Bart Funnekotter
Lodewijk X de Twister (1289-1316)
Laten we wel zijn: als jouw partner de hele tijd met iedereen ruziemaakte, dan ging jij toch ook op zoek naar vertier buitenshuis? Margaretha van Bourgondië, de vrouw van Lodewijk X, deed dat in ieder geval wel – en het zou haar slecht bekomen. Niet onverwacht natuurlijk, als je man bekendstaat om zijn korte lontje.
Lodewijk was koning van Navarra (vanaf 1305) en koning van Frankrijk (vanaf 1315) en is de geschiedenis ingegaan als Louis le Hutin – Lodewijk de Twister (of Woelzieke, of Ruziezoeker). In 1314 was hij het slachtoffer van wat de ‘Affaire de la tour de Nesle’ is gaan heten. In deze toren zouden niet alleen zijn vrouw, maar ook de echtgenotes van zijn broers Filips en Karel hebben deelgenomen aan seksfeesten met woest aantrekkelijke Normandische ridders.
Het schandaal kwam uit toen twee van deze koene minnaars zich in het openbaar vertoonden met snuisterijen die door de koningin van Engeland cadeau waren gedaan aan de dames. Koning Filips IV, de vader van de bedonderde zoons, liet de ridders schaduwen en zo werd duidelijk dat zijn schoondochters deelnamen aan orgiën in de Parijse wachttoren van Nesle. De betrokken mannen werden prompt geëxecuteerd; de vrouwen kaalgeschoren in het cachot gesmeten.
De tiende Lodewijk ging na zijn troonsbestijging voortvarend van start. Hij schafte de slavernij en het lijfeigenschap af en liet de joden, die door zijn vader Frankrijk uit waren gezet, het land weer in. Die daden hadden hem tegenwoordig ongetwijfeld de bijnaam ‘de Grote’ opgeleverd, maar de veertiende eeuw was een andere tijd.
Lodewijk dankt zijn bijnaam namelijk aan zijn omgang met de adel van Frankrijk. Die was al ontevreden met het hervormingsbeleid van zijn vader Filips, maar keerde zich openlijk tegen de nieuwe vorst toen hij hun machtspositie verder aantastte.
Met zo veel stress is het niet gek dat de koning behoefte had aan ontspanning. Die vond hij in het tennisspel, of jeu de paume, zoals het toen heette. In juni 1316 speelde hij in Vincennes een uitputtend potje, waarna hij zijn dorst leste met grote hoeveelheden ijskoude wijn. Deze drank viel slecht. De Twister stierf op 5 juni aan pleuritis, oftewel een longontsteking. Dat er ook gefluisterd werd over vergiftiging, zal geen verbazing wekken.
