Rode Leger. Als commandant werd hij in juli 1941 gevangen genomen door de nazi’s. Volgens een hardnekkig anekdote probeerden de nazi’s Stalin’s zoon te ruilen tegen veldmaarschalk Friedrich von Paulus, die in de slag bij Stalingrad gevangen was genomen.

Stalin zou dit aanbod hebben afgewezen met de kille woorden:

“…een luitenant is niet evenveel waard als een generaal”.

Hard bewijs voor dit verhaal ontbreekt echter.

Wel duidelijk is dat Stalin vermoedde dat zijn zoon hem in gevangenschap verraden had. De dictator veroordeelde sowieso iedereen die levend in Duitse handen viel als een landverrader. Stalin liet om die reden zelfs Jakov’s vrouw arresteren. Jakov bleek zijn vader in werkelijkheid echter helemaal niet te hebben verraden. Op 14 april 1943 pleegde hij in concentratiekamp Sachenhausen zelfmoord, zonder iets te hebben prijsgegeven.

Lees ook: Jozef Stalin (1878-1953) – Communistisch dictator
Boek: Stalins jeugdjaren – Van rebel tot rode tsaar

Bronnen ▼