Dark
Light

Romeinse cijfers – Uitleg en overzicht

Auteur:
1 minuut leestijd
Klok met Romeinse cijfers, Abbaye aux Hommes, Caen (CC BY-SA 4.0 - Ellywa)
Klok met Romeinse cijfers, Abbaye aux Hommes, Caen (CC BY-SA 4.0 - Ellywa)

Op talloze monumenten en oude gebouwen kom je ze nog tegen: de Romeinse cijfers. Maar wat betekenen ze ook alweer en hoe kunnen we uitrekenen welk jaartal bedoeld wordt?

De Romeinen kenden geen cijfers zoals wij. Ze gebruikten symbolen om natuurlijke getallen mee weer te geven. Het getal nul kenden de Romeinen niet. Het Romeinse talstelsel kent in totaal zeven symbolen:

SymboolWaarde
I1
V5
X10
L50
C100
D500
M1000

De Romeinse cijfers werden voor de invoering van de Arabische cijfers in grote delen van de westerse wereld gebruikt. De getallen één tot en met tien worden met Romeinse cijfers als volgt geschreven:

I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX en X

Enkele belangrijke zaken met betrekking tot de Romeinse cijfers:

  • Wanneer een cijfer met een lagere waarde vóór die met een grotere waarde staat, dan moet de lagere waarde van de hogere waarde afgetrokken worden. Een voorbeeld is het getal IV (vijf minus één = 4)
  • Staat een cijfer met een lagere waarde na die met een grotere waarde, dan moet de lagere waarde bij de hogere waarde opgeteld worden. Een voorbeeld is het getal VI (vijf plus één = 6)

Sommige cijfers werden vroeger op verschillende manieren geschreven worden, zoals 8 (VIII en IIX) of 49 (IL, XLIX, XXXXVIIII). Om enige uniformiteit aan te brengen en een en ander niet té ingewikkeld te maken is men later enkele extra regels gaan toepassen. Zo is het tegenwoordig niet gebruikelijk meer om meer dan drie keer achter elkaar hetzelfde symbool achter elkaar te plaatsen. Daarnaast worden de symbolen V, L en D niet gebruikt om afgetrokken te worden. Wie 45 wil schrijven, noteert daarom niet VL maar XLV.

Ook interessant: Niet alles wat u weet over Romeinse cijfers is waar
…en: Een belangrijke uitvinding: het ABC
Overzicht van Boeken over de Romeinen en het Romeinse Rijk

Gerelateerd:

Historiek is een onafhankelijk online geschiedenismagazine voor een breed publiek. We willen geschiedenis en actualiteit met elkaar verbinden en geschiedenisverhalen gratis toegankelijk maken. Meer informatie

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 50.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:
×