Thor Heyerdahls legendarische Kon-Tiki-expeditie (1947)

7000 kilometer over de Stille Oceaan
3 minuten leestijd
Ingekleurde foto van de Kon-Tiki van Thor Heyerdahl
Ingekleurde foto van de Kon-Tiki van Thor Heyerdahl

Op 28 april 1947 begon de Noorse ontdekkingsreiziger en antropoloog Thor Heyerdahl aan de beroemde Kon-Tiki-expeditie. Met een vlot van natuurlijke materialen wilde de avontuurlijke Noor bewijzen dat oude culturen uit Peru per vlot Polynesië, een afgelegen eilandengroep in de Stille Oceaan tussen Australië en Zuid-Amerika, konden bereiken. De expeditie, uitgevoerd met vijf mede-avonturiers, moest aantonen dat migratie over duizenden kilometers oceaan mogelijk was. De Kon-Tiki werd het symbool van deze bijzondere reis over de Stille Oceaan.

De in 1914 geboren Heyerdal verdiepte zich al op jonge leeftijd in de antropologie van Polynesië. Belangrijk voor zijn ontwikkeling was dat hij toegang kreeg tot de zogeheten Bibliotheek van Krupelian, de grootste privécollectie van Polynesische literatuur. Later specialiseerde hij zich aan de universiteit van Oslo verder in de zoölogie en geografie en bezocht hij verschillende eilanden in de Zuidzee waar hij zich verdiepte in de gewoonten van de eilandbewoners.

Still uit Heyerdahls met een Oscar bekroonde documentaire Kon-Tiki
Still uit Heyerdahls met een Oscar bekroonde documentaire Kon-Tiki (1951)

Hij specialiseerde zich vervolgens aan de universiteit van Oslo verder in de zoölogie en geografie. In 1936 verbleef Heyerdahl met zijn eerste vrouw op Fatu Hiva, een eiland in de Stille Oceaan dat onderdeel uitmaakt van de Marquesaseilanden (Frans-Polynesië), waar hij zich voor het eerst serieus begon af te vragen hoe de Polynesiërs de eilanden hadden bereikt. Daarna bezocht hij ook andere eilanden in de Zuidzee, waar hij zich verder verdiepte in de gewoonten van de bewoners.

De Kon-Tiki in een museum in Oslo – Foto: CC
De Kon-Tiki in een museum in Oslo – Foto: CC
Heyerdahl was onder meer gefascineerd door de oorsprong van de Polynesische cultuur. Speciale aandacht besteedde hij aan bronnen die melding maakten van een oude overeenkomst tussen de legendarische Polynesiër Tiki en een held uit de voor-Incatijd, Kon-Tiki. Laatstgenoemde ontvluchtte Zuid-Amerika volgens een oude legende rond het jaar 500. Heyerdahl was ervan overtuigd dat oude culturen in vroeger tijden al met elkaar in contact kwamen, en meende dat dit ook in Polynesië was gebeurd. Op deze theorie kwam veel kritiek. Desondanks was de Noor vastbesloten bewijs te vinden voor de prehistorische migratie.

101 dagen

Zijn beroemde expeditie met het vlot Kon Tiki, een vlot dat naar Incamodel van balsahout werd gebouwd, duurde in totaal 101 dagen. Het legendarische vlot werd vernoemd naar de held uit de voor-Incatijd die een overeenkomst met een Polynesiër zou hebben gesloten. De ontdekkingsreiziger vertrok vanaf Callao in Peru en landde uiteindelijk bijna zevenduizend kilometer verderop, op de atol Raroia, in de Tuamotueilandengroep ten zuiden van de Marquesaseilanden in Frans-Polynesië.

Ansichtkaart van de Kon-Tiki-expeditie 1947
Ansichtkaart met daarop de Kon Tiki

Indonesië

Hard bewijs dat de eilanden in vroeger tijden vanuit Zuid-Amerika werden bevolkt, leverde Heyerdahl daarmee natuurlijk niet. Maar de ontdekkingsreiziger toonde wel aan dat het niet alleen in theorie maar ook in de praktijk mogelijk was dat bewoners vanuit de westkust van Zuid-Amerika lang geleden per vlot (of balsaboot) naar de eilanden reisden. Bovendien bewees hij de zeewaardigheid van dergelijke vaartuigen. Later gaf Heyerdahl overigens wel toe dat de eilanden waarschijnlijk vooral vanuit Indonesië werden bevolkt.

Heyerdahl publiceerde na zijn beroemde reis een boek over de expeditie. En zijn film Kon-Tiki (onder dit artikel in zijn geheel te bekijken) won in 1951 de Oscar voor beste documentaire. In 2012 werd het verhaal van de Noorse ontdekkingsreiziger verder verfilmd door de Noorse filmmakers Joachim Rønning en Espen Sandberg.

Ra I en Ra II

Na de reis met de Kon-Tiki organiseerde Thor Heyerdahl nog verschillende andere expedities. In 1952 leidde hij bijvoorbeeld een grote Noorse archeologische expeditie naar de Galapagoseillanden waarbij onder meer tientallen stukken precolumbiaans aardewerk werd gevonden. Enkele jaren later voerde Heyerdahl ook een expeditie uit naar Paaseiland (1955), waarbij hij onderzoek deed naar de beroemde stenen beelden, de moai. Over zijn ervaringen schreef hij het boek Aku-Aku: The Secret of Easter Island (1958), dat een bestseller werd.

De Ra II
De Ra II (CC BY-SA 2.5 – Thor Heyerdahl – wiki)
Verder is vooral Heyerdahls expeditie uit 1969 bekend, waarbij hij met een nagemaakte vijftien meter lange Egyptische boot van papyrus, de Ra I, vanuit de oude Fenicische haven Safi richting Midden-Amerika voer. Deze tocht mislukte, maar een jaar later herhaalde de Noor de reis met de Ra II. Na zevenenvijftig dagen bereikte Heyerdahl toen het Caribische eiland Barbados, waarmee hij aantoonde dat precolumbiaanse culturen mogelijk werden beïnvloed door de Egyptische beschaving.

De Oscar-winnende documentaire over de Kon-Tiki

0
Reageren?x
×