Aleid van Holland: gravin van Henegouwen en regentes van Holland. Echtgenoot van Jan van Avesnes. Ook bekend als Aleid van Avesnes.

Aleid van Holland was een dochter van Floris IV van Holland en Machteld van Brabant. In 1246 trouwde ze met Jan van Avesnes, graaf van Henegouwen. Dit huwelijk wordt vaak gezien als een strategische zet van haar broer Willem II van Holland, die op zoek was naar een extra bondgenoten in de strijd tegen de Dampierres in Vlaanderen.

In 1258 nam Aleid het regentschap over Holland waar voor haar minderjarige neef Floris V, de zoon van de twee jaar eerder door de Westfriezen vermoorde Willem II van Holland. Aleid was zelf sinds 1257 weduwe. In 1263 werd ze gedwongen het regentschap over te laten aan graaf Otto II van Gelre.

Samen met haar zoon Floris van Avesnes hield Aleid echter veel invloed in het graafschap. In 1277 werden beiden echter door de inmiddels volwassen graaf Floris V het graafschap uitgezet. Vijf jaar later volgde een verzoening en kon Aleid terugkeren.

In de omgeving van Aleid’s huis Ter Riviere ontwikkelde zich de stad Schiedam. Uit het huwelijk tussen Aleid van Holland en Jan van Avesnes werden tussen 1247 en 1256 zeven kinderen geboren. Aleids oudste zoon, Jan II van Avesnes, verwierf in 1299 het graafschap Holland. Aleid was toen echter al overleden. Na haar dood in 1284 werd ze begraven bij een klooster in Valenciennes, Henegouwen.

Geschiedschrijver Jacob van Maerlant droeg zijn eerste werk, Alexanders Geesten, op aan Aleid van Holland. Dit vermoedelijk omdat zij, in het kader van de opvoeding van Floris V, opdracht had gegeven voor het opstellen van dit werk.

Boek: Graven van Holland