Dark
Light

Iets met de vliegende schietspoel doen

Auteur:
1 minuut leestijd
Schietspoel - © Henk Boudewijns
Schietspoel - © Henk Boudewijns

Dagelijks worden er zegswijzen en uitdrukkingen gebruikt waarvan de oorspronkelijke betekenis onbekend is. Wie denkt er bij “iemand in de luren leggen” nog aan de doeken, waarin kinderen met Engelse ziekte werden gewikkeld om het kromtrekken van armen en benen tegen te gaan?

Veel uitdrukkingen die ontleend zijn aan dergelijke voorwerpen kan men tegenwoordig alleen nog in musea bekijken. In de nieuwe rubriek Taalmuseum worden historische gebruiksvoorwerpen en praktijken gekoppeld aan Nederlandse uitdrukkingen en zegswijzen.

Iets met de vliegende schietspoel doen

Schietspoel - © Henk Boudewijns
Schietspoel – © Henk Boudewijns
Betekenis: iets in allerhaast doen.

Verklaring: In een weefsel heten de draden, die overlangs lopen de schering of scheringdraden. De schering voor het te weven doek werd met behulp van veren of spangewichten voorgespannen. De overdwarse draden, die de inslag heten, werden door een vernuftig stelsel van heen en weer schuivende spoelen en op en neer gaande pennen tussendoor gevlochten.

Men sprak hierbij van schering en inslag. Aanvankelijk moest de wever de spoel of klos telkens rechts en links met de hand vatten en voortdrijven. Later werd de spoel met een machine voortgejaagd. Dat ging natuurlijk veel sneller. Vandaar de uitdrukking iets met de vliegende schietspoel doen. De vliegende schietspoel werd in 1803 te Verviers voor het eerst toegepast.

~ Girbe Buis

Drs Girbe Buist (1955) studeerde Geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Na een korte loopbaan in de Volwasseneneducatie werkte hij 25 jaar als adviseur erfgoed bij de Stichting Kunst & Cultuur Overijssel. Eigenaar van het bureau Buistbelevingsprojecten, freelancejournalist en gids. Schrijft boeken en artikelen over regionale geschiedenis en immaterieel erfgoed.

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 50.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:
×