William Rhodes-Moorhouse (1887-1915)

William is de oudste zoon van Edward Moorhouse en Mary Ann, de kleindochter van een Maori-opperhoofd. In 1884 emigreert het echtpaar vanuit Nieuw-Zeeland naar Engeland, en het vestigt zich in Northamptonshire. Het gezin is gelukkig, zeer welgesteld en financieel totaal onafhankelijk. In deze beschermde omgeving groeit William samen met zijn jongere broer en twee jongere zussen op. Zijn vader probeert hem te interesseren voor paarden, maar William heeft slechts interesse voor techniek, snelheid en alles wat daar verder mee te maken heeft. Deze interesse heeft ook gevolgen voor zijn opleiding, want hoewel hij toegelaten wordt tot de Universiteit van Cambridge, kan hij zich hier niet handhaven. Later zegt hij hierover dat dit ‘een totaal verloren periode tijdens zijn jeugd is geweest’.

In 1909 krijgt zijn enthousiasme voor snelheid en techniek een totaal nieuwe dimensie, namelijk vliegtuigen én het vliegen hierin. Het duurt dan ook niet lang voordat hij zich aanmeldt bij de Royal Aero Club, en in 1911 weet hij uiteindelijk zijn vliegbrevet te halen. Eind 1911 gaat hij naar Amerika en neemt daar in zijn Blériot deel aan diverse vliegraces. Dit doet hij overigens met veel succes. Zo vliegt hij vele duizenden dollars bij elkaar en weet hij zelfs de prestigieuze ‘Harbour Prize’ van San Francisco te winnen.

In 1912 keert hij terug naar Engeland. Daar neemt hij deel aan vele vliegshows, en verzorgt hij regelmatig demonstraties. Aan het eind van ditzelfde jaar vliegt hij met zijn vrouw Linda en een journalist over het Kanaal, en hij is daarmee de eerste piloot die deze oversteek met twee passagiers maakt.

Op 24 augustus 1914 neemt William Rhodes-Moorhouse dienst als 2e luitenant bij het Britse ‘Royal Flying Corps’. Omdat er een groot tekort is aan piloten aan het front, wordt hij in maart 1915 vervolgens overgeplaatst naar 2 Squadron, dat is gedetacheerd in Merville in Frankrijk.

Op 26 april 1915 krijgt 2 Squadron het bevel om de omgeving van Roubaix en het spoorwegknooppunt bij Kortrijk te bombarderen. Enkele dagen eerder hebben de Duitsers namelijk hun eerste gasaanval geplaatst waarmee de 2e slag om Ieper is begonnen. Ook zijn er vele Duitse troepen onderweg naar het front, en de squadrons van het Britse Flying Corps krijgen opdracht om zoveel mogelijk schade toe te brengen aan spoorwegen en stations.

Nét na 15.00 uur in de middag van 26 april 1915 stijgt William Rhodes-Moorhouse in zijn BE2b No.687 op van het vliegveld van Merville om Kortrijk te bombarderen, dat vijftig kilometer achter de vijandelijke linies ligt. Om gewicht te besparen vliegt hij deze missie zonder zijn vaste waarnemer Sholto Douglas.

De BE2b is bewapend met een ‘100-ponder’, en William weet dat hij deze bom vanaf geringe hoogte zal moeten afwerpen. Het risico dat hierbij echter komt kijken is de Duitse verdediging rond het station van Kortrijk.

Ondanks dit enorme risico, daalt William bewust tot een hoogte van ongeveer negentig meter en weet zijn dodelijke lading te lossen op de spoorlijn, nét ten westen van het station van Kortrijk. Echter, door de explosie en het feit dat William zo laag vliegt, word zijn toestel geraakt. William moet echt zijn uiterste best doen om zijn toestel weer onder controle te krijgen. Verder word hij vanaf de grond van alle kanten onder vuur genomen, waardoor William door een kogel in zijn dij word geraakt. Hevig bloedend weet hij nog steeds zijn toestel onder controle te houden en daalt vervolgens naar een hoogte van circa dertig meter in de hoop meer snelheid te winnen en vervolgens in het wolkendek te verdwijnen.

Maar juist op deze hoogte word hij wederom geraakt, ditmaal in zijn hand en onderbuik. Ondanks deze zware verwondingen en de shock die hij heeft opgelopen, weet hij na vijfendertig minuten toch de thuisbasis in Merville te bereiken. Eenmaal geland word hij voorzichtig uit zijn zwaar gehavende toestel getild. Vóórdat hij enige medische zorg toelaat, brengt hij eerst nog verslag uit aan zijn superieuren. Zijn waarnemer Sholto Douglas, die later Vice Marshall bij de Britse Royal Air Force zal worden, schrijft later over deze gebeurtenis: “Toen we hem uit zijn toestel tilden en zijn zware verwondingen zagen, waren we verbaasd dat hij nog terug had weten te komen”.

Nadat Rhodes-Moorhouse zijn rapport heeft opgemaakt en vervolgens verslag heeft uitgebracht aan zijn commandant, wordt hij aan zijn zware verwondingen geholpen. Ondanks de medische zorg staat het vast dat hij stervende is. Iets voor 14.30 uur op de 27e april 1915, met zijn vriend Maurice Blake aan zijn bed en een brief van zijn vrouw onder zijn kussen, overlijdt William Rhodes-Moorhouse op 27-jarige leeftijd aan zijn eerder opgelopen verwondingen. Geheel volgens zijn laatste wil wordt zijn lichaam naar Engeland overgebracht en bijgezet op het familielandgoed in Dorset.

Net voor zijn laatste missie heeft William enkele brieven voor zijn familie geschreven, die pas ná zijn dood verstuurd mochten worden. Eén van deze brieven is gericht aan zijn zoontje, waarin hij hem meedeelt dat hij op een missie zal gaan, waarvan hij waarschijnlijk niet meer zal terugkeren. “Ik hoop”, zo schrijft hij in deze brief, “mijn plicht hiermee te hebben gedaan en zo de oorlog enigszins te hebben bekort”.

Dit verhaal heeft overigens nog een triest vervolg. “Op 6 september 1940 wordt zijn zoon, Flying Officer William Rhodes-Moorhouse jr., tijdens de Slag om Engeland neergehaald en net als zijn vader overlijdt hij op jonge leeftijd ten gevolge van opgelopen verwondingen tijdens een gevechtsactie. Zijn as wordt later uitgestrooid over het graf van zijn vader, William Rhodes-Moorhouse VC”.

William Rhodes-Moorhouse (1887-1915)

Bronnen:

• ‘The Register of the Victoria Cross’ uitgegeven door This England 1997
• ‘VC’s of the First World War – the Somme’ van Gerald Gliddon
• ‘Monuments to Courage’ van David Harvey.
• ‘Victoria Cross Heroes’ van Lord Micheal Ashcroft
• ‘The Victoria Cross’ van Peter Duckers
• ‘Victoria Cross – WW1 Airmen and Their Aircraft’ van Alex Revell
• Speciale dank aan de medewerkers en forumleden van www.worldatwar.nl/forum
• En uiteraard aan mijn vriend Pierre GG., van dé gespecialiseerde website over WOI (pierreswesternfront.punt.nl, voor zijn hulp, steun, en nakijkwerk.