Milk History: de melkcentrifuge

Nederland heeft een rijke zuivelgeschiedenis. Het Melklokaal van Johan Duivenvoorde in Noordwijkerhout bevat een schat aan voorwerpen die hun rol hierin hebben gespeeld. De redactie van The Milk Story zocht enkele bijzondere melkrelikwieën uit en vroeg Johan naar het verhaal erachter.

“Deze centrifuge werd vroeger gebruikt bij het afromen van de rauwe melk. De melk ging in de trommel, de kraantjes werden open gezet en vervolgens werd er hard aan de hendel gedraaid. De melk in de trommel werd “gecentrifugeerd” waardoor de vaste room van de vloeibare melk werd gescheiden. De room (ander woord voor melkvet) is qua gewicht lichter dan de rest van de melk, waardoor deze in het midden van de trommel achterbleef. De magere – bijna waterige – melk werd afgevoerd en kwam in de melkbus terecht die onder de tap stond. De magere melk werd gebruikt om karnemelk van te maken. Van de room maakte de boer roomboter en slagroom, net zoals ook nu nog diverse boeren zelfgemaakte roomboter verkopen.

De centrifuge op de foto is meer dan 80 jaar oud, stond bij een boerenzoon en was een erfstuk van zijn vader. Het apparaat was allang niet meer in gebruik, maar diende jarenlang als plantenbak.

Tegenwoordig wordt deze manier van ontromen nog steeds toegepast in de melkfabrieken. Wettelijk is vastgesteld dat magere melk maximaal 0,3 procent vet bevat, halfvolle melk 1,5 – 1,8 procent vet en volle melk minimaal 3,5 procent. In de zuivelfabrieken wordt eerst alle melk ontroomd en vervolgens wordt er aan de dan magere melk weer melkvet toegevoegd tot het gewenste percentage.

Ook op Historiek: Melkgeschiedenis in Het Melklokaal

Boek over de geschiedenis van de Nederlandse zuivelindustrie