Religieuze geschiedenis

België·Boekbesprekingen·Middeleeuwen·Religieuze geschiedenis

Amandus of Pinocchio in de Scheldevallei

Sint Amandus is wellicht de bekendste heilige uit onze vroege Middeleeuwen. De apostel der Franken introduceerde zowat in zijn eentje het christendom in Vlaanderen. Althans zo wil de overlevering het. De realiteit was enigszins anders.

Religieuze geschiedenis

Abaya – Een beladen (islamitisch) gewaad

De abaya is een gewaad dat (op het hoofd en de handen en voeten na) het volledige lichaam bedekt. Het kledingstuk is sinds kort verboden op Franse openbare scholen.

Een groep Nederlandse zoeaven, circa 1867.

Boekfragmenten·Italië·Militaire geschiedenis·Religieuze geschiedenis

Martelaren voor de paus

Ruim drieduizend jonge Nederlandse mannen reisden tussen 1861 en 1870 naar Rome om dienst te nemen bij de zoeaven, het elitekorps van de paus. De katholieke oorlogsvrijwilligers steunden de paus in zijn strijd tegen het koninkrijk Italië. Als strijders voor de paus genoten oud-zoeaven tot diep in de twintigste eeuw groot aanzien.

Gelijkenis over de wijngaard - Schilderij van Andrey Mironov

Religieuze geschiedenis·Taalgeschiedenis

De laatsten zullen de eersten zijn – Betekenis en herkomst

Deze spreuk wordt soms gebruikt om aan te geven dat personen die zich in een achterstandspositie bevinden, bijvoorbeeld omdat ze verdrukt worden door voordringers, uiteindelijk ook succesvol kunnen zijn.

Van Rooijen & Zonen - Detail van de boekcover

Bedrijfsgeschiedenis·Religieuze geschiedenis

Zuinigheid, fatsoen en naastenliefde

Er wordt wel gezegd, dat de katholieke kerk met de Verlichting de hogere klasse heeft verloren en met het socialisme de arbeiders. De middengroepen zouden daarmee in de twintigste eeuw tot de meest trouwe aanhangers van de kerk behoren: boeren, tuinders, middenstanders en kleine zelfstandigen.

Jodendom·Taalgeschiedenis

Vernieuwde versie van online woordenboek van Hebreeuwse en Jiddisje woorden

Wat is de herkomst van mazzel, schrijf je kosjer of koosjer, wat betekent Sjoa en waar ligt de klemtoon? Het Nederlands bevat veel woorden uit het Hebreeuws.

Jodenbuurt in Amsterdam, 1889, Eduard Alexander Hilverdink

Amsterdam·Jodendom

Mokum, bijnaam van Amsterdam (én veel andere steden)

Algemeen bekend is dat Mokum de bijnaam is van Amsterdam. Eigenlijk is het een wat nietszeggende bijnaam. Mokum is namelijk afgeleid van het Jiddische woord mokem, dat niet veel meer betekent dan ‘plaats’ of ‘stad’. Minder bekend is dat verschillende andere Nederlandse steden met een relatief grote joodse gemeenschap vroeger ook werden aangeduid met Mokum.

Jodendom·Religieuze geschiedenis

Canon van 700 jaar joods Nederland

De jongste jaren ontstond zowel in Vlaanderen als in Nederland heel wat ophef over de invoering van wat kortweg ‘de canon’ werd genoemd. Verguisd door de één, geprezen door de ander moesten deze werken de meest markante historische gebeurtenissen uit het nationale verleden belichten. Tirtsah Levie Bernfeld en Bart Wallet publiceerden recent de 'Canon van 700 jaar Joods Nederland'. Aan

Religieuze geschiedenis·Taalgeschiedenis

Een sjibbolet – Moedertaalspreker of niet?

Een sjibbolet (of: schibbolet) is een woord dat gebruikt kan worden om te bepalen waar iemand vandaan komt. Of juist niet. ‘Scheveningen’ is een bekend voorbeeld. Dit woord kan door de meeste Nederlanders probleemloos uitgesproken worden, maar veel buitenlanders hebben, vanwege de moeilijke sch-klank, vaak aardig wat moeite met de Nederlandse uitspraak.

Religieuze geschiedenis·Taalgeschiedenis

Og was de koning van Basan – Herkomst en betekenis

Als iemand zit te klagen en vol zelfbeklag de woorden “och, och, och” uitspreekt, kan het gebeuren dat een toehoorder die dat gezeur nogal zat is, de klager van repliek dient en zegt: “Og was de koning van Basan”.

Korte begrippen·Religieuze geschiedenis·Taalgeschiedenis

De lavabo, de Vlaamse wasbak

In Nederland wast men de handen in een wastafel of bij de wasbak. In Vlaanderen kent men die sanitaire voorziening ook wel, maar daar spreekt men eerder van een ‘lavabo’. Dit woord is afkomstig uit het Latijn.

