De geschiedenis van Rusland. Van het Kievse Rijk tot de Sovjet-Unie en het moderne Rusland van Vladimir Poetin. Geografisch is Rusland gelegen in Europa en Azië. Politiek wordt het land echter beschouwd als Europees, omdat de belangrijkste delen ervan in het Europese deel liggen en hier ook het grootste deel van de bevolking woont. Op deze pagina zijn artikelen gerelateerd aan de geschiedenis van Rusland te vinden.
Boekentip: Een geschiedenis van Rusland. Van Rurik tot Poetin
Overzicht van boeken over Rusland en de Russische geschiedenis
Op zaterdag 14 augustus 1784 meerden twee Russische zeilschepen, de Tri Svjatitelja (‘de drie heiligen’) en de Svjatoi Simeon (Sint-Simon), aan in een fjord op het eiland Kodiak voor de zuidkust van Alaska. Aan boord zaten naast expeditieleider Grigori Sjelichov zo’n honderddertig trappers (pelsjagers), kolonisten en bannelingen. De opzet van de hele onderneming: een permanente Russische nederzetting op het eiland
De Krim, een schiereiland in de Zwarte Zee, werd in 1954 door partijleider Nikita Chroesjtsjov overgedragen aan Oekraïne, op dat moment nog onderdeel van de Sovjet-Unie. Een bijna symbolische geste, die veertig jaar later grote gevolgen had toen de Sovjet-Unie uiteenviel en de Krim daarmee ook een onderdeel werd van de onafhankelijke staat Oekraïne.
In 1889 probeerden enkele Russen vlakbij de baai van Tadjoura aan de noordelijke Somalische kust een Russische kolonie te stichten. Het verhaal van een experiment dat ongeveer één maand duurde.
In 'Oorlog met Rusland' schrijft NRC journalist Michel Krielaars zijn woede over de oorlog in Oekraïne van zich af.
In 1968 publiceerde militair historicus Frans ten Kate een boek waarin hij kwam met een krijgshistorische reconstructie van Operatie Barbarossa, de Duitse aanval op de Sovjet-Unie. Bijzonder is dat de historicus voor zijn onderzoek nog kon spreken met tien belangrijke voormalige Duitse bevelhebbers.
Tientallen jaren voor de oprichting van Israël werd geëxperimenteerd met een joods thuisland… op de Krim, toen deel van de jonge Sovjet-Unie. Een duik in een (half-)vergeten stuk joodse- en sovjet-geschiedenis.
Hitler en Goebbels hadden in de laatste maanden van de oorlog herhaaldelijk voorspeld dat de geallieerde coalitie van Anglo-Amerikaanse en Sovjettroepen uiteen zou vallen. Wat ze echter weigerden in te zien, was dat het doel van de vernietiging van nazi-Duitsland nu net datgene was wat het bondgenootschap bijeen hield.
Precies 70 jaar geleden deed Sovjet-leider Jozef Stalin een opmerkelijk voorstel. Hij stelde voor de beide Duitslanden te herenigen. Maar dit herenigde Duitsland mocht dan géén lid worden van een militair bondgenootschap, lees: de NAVO.
Vanaf 1385 bestond er een personele unie van het koninkrijk Polen en het groothertogdom Litouwen. Deze unie werd in 1573 met de Confederatie van Warschau hechter aangesmeed tot een staatsunie, het Pools-Litouwse Gemenebest.
In 1237 verliet een groot leger Mongoolse ruiters de graslanden op de Kyptsjaksteppe ten noorden van de Zwarte Zee en viel de vorstendommen van het Kievse Rijk binnen. De Russen waren te zwak en onderling te zeer verdeeld om weerstand te kunnen bieden, en drie jaar later waren alle Russische steden, met uitzondering van Novgorod, in handen van de Mongoolse
Jazz is in Rusland al lange tijd populair. In 2022 is het al honderd jaar geleden dat het allereerste jazzconcert door Russische musici werd gegeven.
Bij de naam van Georgi Zjoekovs denken velen aan de rol die hij als Sovjet-maarschalk in mei 1945 speelde bij de capitulatie van nazi-Duitsland, waarmee een einde kwam aan Hitlers Derde Rijk. Minder bekend is dat Zjoekov het daarna tot één van de meest invloedrijke politici van de Sovjet-Unie schopte.
"Zelfs vandaag de dag, ruim vijfenzeventig jaar sinds het einde van de oorlog, zijn de Duitse wonden nog steeds niet helemaal geheeld en zijn de herinneringen nog steeds levend, en beginnen ze het land te polariseren."
Melita Norwood was al een heel eind in de tachtig toen in 1999 bekend raakte dat ze jarenlang had gespioneerd voor de Sovjet-Unie...
Tijdens de Russische Oktoberrevolutie van 1917 grepen de bolsjewieken, onder leiding van Lenin, de macht in de Sovjet-Unie. Zij probeerden hierna om zo veel mogelijk sympathisanten voor het communisme te verenigen en schakelden in minder dan twee jaar tijd alle anti-communistische kranten uit.
In de zomer van 2020 deed het instituut voor internationale betrekkingen Clingendael onderzoek naar het Russisch imago in Nederland. Het ging te rade bij 23.000 landgenoten. Hieruit kwam naar voren dat 35 procent van de ondervraagden de Russen nog steeds als een bedreiging ziet, ook al is het communisme vervangen door de heerschappij van de alleen op papier democratische Vladimir
De documentaire State Funeral van regisseur Sergei Loznitsa verschijnt op 7 oktober in filmhuizen en op thuisbioscoop Picl. Veel niet eerder vertoonde beelden laten zien hoe de Sovjet-Unie rouwde na het overlijden van leider Jozef Stalin in 1953.
De ‘rode telefoon’, of hotline, moest er voor zorgen dat de twee nucleaire grootmachten sneller met elkaar in contact konden treden waardoor voorkomen werd dat de landen ingrijpende besluiten zouden nemen op basis van miscommunicatie.
De Russische atoomijsbreker Arktika schreef in 1977 geschiedenis door als allereerste oppervlakteschip ooit de geografische noordpool te bereiken. De historische gebeurtenis werd door de bemanning opgedragen aan de zestigste verjaardag van de Oktoberrevolutie.
Het is een overwegend normale ochtend in het Oekraïense Pripjat. Mannen nemen de Lada naar hun werk. Vrouwen brengen hun kinderen naar school. Ergens wordt een bruiloft gehouden. De meeste mensen verkeren klaarblijkelijk in goede gezondheid. Een enkeling daarentegen proeft metaal in de lucht. Een ander heeft last van hoestbuien of misselijkheid.
De datum 30 juni is in 2016 door de Verenigde Naties uitgeroepen tot ‘Internationale Dag van de Planetoïde’ of, korter, internationale asteroïdendag. Op deze dag wordt de beruchte Toengoeska-explosie in Siberië uit 1908 herdacht.
