Dark
Light

Geen dag zonder Maria: de Goddelijke maagd in 365 dagen

4 minuten leestijd
geen dag zonder maria
In Museum Catharijneconvent is deze week de tentoonstelling ‘Maria’ geopend. Hierin wordt stilgestaan bij de belangrijke rol die de Maagd Maria door de eeuwen heen speelde. In de literatuur, religie, bij mensen persoonlijk. Ze is niet voor niks de meest afgebeelde vrouw ter wereld. Maria is een universeel symbool voor vrouw-zijn, gezin en moederliefde, vreugde en verdriet, troost en bescherming. Ter gelegenheid van de tentoonstelling verschijnt bij WBooks het boek Geen dag zonder Maria, waarin een jaar lang wordt stilgestaan bij Maria, elke dag op een andere manier. Zo gaat er geen dag voorbij zonder Maria. Op Historiek een aantal fragmenten (dagen) uit het boek.


Isis met Horus. Egypte, ca. 700-300 voor Chr. Leiden, Rijksmuseum van Oudheden, CI 74
Isis met Horus. Egypte, 700-300 voor Chr. Leiden, RMO

Van Isis naar Maria10 januari

De oude Egyptenaren vereerden ook een moeder­figuur, de godin Isis. Veel kenmerken van Isis zien we terug bij Maria. Beide vrouwen zouden tegelijk maagd én moeder zijn, iets wat biologisch op z’n zachtst gezegd tegenstrijdig is. Doordat ze op niet-natuurlijke wijze een kind hebben gekregen, verbinden ze de hemelse heerschappij met de aardse. Ze spelen allebei een grote rol als bemiddelaarster tussen de gelovigen en God. Beiden worden aangeroepen door mensen die genezing of bescherming zoeken. Er zijn ook gelijkenissen in de manier waarop ze worden afgebeeld: als een moeder met een kindje op schoot. Dit is een archetype, een oerbeeld. In veel culturen staat zo’n afbeelding symbool voor vruchtbaarheid, bescherming en zorgzaamheid.

Joost van den Vondel8 februari

Joost van Vondel over Maria. 'Geen dag zonder Maria', 8 februari
Joost van Vondel over Maria. ‘Geen dag zonder Maria’, 8 februari

Sinistere plek voor Maria21 maart

Maria-altaar.  Andreaskerk in Velden. Foto: Sander van Daal
Andreaskerk in Velden. Foto: Sander van Daal
In veel katholieke kerken is een zijaltaar gewijd aan Maria. Daar staat haar beeld centraal. Opvallend is dat deze altaren vaak zijn opgesteld aan de noord- of linkerzijde van de kerk. Dat is geen toeval.
Vroeger zaten de mannen en de vrouwen in de kerk gescheiden van elkaar: de mannen rechts, de vrouwen links. Het klinkt tegenwoordig raar, maar rechts werd beschouwd als de goede kant. Links was de slechte kant, dus daar mochten de vrouwen zitten. Ook in het taalgebruik heeft rechts, in het Latijn dextera, een positieve bijklank. Links is in het Latijn sinistra, waar ons woord ‘sinister’ van is afgeleid. Bijna over de hele wereld hebben rechts en links die betekenis van goed en kwaad gekregen. Daarbij komt ook nog eens dat de zon opkomt in het oosten en via het zuiden in het westen ondergaat. Het noorden, de kant van de vrouwen, wordt niet door de zon aangedaan. Gelukkig maar, dat Maria dan toch de zon een beetje doet schijnen.

Particuliere collectie Foto Ruben de Heer
Particuliere collectie. Foto: Ruben de Heer

Onze-Lieve-Vrouw in ’t Zand Roermond24 mei

In de kapel van ‘t Zand, in Limburg, bevindt zich een bijzonder Mariabeeldje. Het dateert van ca. 1500 en is gemaakt in Mechelen. De Poolse edelman Wendelinus had huis en haard verlaten om zich ten dienste van God te stellen. Hij streek als schaapsherder neer op een zandheuvel nabij Roermond, waar hij op een dag het beeld opviste uit een waterput. Hij besloot het beeldje daar in een boom te hangen, maar de plaatselijke pastoor nam het mee naar de kerk. Tot ieders verbazing keerde het beeldje zelf weer terug naar de boom. Het was duidelijk: daar moest een kapel komen ter ere van Maria! Gelovigen stroomden toe naar dit nieuwe bedevaartsoord. Inmiddels is duidelijk dat de kapel ouder is dan het beeldje, maar toch is de Kapel van Onze-Lieve-Vrouw in ‘t Zand nog steeds een van de drukst bezochte bedevaartkerken in Nederland.

