Een kater hebben – Herkomst van de uitdrukking

De naweeën van een roes
1 minuut leestijd
Een kater hebben

Wie teveel gedronken heeft, loopt de kans de volgende ochtend wakker te worden met een kater. De kans is echter klein dat de ongelukkige een onbekende kater door het huis ziet lopen. Waar komt die spreekwoordelijke kater dan vandaan?

Het woord kater is vermoedelijk vanuit het Duits in onze taal beland. Volgens het Instituut voor de Nederlandse taal (IVDNT) gebruikte men in Duitse studentenkringen vanaf 1850 het woord kater in de betekenis van ‘onaangename gevoelens na drankmisbruik’. Het woord zou een vervorming zijn van Katarrh, een Duitse naam voor een slijmvliesontsteking of verkoudheid. Mogelijk grepen de studenten ook terug op een oude biersoort die Kater genoemd werd. Volgens een citaat uit 1575 was dat een gevaarlijk drankje.

‘degene die er te veel van dronk, ’s ochtends in het hoofd krabde’.

In het Duits sprak men vroeger ook wel van besoffen wie ein Kater (zuipen als een kater). De bekende taalkundige F.A. Stoett wijst in zijn werk Nederlandse spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden (1923-1925) tot slot nog op een rijmpje uit begin achttiende eeuw:

Ik drink my daag’lyks maar eens vol,
Van ’t wyze en zoete Hengste-water,
Waar door ik zomwyl als een Kater
Zie uyt myn ogen dat ‘k schier rol,
Van boven neder als een tol. – J. Clyburgs Poëzy, anno 1727, Verjaargedichten

In Engeland gebruikt men bij ziekte soms de uitdrukkingen to be cat-sick of as sick as a cat.

Lees ook: “Ach vader! Niet meer!”
…of: Lid zijn van de blauwe knoop
Lijst: Top 30 Duitse woorden in het Nederlands
Boekenrubriek: Taalgeschiedenis

Bronnen

-https://www.dbnl.org/tekst/stoe002nede01_01/stoe002nede01_01_1124.php?q=kater#hl1
-http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M030779
-https://ivdnt.org/onderzoek-a-onderwijs/webrubrieken/woordbaak-archief/814-waarom-heet-de-misere-na-een-gezellige-avond-kater
-Nederlandse spreekwoorden spreuken en zegswijzen – K. ter Laan

Historiek is een onafhankelijk online geschiedenismagazine voor een breed publiek. We willen geschiedenis en actualiteit met elkaar verbinden en geschiedenisverhalen gratis toegankelijk maken. Steun ons werk

Recent gepubliceerd

Reageer

Abonneer
Stuur mij een e-mail bij
guest
0 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 54.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:
0
Reageren?x
×