Stilus – Een Romeinse graveerstift

Wanneer men in de Romeinse tijd aantekeningen maakte op een wasbord, werd hiervoor een zogeheten stilus gebruikt. Dit was een puntvormige schrijfstift waarmee teksten in het waslaagje gegraveerd konden worden.

Onderaan de stilus (meervoud: stili) vond men doorgaans een plat rechthoekig vlakje. Hiermee kon de was vlak worden gestreken, bijvoorbeeld als er iets moest worden gecorrigeerd. Dit deel van de stilus fungeerde dus als een soort gum. De wasplankjes werden onder meer gebruikt om onderling berichten uit te wisselen. Wanneer de boodschap was opgeschreven kon men het wasplankje dichtklappen en afsluiten met behulp van een zegeldoosje. De ontvanger kon aan de hand van deze sluiting controleren of een bericht onderweg al een keer was geopend. Na lezing kon het wasplankje opnieuw worden gebruikt.

Vondsten

In Nederland zijn verschillende schrijfstiften uit de Romeinse tijd gevonden. De stilus helemaal bovenaan dit bericht is afkomstig uit het Romeinse castellum Nigrum Pullum, in de buurt van het huidige Zwammerdam. Deze stift dateert uit circa 45-275 na Christus. Ook in de omgeving van Matilo, een Romeinse nederzetting in de omgeving van Leiden, zijn veel grafeerstiften gevonden.

In 1914 is verder tijdens een opgraving van de terp Groot Tolsum in Friesland een compleet wasplankje ontdekt. Deze bevat een Latijnse tekst. Lang dacht men dat deze tekst draaide om de verkoop van een koe. Later bleek op het wasbordje een geldlening ten behoeve van de aankoop van een slaaf te zijn vastgelegd.

Bronnen ▼