Dark
Light

Iemand of iets aan de kaak stellen

Auteur:
1 minuut leestijd
Kaak / schandpaal
Kaak / schandpaal

Dagelijks worden er zegswijzen en uitdrukkingen gebruikt waarvan de oorspronkelijke betekenis onbekend is. Wie denkt er bij “iemand in de luren leggen” nog aan de doeken, waarin kinderen met Engelse ziekte werden gewikkeld om het kromtrekken van armen en benen tegen te gaan?

Iets of iemand aan de kaak stellen - © Henk Boudewijns
Iets of iemand aan de kaak stellen – © Henk Boudewijns
Veel uitdrukkingen die ontleend zijn aan dergelijke voorwerpen kan men tegenwoordig alleen nog in musea bekijken. In de nieuwe rubriek Taalmuseum worden historische gebruiksvoorwerpen en praktijken gekoppeld aan Nederlandse uitdrukkingen en zegswijzen.

Iemand of iets aan de kaak stellen

Betekenis: Iemand openlijk te schande maken of een wantoestand openlijk bekend maken.

Verklaring: Voor de Franse Revolutie was de kaak of schandpaal de meest verbreide erestraf. Hierbij werd de veroordeelde tijdens de marktdagen vastgeklonken aan een paal of zuil om zo door de voorbijgangers bespot te worden. Op een bord boven zijn hoofd stonden dan met grote leesbare letters naam, beroep, woonplaats en zijn straf vermeld.

Voor het stadhuis van Woerden staat nog een hardstenen kaak, die rond 1566 is opgericht. De ijzeren beugels zitten er nog aan.

~ Girbe Buis

Drs Girbe Buist (1955) studeerde Geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Na een korte loopbaan in de Volwasseneneducatie (onder meer Open Universiteit) heeft hij 25 jaar gewerkt als adviseur erfgoed bij de Stichting Kunst & Cultuur Overijssel. Sinds twee jaar is hij eigenaar van het bureau Buistbelevingsprojecten en houdt hij zich bezig met projectmanagement, tekstproducties en fondsenwerving. Daarnaast is hij freelancejournalist en schrijft hij boeken en artikelen over regionale geschiedenis en immaterieel erfgoed. Verder geeft hij rondleidingen in de Hanzestad Zwolle. Sinds kort schrijft hij voor Historiek de rubriek Taalmuseum.

Voor meer informatie zie de website www.buistbelevingsprojecten.nl