Vogels

Iemand een loer draaien – Herkomst en betekenis

Als je iemand een loer draait, houd je een ander voor gek. Je bedriegt, bedondert en misleidt. Deze informele uitdrukking wordt nog geregeld gebruikt om aan te geven dat iemand op een sluwe manier mensen voorliegt.

Tekening van de dodo door Joris Joostensz Laerle, 1601

Dieren·VOC

De eerste tekeningen van de dodo (1601)

De dodo zou de komst van Europese schepen, en de mensen en dieren die deze meebrachten, niet lang overleven. De vogel lijkt geen vluchtinstinct te hebben gehad en liet zich daarom niet alleen gemakkelijk tekenen, maar ook vangen door Europese zeelieden.

Boekfragmenten·Dieren·Populair

Van orakels tot offerdieren: vogels in de cultuur

Gieren en raven die over het slagveld zweefden waren voortekens van een veldslag die slecht zou aflopen. Duitse boeren meenden de prijs van het graan te kunnen afleiden uit het aantal roepjes van de kwartel.

Dieren·Oudheid·Romeinse Rijk·Taalgeschiedenis

Onder auspiciën van… – Herkomst en betekenis

‘Onder auspiciën van’ is een duur klinkende, alternatieve formulering voor iets onder toezicht of leiding van een persoon doen. De zegswijze gaat ver terug in de tijd. Het is ontleend aan een ritueel dat in het Romeinse Rijk in gebruik was.

Raaf (Corvus corax), Anselmus Boëtius de Boodt, 1596-1610.

Boekfragmenten·Dieren·Populair

De Raaf – Zondeval van een hemelbewoner

Geen vogel heeft zo’n onheilspellende reputatie als de ‘grimmige, akelige vogel uit het donk’re schimmenheer’, zoals Edgar Allan Poe in ‘The Raven’ schreef. Geen vogel is de voorbije eeuwen zo zwartgemaakt, zo verjaagd en bejaagd als de raaf.

Kievit - Afbeelding uit het boek '333 Vogels' van Peter Vos

Boekbesprekingen·Dieren

Een vogelvrije geschiedenis

Vogels worden van oudsher ingepast in mythologie en folklore en als symbool gebruikt. Verscheidene oud-Egyptische goden kregen een vogelgedaante mee. Tortels en duiven staan voor liefde en vrede, uilen voor wijsheid én domheid, ooievaars heten kinderen en (dus?) geluk te brengen, zwanen verzinnebeelden zuiverheid, raven kondigen onheil aan.

Dieren·Taalgeschiedenis

Er als de kippen bij zijn – Herkomst en betekenis

De uitdrukking 'er als de kippen bij zijn' is vrij algemeen bekend. Wat betekent dit gezegde en waar komt deze historisch gezien vandaan?

Dieren·Taalgeschiedenis

In je wiek geschoten zijn – Herkomst en betekenis

‘In zijn wiek geschoten zijn’ is een uitdrukking die geregeld in de media te horen en lezen is. Wat is er aan de hand als je in je wiek geschoten bent? Wat betekent dit bijzondere gezegde en waar komt deze zegswijze historisch gezien vandaan?

Dieren·Taalgeschiedenis

Uilskuiken! – Betekenis en herkomst van het scheldwoord

Als iemand je uitmaakt voor een uilskuiken, dan heb je waarschijnlijk iets doms gedaan. Wat is de betekenis en herkomst van dit woord?

Taalgeschiedenis·Trivia

Tureluurs of tierelier – Herkomst en betekenis

De begrippen tureluurs en tierelier worden in onze taal veel gebruikt. Ze hebben een vergelijkbare herkomst. Wat betekenen deze bijzondere woorden?

Ooievaars (CC0 - Pixabay - Alexas_Fotos)

Dieren·Populair

Waarom heeft Den Haag een ooievaar in haar wapen?

Den Haag heeft een bijzondere band met de ooievaar. De vogel is zelfs terug te vinden in het wapen van de stad. Waarom eigenlijk?

