Dark
Light

De Paralympische Spelen, sportevenement voor gehandicapten

3 minuten leestijd
Rolstoelatleten in actie op de 800 meter rolstoelrace tijdens de Paralympische Spelen van 1980 in Arnhem (CC BY-SA 4.0 - Rob Croes, Anefo - wiki)

Binnenkort beginnen de Paralympische Spelen in Parijs. Het evenement is bedoeld voor mensen met onder meer een lichamelijke handicap, visuele beperking of hersenverlamming. In 1960 werden de Paralympische Spelen voor het eerst gehouden in Rome, de stad waar dat jaar ook de Olympische Zomerspelen werden gehouden.

Logo van de Paralympische Spelen van 1960
Logo van de Paralympische Spelen van 1960
De term Paralympisch is afgeleid van het Griekse voorvoegsel para, wat ‘naast’ betekent, en benadrukt dat de Spelen naast de reguliere Olympische Spelen plaatsvinden.

Het evenement is voortgekomen uit een sportwedstrijd die na de Tweede Wereldoorlog in Engeland werd georganiseerd voor veteranen met rugletsel. Deze wedstrijd was opgezet door de Duitse arts sir Ludwig Guttman (1899-1980), een van de grondleggers van de gehandicaptensport.

De in Engeland werkzame neuroloog was van mening dat sport een goede therapie was voor zijn patiënten. Ze zouden er niet alleen fysiek beter van worden, maar ook mentaal doordat ze meer zelfvertrouwen kregen. Guttman bedacht dat er steeds grote wedstrijden moesten worden georganiseerd in het jaar dat ook de Olympische Zomerspelen werden gehouden.

Italiaanse boogschutters tijdens de Paralympics van 1960
Italiaanse boogschutters tijdens de Paralympics van 1960

Internationaal

Tijdens de eerste editie van de zogenaamde International Wheelchair Games in 1948 was er eigenlijk nog geen sprake van een internationaal evenement. Er deden alleen Britten mee. Vier jaar later werd het evenement opnieuw gehouden en toen deden er ook al Nederlandse veteranen mee. Het evenement sloeg internationaal steeds meer aan.

Deze eerste sportwedstrijden voor veteranen, die bekend werden als de Stoke Mandeville Games for the disabled, worden gezien als de voorloper van de Paralympische Spelen.

Openingsceremonie van de Paralympische Spelen van 1960
Openingsceremonie van de Paralympische Spelen van 1960

Verruiming en groei

De eerste officiële Paralympische Spelen van 1960 waren niet meer alleen bedoeld voor veteranen. Aan deze eerste editie deden in totaal vierhonderd atleten uit drieëntwintig landen mee. Aanvankelijk mochten er alleen personen deelnemen die in een rolstoel zaten. Vanaf 1976 waren ook mensen met een visuele beperking of geamputeerde ledematen welkom. In dat jaar werden ook de eerste Paralympische Winterspelen gehouden, in het Zweedse Örnsköldsvik.

Net als de Olympische Spelen worden de Paralympische Spelen elke vier jaar gehouden, meestal in dezelfde gaststad als de Olympische Spelen. De Zomerspelen en Winterspelen wisselen elkaar elke twee jaar af. Atleten worden, op basis van hun handicap, ingedeeld in verschillende categorieën om eerlijke concurrentie te bevorderen. De zesde editie vond in 1980 plaats in Arnhem. Eigenlijk hadden de Paralympische Spelen toen in de Sovjet-Unie gehouden moeten worden, aangezien dat land ook de Zomerspelen had georganiseerd. De Sovjets zagen echter niets in een evenement speciaal voor gehandicapten. NOC*NSF:

De Sovjet-Unie wilde niet de Spelen voor mensen met een beperking organiseren, omdat gehandicapten volgens de heersende ideologie in een socialistische heilstaat niet zouden bestaan.

Prinses Margriet en prins Floris tijdens de opening van de Olympische Spelen voor gehandicapten in Arnhem, 1980
Prinses Margriet en prins Floris tijdens de opening van de Olympische Spelen voor gehandicapten in Arnhem, 1980 (CC0 – Rob Croes,Anefo)

Het evenement werd hierna toegewezen aan Arnhem. Onder toeziend oog van 12.000 mensen verrichtte prinses Margriet op 21 juni 1980 de opening. Volgens het sportonderzoeksinstituut Mulier was deze editie van de Paralympische Spelen overigens van groot belang voor de ontwikkeling van de gehandicaptensport in Nederland. De manier waarop naar mensen met een beperking werd gekeken, zou hierna drastisch zijn veranderd, wat zorgde voor meer sociale integratie en erkenning.

In de loop der tijd is het evenement flink gegroeid. Aan de Paralympische Spelen in Parijs, gehouden van 28 augustus tot en met 8 september 2024, doen maar liefst 4400 atleten uit 182 verschillende landen mee en er zijn tweeëntwintig verschillende sporten. De laatste decennia is ook de media-aandacht voor het evenement aanzienlijk toegenomen. Veel wedstrijden kunnen via online streams live bekeken worden.

Speerwerpers tijdens de Paralympics van 1960
Speerwerpers tijdens de Paralympics van 1960
Amerikaanse basketballers tijdens de Paralympics van 1960
Amerikaanse basketballers tijdens de Paralympics van 1960

Geschiedenis van de Paralympische Spelen:

×