Week van de koloniale geschiedenis
Dark
Light

Hom of kuit geven – Herkomst en betekenis

1 minuut leestijd
Bak hom van spiering
Bak hom van spiering (CC BY-SA 2.0 - Kent Wang - wiki)

Als iemand vindt dat er snel duidelijkheid moet komen in een bepaalde situatie, wordt wel eens gezegd dat snel “hom of kuit” gegeven moet worden. Een andere partij moet bijvoorbeeld maar eens snel een keuze maken, er kan niet langer worden gewacht. Vaak is sprake van twee tegengestelde keuzes. Het is of het รฉรฉn of het ander.

Oorspronkelijk was sprake van de uitdrukking “haring of kuit willen hebben”. In zijn boek Nederlandse spreekwoorden, spreuken en zegswijzen haalt taalkundige K. ter Laan in dat verband Wigardus ร  Winschooten aan die in de zeventiende eeuw schreef:

“Dit is een Vissers spreekwoord, die soo sij geen Haaring kunnen vangen, ten minste eenige geschoote kuit in haar Netten verneemenโ€.

De uitdrukking ging hierdoor iets betekenen als “ik moet of het รฉรฉn, of het andere hebben”. Ook was wel eens sprake van “haring noch kuit aan iemand hebben” wat zoveel betekende als “niet weten wat men aan iemand heeft”. Later burgerde de variant “hom of kuit willen hebben” in. Hom verwijst hierin naar het zaad van mannetjesvissen en kuit naar de eitjes van vissen. De betekenis van de uitdrukking veranderde uiteindelijk ook, naar “willen weten hoe het met de zaak gesteld is”.

Lijst van Historische uitdrukkingen en gezegden

Bronnen

-Nederlandse spreekwoorden, spreuken en zegswijzen – K. ter Laan
-https://www.dbnl.org/tekst/stoe002nede01_01/stoe002nede01_01_0848.php?q=haring#hl1
-https://onzetaal.nl/taaladvies/hom-of-kuit

Historiek is een onafhankelijk online geschiedenismagazine voor een breed publiek. We willen geschiedenis en actualiteit met elkaar verbinden en geschiedenisverhalen gratis toegankelijk maken. Meer informatie

Lezers maken Historiek mede mogelijk. Ons steunen kan op verschillende manieren. Lees hier meer.

Gratis nieuwsbrief

Meld u aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief

48.278 actieve abonnees

"Geschiedenis kan helpen onszelf en de wereld rondom ons beter te begrijpen."

Meer informatie over ons project

Volg ons: