Gustave Eiffel (1832-1923) – Franse ingenieur

Gustave Eiffel is een bekende Franse ingenieur met constructies over de hele wereld. Hij werkte in de negentiende eeuw aan meer dan honderd metalen bouwwerken. Door zijn inspanning staan er onder andere de Garabit-brug, Eiffeltoren, het Vrijheidsbeeld en vele spoorbruggen. Na een groot schandaal nam Eiffel afstand van de bouwwereld en begon hij met onderzoek in aerodynamica. Een beknopt overzicht van zijn leven.

Alexandre Gustave Eiffel werd geboren op 15 december 1832 en groeide op in de stad Dijon. Via zijn oom Jean-Baptiste Mollerat, een uitvinder, kwam de jongen al vroeg in aanraking met scheikunde en technologie. In 1852 werd hij toegelaten op de technische Ecole Centrale des Arts et Manufactures in Parijs. Drie jaar later behaalde Eiffel daar zijn diploma.

Bruggenbouwer

De net afgestudeerde ingenieur ging aan de slag bij het spoorwegmaatschappij Compagnie des Chemins de fer de l’Ouest. Daar kwam Eiffel in aanraking met metaal, een materiaal waar hij later nog veel mee zou bouwen. In 1858 kreeg Eiffel een grote klus. De jongeman moest toezicht houden op de bouw van een ijzeren spoorbrug in Bordeaux. Toen deze brug voltooid was, gaf hij deze de naam Passerelle Eiffel. Dit was zijn eerste grote bouwkundige prestatie.

Eiffel ging zich hierna specialiseren in metalen structuren en richtte zich vooral op het bouwen van bruggen. Hij maakte daarbij gebruik van gietijzer en gewalst staal. In Europa staan twee bekende viaducten van hem. Het 160 meter lange Mara Pia-viaduct over de rivier Douro in Portugal (1877) en de Garabit-brug (1884) in midden-Frankrijk. Deze laatstgenoemde brug heeft een overspanning van 162 meter lang en is 130 meter hoog. Hiermee was de brug jarenlang de hoogste ter wereld.

Vrijheidsbeeld

Gustave wordt door bouwdeskundigen omschreven als een echte ondernemer met veel ideeën. Rond 1868 richtte hij met een mede-ingenieur het staalconstructiebedrijf G. Eiffel et Cie op. Het Vrijheidsbeeld is een van de bekendste bouwwerken waar de firma aan meewerkte. In 1878 ontwierp Gustave de stalen geraamte van dit beeld. Het standbeeld was een geschenk van Frankrijk aan de Verenigde Staten ter gelegenheid van de honderdjarige onafhankelijkheid.

Eiffeltoren

Het meest bekende bouwwerk van Gustave Eiffel is de Eiffeltoren. Het originele ontwerp is van iemand anders, maar hij kocht het patent en bouwde hierop voort. In 1887 startte de bouw van de toren. Het werd een open constructie van 320 meter hoog met 15.000 stukken gelast metaal. Eiffel zou zelf verantwoordelijk zijn geweest voor de financiële kant. De toren kostte ongeveer acht miljoen Franse frank.

Velen mensen vonden de Eiffeltoren op het eerste gezicht een aanslag op ‘schoonheid en smaak’, maar de publieke opinie draaide bij toen het bouwwerk voltooid was. Op de wereldtentoonstelling (Exposition Universelle) van 1889 in Parijs was deze toren dé publiekstrekker. De Eiffeltoren groeide in de jaren hierna uit tot hét symbool van de Franse hoofdstad.

Voor de ingenieur was de toren zijn grootste en laatste bouwsucces; Eiffel raakte in datzelfde jaar betrokken bij een van de bekendse politieke en financiële schandalen in de Franse geschiedenis.

Panamaschandaal

Het schandaal rondom het Panamakanaal (1889) had groot effect op Gustave Eiffel. Eerder, in 1887, had hij een contract gesloten om mee te werken aan dit belangrijke kanaal. Hij zou de sluizen ontwerpen. Het project liep door het management van oud-diplomaat en ingenieur Ferdinand de Lesseps echter uit op een groot financieel fiasco en bij de bouw stierven veel arbeiders. Daarnaast was zelfs sprake van omkoperij.

Eiffel werd in dit schandaal meegesleurd en kreeg een aanklacht van fraude. Dit zou hem twee jaar gevangenisstraf opleveren en een geldboete. Toen hij zich terugtrok uit het project werd de klacht weer ingetrokken. Toch was het voor hem te laat; voor zijn gevoel had het schandaal ernstig effect gehad op zijn imago. De ingenieur nam ontslag bij zijn eigen bedrijf en hield zich niet meer bezig met bouwprojecten.

Aerodynamica

De laatste dertig jaar van zijn leven deed Gustave Eiffel veel experimenteel onderzoek naar de bewegingsleer van lucht. In 1921 bouwde hij hiervoor zelfs een laboratorium. Hij wordt door sommigen beschouwd als de grondlegger voor de luchtvaartstudie

Eiffel probeerde daarnaast een praktische bestemming te vinden voor de Eiffeltoren, die oorspronkelijk maar twintig jaar zou blijven staan, maar nooit werd afgebroken. Op initiatief van de ingenieur werd bijvoorbeeld een windtunnel onder de Eiffeltoren geplaatst en ook werd het bouwwerk gebruikt als meteorologisch observatiepunt.

Op 27 december 1923 overleed Gustave Eiffel op 91-jarige leeftijd in Parijs.

Ook interessant: Het Vrijheidsbeeld – Een veelbesproken vrouw
…of: De Eiffeltoren, symbool van Parijs

Video over zeven grote architectonische prestaties van Gustave Eiffel

Bronnen ▼