Festina lente: haast je langzaam

De uitspraak ‘Haast je langzaam’ – in het Latijn Festina lente – maant aan tot rustig aan doen, de tijd nemen en te genieten van korte momenten. Waar komt deze zegswijze vandaan?

Een uitspraak van keizer Augustus

De zegswijze ‘Festina lente’, of wel: haast je langzaam, wordt toegeschreven aan de eerste keizer van het Romeinse Rijk, namelijk Augustus (63 v.Chr. tot 14 na Chr.). De spreuk is in werkelijkheid echter ouder dan hem en komt uit het Oud-Grieks. In het Grieks luidde dit gezegde:

“…σπεῦδε βραδέως.”

De term σπεῦδε betekent als gebiedende wijze ‘haast je’, terwijl βραδέως aangeeft dat je dit vooral langzaam dient te doen.

De Romeinen drukten deze uitspraak overigens ook symbolisch af, middels een dolfijn (snelheid) die rond een anker (traagheid, vastigheid) zat.

De toeschrijving aan keizer Augustus heeft ermee te maken dat deze regeringsleider het gezegde ‘Haast je langzaam’ in het Latijn geregeld zou hebben gebruikt. Volgens de bronnen – zo meldt onder meer de geschiedschrijver Suetonius – zei hij dit geregeld, omdat hij zich ergerde aan militaire strategen en commandanten die te traag beslissingen namen, wat leidde tot onnodige verliezen van veldslagen én natuurlijk manschappen op het slagveld.

Naast keizer Augustus waren er ook anderen die de uitspraak ‘Festina lente’ bezigden. Voorbeelden zijn de Romeinse keizer Titus (39-81) en in het werk Adagia (1500) van de theoloog en filosoof Desiderius Erasmus (1439-1536) in de vroegmoderne tijd. Verder komt de spreuk veel voor in familiewapens van adellijke families, zoals het geslacht van de Florentijnse De’ Medici.

Boeken Categorie Taalgeschiedenis

Bronnen ▼