Geschiedenis van de KLM

Geschiedenis van de KLM, de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij voor Nederland en Koloniën. Opgericht in 1919 door Albert Plesman.

Het is 1919 als Britse luchtvaartmaatschappijen bij de Nederlandse regering aankloppen met de vraag of ze vliegdiensten in Nederland mogen openen. Luitenant-vlieger Albert Plesman pleit echter al sinds de Eerste Wereldoorlog voor een Nederlandse luchtvaartmaatschappij. Om de Britten voor te zijn organiseert hij een vliegtuigbeurs om mensen ervan te overtuigen dat Nederland zijn eigen luchtvaartmaatschappij moet hebben. Dat lukt, op 7 oktober 1919 wordt de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij voor Nederland en Koloniën (KLM) opgericht door acht zakenlieden, met Plesman aan het hoofd. De luchtvaartmaatschappij krijgt van koningin Wilhelmina meteen het predicaat ‘Koninklijk’.

In mei 1920 wordt de eerste vlucht uitgevoerd van Londen naar Schiphol met een De Havilland DH-16. Het is een open vliegtuig met twee Britse journalisten aan boord die de vlucht vastleggen. Vier jaar later wordt de eerste continentale vlucht gemaakt naar Batavia (tegenwoordig Jakarta). Deze lijn, die tot de Tweede Wereldoorlog de langste reguliere luchtverbinding ter wereld is, wordt vooral gebruikt door ambtenaren. Een retourticket kost omgerekend 20.000 euro. De reis duurt dan ook veertien dagen. Tussendoor zijn er verschillende tussenstops, waarbij de passagiers te eten krijgen. In 1932 komt de eerste steward aan boord, een boordwerktuigkundige die de catering aan boord regelt. In datzelfde jaar heeft de KLM als eerste luchtvaartmaatschappij een medicus aan boord. Een jaar later vestigt de Fokker F-XVIII een recordtijd naar Batavia: vier dagen. De snelle vlucht heeft tot doel om de post net voor de kerst af te leveren in Batavia.

De vliegtuigen landen en stijgen op vanaf Schiphol, een van oorsprong militair vliegveld in de Haarlemmermeer. In het begin is Schiphol niet meer dan een drassig veldje, waar vliegtuigen soms zelf in vast komen te zitten. Als de gemeente Amsterdam het vliegveld in 1926 koopt, zorgen ze echter voor drainage en een goede infrastructuur. Ook wordt er een verkeerstoren gebouwd. Twee jaar later wordt een stationsgebouw geopend en in 1935 wordt de landingsbaan enorm uitgebreid.

De Uiver

Het bekendste toestel van de KLM is de Uiver, vernoemd naar de Betuwse naam voor ooievaar. In 1934 doet het toestel mee aan een luchtrace van 18.000 kilometer tussen Londen en Melbourne, vanwege het 100-jarig bestaan van Melbourne. De Uiver komt ondanks een noodlanding als tweede aan. Door dat succes ontstaat er in Nederland een Uiver-rage. Zelfs Louis Davids bezingt het toestel: ‘Daar komt een Uiver gevlogen en heel de lucht hoort aan hem: het zijn de Hollandsche jongen van onze pracht-KLM’.

Drie maanden later, tijdens de tweede vlucht van de Uiver stort het toestel echter neer. Vanwege de kerstpost vindt er een extra vlucht plaats in slechte weersomstandigheden. Het toestel verongelukt in de Syrische woestijn met de Indonesische mediatycoon Dominique Willem Berretty en 350 kilo post aan boord.

Tweede Wereldoorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog trekt directeur Plesman zich terug in Twente. Luchthaven Schiphol wordt tijdens de oorlog regelmatig gebombardeerd. In de hongerwinter wordt het vliegveld helemaal gesloopt. Bijna de hele luchtvloot wordt vernietigd. Na de oorlog vertrekt Plesman naar New York om nieuwe toestellen aan te schaffen en wordt Schiphol weer opgebouwd. Ook gaat de lijndienst tussen Amsterdam en New York van start, de eerste lijndienst tussen Europa en Noord Amerika. De naam van de maatschappij wordt internationaal: KLM Royal Dutch Airlines. In 1951 krijgt de KLM ook een lijnverbinding met Australië en is het met alle werelddelen verbonden.

In 1949 stort het vliegtuig met Plesman’s zoon neer in de Adriatische zee. Samen met 32 andere inzittenden komt hij om.

Reis rond de wereld

Intussen wordt er steeds meer aan gedaan om ook de gewone toerist in het toestel te krijgen. In 1958 biedt de KLM een reis rond de wereld aan in 89 uur en 20 minuten. Ook kunnen passagiers vanaf Amsterdam via de Noordpool naar Tokio vliegen. In 1953 vindt de beroemde ‘bruidsvlucht’ plaats, een luchtrace van Londen naar het Nieuw Zeelandse Christchurch. In het toestel zitten vijftig bruiden die op weg zijn naar hun verloofden in Oceanië. Het vliegtuig wint de race.

In de jaren veertig ontwikkelt Frank Whittle het eerste vliegtuig met straalmotor die in 1960 ook bij de KLM zijn intrede doet. Door de nieuwe techniek kunnen de vliegtuigen twee keer zoveel lading dragen en gaan ze tegelijk twee keer zo snel. De jaren die komen staan vooral in het teken van technische ontwikkelingen en de aanschaf van nieuwe toestellen, zoals de Jumbo Jet (Boeing 747) en de vernieuwde Fokker Fellowship. In 1967 wordt een geheel nieuw stationsgebouw op Schiphol geopend. Doordat het vliegtuig steeds meer wordt gebruikt voor vakanties, wordt de service aan boord verbeterd. Ook doet de beroemde zwaan zijn intrede in reclamespots.

Het jaar 1993 is het eerste jaar dat de KLM meer dan tien miljoen passagiers heeft vervoerd. In totaal staat de teller dan op 155 miljoen, sinds 1920. Pas tien jaar later staan de passagiers voor het eerst onder leiding van een vrouwelijke gezagvoerder. In 2004 fuseert KLM met Air France.

In 2009 vierde de luchtvaartmaatschappij haar 90-jarig bestaan. Om dit te vieren worden er onder meer negentig senioren gevlogen die voor het eerst in hun leven in een vliegtuig zitten.