Engeland·Religieuze geschiedenis

Van scheuring tot staatskerk: Het ontstaan van de Anglicaanse Kerk

De oprichting of het ontstaan van de Anglicaanse Kerk vormt een belangrijk keerpunt in de religieuze en politieke geschiedenis van Engeland. De oorsprong van deze staatskerk ligt in de zestiende eeuw, een tijd van religieuze onrust en politieke machtsstrijd. De Reformatie die heel Europa in zijn greep had, bracht ook verdeeldheid in Engeland.

Nieuws·Religieuze geschiedenis

Verloren bijbel uit Domkerk (1832) duikt op in kringloopwinkel

In een kringloopwinkel in Den Haag is een oude huisbijbel van de Domkerk in Utrecht gevonden. De bijbel werd gevonden door Stefan van Mierlo, de voorzitter van een stichting die boeken met cultuurhistorische waarde wil bewaren voor volgende generaties.

Religieuze geschiedenis·Taalgeschiedenis

Een roepende in de woestijn – Uitdrukking

Als je een roepende in de woestijn bent, luistert er niemand. Je waarschuwt mensen bijvoorbeeld voor naderend gevaar maar je wordt niet serieus genomen. Je spreekt tegen dovemansoren.

Korte begrippen·Religieuze geschiedenis

Het Weesgegroet / Ave Maria – Een katholiek gebed

Het Weesgegroet of 'Ave Maria' is een katholiek gebed dat gewijd is aan de Maagd Maria. In het gebed betonen gelovigen eerbied aan Maria en vragen zij haar om voor hen te bemiddelen bij God.

Korte begrippen·Religieuze geschiedenis

Sacristie – Kerkruimte (betekenis van het begrip)

De sacristie is een speciale ruimte in een katholieke kerk of kathedraal die van oudsher wordt gebruikt voor liturgische voorbereidingen en het bewaren van liturgische voorwerpen.

Geestelijken & theologen·Historische vrouwen·Middeleeuwen·Religieuze geschiedenis

Cunera van Rhenen – De eerste vrouwelijke heilige van Nederland

Cunera is de eerste vrouwelijke heilige van Nederland. Ze wordt onder meer vereerd als beschermheilige tegen ziekten en ongeluk. Volgens de overlevering was Cunera een prinses die in de vierde eeuw na Christus leefde en werd gedood met een wurgdoek. Haar verering is vooral verbonden met de Utrechtse stad Rhenen.

Religieuze geschiedenis·Slavernij

Ongemakkelijk erfgoed: de ‘Slavenbijbel’

Na Genesis 45 – het verhaal over de broers van Jozef die van Egypte naar Kanaän terugreizen om Jakob te vertellen dat Jozef leeft – springt deze Bijbel meteen over naar Exodus 19. Daar gaat het over het volk Israël bij de berg Sinaï. In deze Engelse ‘Slavenbijbel’ ontbreken de verhalen over Israëls onderdrukking en bevrijding uit de Egyptische slavernij

Jean-François Millet (1814-1875), Het angelus, 1857-1859, olieverf op doek, 55,5 × 66 cm, Musée d'Orsay, Parijs, legaat van Alfred Chauchard, 1910 (via Van Gogh Museum)

Korte begrippen·Religieuze geschiedenis

Het Angelus of Engel des Heren – Katholiek devotiegebed

Het ‘Engel des Heren’, ook wel bekend als het Angelus domini, is een katholiek gebed dat de aankondiging van de geboorte van Jezus aan Maria herdenkt. Het gebed verwijst naar de engel Gabriël, die volgens het evangelie naar Maria werd gestuurd om haar te vertellen dat ze de moeder van Jezus zou worden.

Devotieprent Rosalia van Palermo, C., datering onbekend

België·Religieuze geschiedenis

Devotieprenten moesten protestanten terugleiden naar het ‘juiste’ geloof

In de contrareformatorische bloeiperiode zetten enkele barokke schilders uit de Antwerpse School de toon zoals Peter Paul Rubens, Anthony Van Dyck en Jacob Jordaens. Daarnaast streed de Katholieke Kerk om protestanten terug te leiden naar het ‘juiste’ geloof.

De Parabel van de Blinden van Pieter Breughel de Oudere

Kunstgeschiedenis·Overig·Religieuze geschiedenis

De parabel der blinden – Handen wassen voor het eten…

Een bekend schilderij van Pieter Bruegel de Oude uit circa 1568 toont enkele blinde mannen die elkaar volgen. Dat loopt letterlijk en figuurlijk niet lekker... De voorste in de rij ligt al in de sloot, de tweede blinde in rij maakt al een vallende beweging en ook de mannen achter hem zullen waarschijnlijk snel een nat pak halen. Bruegel beeldde

1 2 3 … 55 Volgende