Dark
Light

Van lotje getikt zijn – Herkomst van de uitdrukking

Krankjorum, kierewiet, niet helemaal lekker…
1 minuut leestijd
Van lotje getikt - Papegaai (CC0 - Pixabay - congerdesign)
Van lotje getikt - Papegaai (CC0 - Pixabay - congerdesign)

Wie van lotje getikt is, is hartstikke gek. Die persoon is krankjorum, kierewiet, niet helemaal lekker. Waar komt deze uitspraak eigenlijk vandaan?

Van lotje getikt

Iemand die van lotje getikt is, is een rare kwibus. Het is duidelijk dat het woordje ‘getikt’ in de uitdrukking inhoudt dat die persoon gek is. Maar wat of wie is lotje of Lotje?

In het hoofd gepikt door een papegaai

Lotje duidt niet op een persoon, maar is volgens de meeste taalkundigen vermoedelijk een afkorting van lorretje, een kleine papegaai dus. Wie van lotje getikt was, was door het lorretje in zijn hoofd gepikt en had dus eigenlijk een gaatje in zijn hoofd.

Enkele varianten op ‘van lotje getikt zijn’

De reden dat ‘van lotje getikt’ op deze manier verklaard wordt, is omdat er tal van soortgelijke uitdrukkingen circule(e)r(d)en, zoals hij is van lorretje gepikt, van lorretje geprikt, van nolletje gepikt of hij is van haantje gepikt. Er zijn nog wel meer varianten op het gezegde ‘van lotje getikt zijn’. Zo is er de uitspraak ‘Hij is van Joostje getikt’ (Joost = de duivel, vergelijk met ‘Joost mag het weten‘).

Er is nog een andere herkomstverklaring voor ‘van lotje getikt zijn’. In Vlaanderen zegt men ook al lange tijd dat iemand ‘van het lotje getikt is’ als een persoon niet goed bij zijn verstand is. Volgens sommige lezingen zou dit lotje afgeleid zijn van een toverstokje. Hout bezat volgens het volksgeloof soms namelijk toverkracht. De persoon in kwestie zou in dit geval met het stokje (lotje) op het eigen hoofd hebben getikt en daardoor in de war zijn geraakt…

Boek: Atlas van de Nederlandse taal

Bronnen â–¼

Internet
-http://etymologiebank.nl/trefwoord/lotje
-https://onzetaal.nl/taaladvies/van-lotje-getikt-zijn/
-Heidens! – Volksgebruiken vandaag met sporen van voorchristelijke tradities – Marcel De Cleene (Sterck & De Vreese) p.54
-https://www.spellingenzo.nl/uitdrukking-van-lotje-getikt/

×