Van lotje getikt - Papegaai (CC0 - Pixabay - congerdesign)

Dieren·Taalgeschiedenis·Trivia

Van lotje getikt zijn – Herkomst van de uitdrukking

Wie van lotje getikt is, is hartstikke gek. Die persoon is krankjorum, kierewiet, niet helemaal lekker. Waar komt deze uitspraak eigenlijk vandaan?

Romeinse schaal uit Rijnsburg © Provincie Zuid-Holland

Archeologie·Nieuws·Romeinse Rijk

Vogelschaal uit laat-Romeinse tijd gevonden

“Dat deze schaal in het gebied van de Romeinse rijksgrens (Limes) aangetroffen is, bewijst nu ook eens te meer dat de kuststrook vanaf 300 na Chr., na het wegtrekken van de Romeinse troepen, niet ontvolkt raakte maar gewoon bewoond is gebleven.”

Casper Luyken, September, prent, ca. 1700 (detail)

Dieren·Voorpagina

September, maand van de vogelvangst

Het is september, herfstmaand en maand van de fruitoogst. In vroeger eeuwen was september ook de maand van de vogelvangst.

De zwangenzang - Gravure door Reinier van Persijn

Dieren·Populair·Taalgeschiedenis

De Zwanenzang – Herkomst van de uitdrukking

Iemands laatste daad wordt soms aangeduid met het begrip zwanenzang. De persoon in kwestie verricht nog een laatste daad, voor hij of zij wat anders gaat doen, of zelfs sterft. Ook het laatste gedicht of lied van een dichter wordt wel aangeduid als diens zwanenzang. Waar komt deze uitdrukking eigenlijk vandaan?

België·Dieren·Eerste Wereldoorlog·Populair

Postduiven in de Eerste Wereldoorlog

Bekend is het verhaal van de Franse oorlogsduif “Vaillant” die in 1916 tijdens de Slag bij Verdun op bijna heroïsche wijze een wanhoopsboodschap overbracht.

Taalgeschiedenis

Op het vinkentouw zitten, luistervinken en slavinken

Als je op het vinkentouw zit, ben je klaar om aan de slag te gaan. Je bent zeer alert en ongeduldig wacht je om in actie te komen of om iets te zeggen.

De bedreigde zwaan. Een zwaan verdedigt haar nest met eieren tegen een hond. De voorstelling heeft een politieke allegorische interpretatie gekregen doordat de zwaan is aangeduid als de raadpensionaris Johan de Witt, die Holland beschermt tegen de vijand.

Kunstgeschiedenis·Museumnieuws

Vogelaars op bezoek in het Rijksmuseum

Doel is om een naamkaartje te hangen aan zoveel mogelijk vogels uit de twee collecties. Bij veel objecten is namelijk niet duidelijk welke vogels precies worden afgebeeld.

Taalgeschiedenis·Trivia

Op het vinkentouw zitten

De vinkenjacht was in Holland van oudsher een populaire bezigheid. De graag gegeten vogeltjes werden gevangen in de vinkenslag, een vangnet dat op afstand, door middel van het vinkentouw werd bediend.

Dieren·Religieuze geschiedenis

De kip in rituelen, mythologie en devotie

Bij uitgeverij Mens & Cultuur verscheen onlangs het tweede deel van het Compendium van dieren als dragers van cultuur, waarin vogels centraal staan. Het naslagwerk probeert inzicht te geven in de belangrijke rol die dieren spelen in bijvoorbeeld mythologie, religie, psychologie, symboliek, kunst, heraldiek en volksgeloof. De mens had vroeger veel ontzag en was misschien wel jaloers op een bijzondere

Uit: Jacob van Maerlant, Der naturen bloeme. Midden 15de eeuw. (KB)

Museumnieuws

Duizend jaar vogels in honderden boeken

De expositie geeft een breed beeld van de vogel als onderwerp van boeken, illustraties en bandversieringen. De bezoeker maakt een rondgang langs een tiende-eeuws geïllustreerd manuscript, via bijzondere zeventiende-eeuwse wetenschappelijke uitgaven tot en met boeken over valkerij, hobbyvogels en vogels in letterkunde en gedichten.

1 2 Volgende