Iemand een vlieg afvangen

De uitdrukking ‘iemand een vlieg afvangen’, soms ook wel: ‘iemand vliegen afvangen’, klinkt – als je de betekenis en herkomst niet weet – behoorlijk mysterieus. Waar komt deze zegswijze vandaan en wat is de betekenis van deze uitdrukking?

Betekenis van iemand een vlieg afvangen

Iemand een vlieg afvangen houdt in dat je iemand te snel of te vlug af bent. Je hebt bijvoorbeeld iemand overtroffen met een slimme opmerking of was net iets sneller bij de kassa. Je hebt iemand dus beet genomen. Of je wilt de ander geen kans bieden om een eigen idee in te brengen of actie te ondernemen. Als je elkaar vliegen afvangt, is er sprake van een soort tweestrijd, waarbij je elkaar op onbeduidende details wijst of elkaar telkens probeert te overtreffen. Je steekt elkaar dan de loef af, probeert behendiger te zijn dan de ander (in woorden of daden) en vertoont dus (een beetje) haantjesgedrag.

De vroegste Nederlandstalige vermeldingen van iemand een vlieg afvangen die Etymologiebank noemt, komen uit het eerste decennium van de twintigste eeuw.

Over de herkomst van elkaar of iemand een vlieg afvangen

Over de herkomst van iemand of elkaar een vlieg afvangen is niet veel bekend. Taalkundigen vermoeden dat het gaat om letterlijk een vlieg uit de lucht plukken. Als je dit afvangen – wat snelheid en concentratie vereist – sneller en eerder doet dan een ander, ben je die persoon dus te snel of te slim af geweest.

Lees ook: Bakzeil halen: herkomst & betekenis
…of: Er als de kippen bij zijn
Boekentip: Een kleine wereldgeschiedenis in 50 dieren

Bronnen ▼