Slarottimof en Foetsjimoeti: de vele namen van Adolf Hitler

Moffenspiegel – Een boekje over Adolf de Eerste (en de laatste)
2 minuten leestijd
2
Het aureool van Adolf Hitler - Moffenspiegel, 1944 (Geheugen van Nederland - Universitaire Bibliotheken Leiden)
Het aureool van Adolf Hitler - Moffenspiegel, 1944 (Geheugen van Nederland - Universitaire Bibliotheken Leiden)

In 1944 verscheen bij uitgeverij De Bezig Bij het illegale boekje Moffenspiegel – Een boekje over Adolf de Eerste (en de laatste). Het werkje verscheen in een oplage van duizend exemplaren en bevatte vijfendertig anti-nazicartoons én een lijst met komische spotnamen voor Adolf Hitler. Na de oorlog verscheen een tweede oplage op en trad de maker, illustrator Karel Links, uit de anonimiteit.

Aangezien Hitler een wereldoorlog ontketende, komen de spotnamen ook van over de hele wereld. Bij de indianen zou Hitler volgens het werkje bekend staan als ‘Winnetoetitochnie’ en in Friesland noemde men de dictator ‘Jatstra’. In Noorwegen stond de Führer bekend als Olaf Bek. Bekijk hieronder de hele lijst:

Moffenspiegel, 1944 (Geheugen van Nederland -  Universitaire Bibliotheken Leiden)
Moffenspiegel, 1944 (Geheugen van Nederland – Universitaire Bibliotheken Leiden)

De lijst is nog niet eens compleet, blijkt uit een schoolschriftje uit de oorlogstijd dat in het Verzetsmuseum in Amsterdam wordt bewaard. Bovenstaande lijst met spotnamen kan op basis van dat schriftje aangevuld worden met onder meer:

PoolsPikkinsky
RussischSlarottimof
JapansFoetsjimoeti
Zuid-ChineesKwoutihing
TurksSatanhalum-Kelum
ChineesHang-Kreng-Hang
VlaamsManneke Plons

Op de hak

In Moffenspiegel zijn allerlei satirische verwijzingen te vinden naar actuele gebeurtenissen tijdens de bezettingsjaren. Op onderstaande spotprent worden de propagandistische wervingscampagnes voor de Arbeitseinsatz bijvoorbeeld op de hak genomen. Terwijl Duitse autoriteiten probeerden vrijwilligers te lokken met beloften van ‘goed loon’ en ‘uitstekende arbeidsvoorwaarden’, toont de afbeelding een bewaker die arbeiders met een zweep afranselt.

Moffenspiegel over de arbeitseinsatz
 

En op onderstaande platen wordt wat cynisch verwezen naar Duitse kinderen die tijdens de Eerste Wereldoorlog in ons land werden opgevangen. Enkele decennia later keerden zij volgens de tekenaar terug als bezetters. De afbeelding toont hoe de inmiddels volwassen geworden kinderen als soldaten het land binnenmarcheren, met als wrang bijschrift: “Zóó kwamen diezelfde kinderen in 1940 hun dankbaarheid toonen.”

dankbaarheid moffenspiegel
 

Ook NSB-leider Anton Mussert krijgt er in het boekje van langs en wordt letterlijk geportretteerd als hielenlikker. Tijdens een bezoek aan Adolf Hitler heeft hij volgens de tekening “uit dankbaarheid” Nederland cadeau gedaan aan de Führer.

moffenspiegel mussert
 

Historiek is een onafhankelijk online geschiedenismagazine voor een breed publiek. We willen geschiedenis en actualiteit met elkaar verbinden en geschiedenisverhalen gratis toegankelijk maken. Steun ons werk

Recent gepubliceerd

Reageer

Abonneer
Stuur mij een e-mail bij
guest
2 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 55.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:
2
0
Reageren?x
×