Maria verschijnt 33x in beauraing. Veiligheidsspeld aan stoffragmenten met hanger van Notre Dame de Beauraing, ca. 1930-1960 (RMCC v978)
Veiligheidsspeld aan stoffragmenten met hanger van Notre Dame de Beauraing, ca. 1930-1960 (RMCC v978)

33 x Maria10 februari

Op 10 februari 2015 is Gilberte Degeimbre, de laatste getuige van maar liefst 33 verschijningen van Onze-Lieve-Vrouw van Beauraing overleden. Gilberte, een vriendinnetje en broertje en zusje Voisin halen op 29 november 1932 hun zusje uit school. Het jongetje ziet opeens een dame in wit boven de Lourdesgrot zweven. Hoewel de ouders de kinderen verbieden te spreken over hun visioen, weet binnen de kortste keren het hele stadje van de dame. Nog eens zien de vijf kinderen Maria: boven het spoorwegviaduct en de meidoorn. Om de kinderen te behoeden voor bedrog worden ze stevig aangepakt door hun moeders, maar Maria houdt vol en de kinderen ook. Ze spreken met elkaar en Maria geeft de kinderen opdrachten: lief zijn, veel bidden, op 8 december terugkomen en een bedevaartkapel bouwen. Aan vier kinderen toont Maria een gouden hart. Inmiddels komen er steeds meer mensen, busladingen vol worden naar Beauraing gereden. De meidoornhaag is een grote kaarsenzee in afwachting van Maria. Op dinsdag 3 januari 1933 is de laatste verschijning met de grote belofte van Beauraing: ‘Ik zal de zondaren bekeren.’

Naamspeling26 juni

Naamspeling. 'Geen dag zonder Maria', 26 juni
Naamspeling. ‘Geen dag zonder Maria’, 26 juni

Maria tegen de duivel14 februari

In 1876 ligt de 33-jarige Estelle Faguette in Pellevoisin op sterven. Ze heeft tuberculose in een vergevorderd stadium. In de nacht van 13 op 14 februari ziet zij een angstaanjagende duivel aan het voeteneind van haar bed, maar juist op dat moment verschijnt Maria. Zij noemt zich de moeder van Estelle. De duivel neemt de benen. Maria zegt tegen de jonge vrouw dat ze nog vijf dagen moet lijden om de wonden van Christus te gedenken. In de volgende dagen komt de duivel weer, maar steeds jaagt Maria hem weg. Estelle lijdt vreselijke pijnen, maar tot ieders grote verbazing geneest zij inderdaad. De verschijningen zijn dan nog niet voorbij. Nog tien keer ziet Estelle Onze-Lieve-Vrouw van Genade, Moeder van Barmhartigheid. De laatste verschijning is op 8 december 1876 op het feest van de Onbevlekte Ontvangenis. Estelle, die volgens de artsen op 13 februari 1876 nog maar een paar uur te leven had, is uiteindelijk 86 jaar geworden!

Gebed tot o.l.v. Vrouw van Pellevoisin 1909, Particuliere collectie, foto: Ruben de Heer
Gebed tot o.l.v. Vrouw van Pellevoisin 1909, Particuliere collectie, foto: Ruben de Heer

~ Desirée Krikhaar

Bovenstaande fragmenten komen uit het boek Geen dag zonder Maria van Desirée Krikhaar (WBOOKS). Dit boek is verschenen naar aanleiding van de tentoonstelling ‘Maria’ die nog tot 20 augustus 2017 te zien is in Museum Catharijneconvent in Utrecht.

Boek: Geen dag zonder Maria – Desirée Krikhaar (WBOOKS)

Bekijk dit boek bij:

Bekijk dit boek bij Historiek Geschiedenisboeken

×