Het Kerstbestand van 1914

In december 2014 onthulde de voorzitter van de Europese voetbalbond UEFA, Michel Platini, een monument in het voorheen Westvlaamse stadje Komen-Waasten, dat het kerstbestand van 1914 in herinnering bracht.

Afbeelding uit het boek 'Een voetbal voor de vrede' – Géraldine Elschner — Afbeelding uit het boek ‘Een voetbal voor de vrede’ – Géraldine Elschner

Verhalen over één of meer vreedzame voetbalwedstrijden die destijds tussen de loopgraven van de beide strijdende kampen zouden hebben plaatsgevonden – en aan het einde van het eerste oorlogsjaar een schril contrast vormden met de desastreuze vijandelijkheden van de Eerste Wereldoorlog – zijn volgens sommige historici omstreden maar berusten naar alle waarschijnlijkheid op een kern van waarheid. Een hardnekkig gerucht wil dat een dergelijke wedstrijd met 3-2 zou zijn gewonnen door de Duitsers maar de bewijzen daarvoor zijn twijfelachtig.

Datzelfde verhaal, in de ondertitel zonder omwegen aangeduid als ‘Een waargebeurd verhaal’, ligt ten grondslag aan Een voetbal voor de vrede. Dit prentenboek, dat eerder verscheen in het Duits en het Frans, is nu ook uitgebracht in een Nederlandstalige editie. En ook hier eindigt het verhaal met 3-2, een uitslag die afkomstig zou zijn uit het dagboek van Jozef, de overgrootvader van de hoofdpersoon uit het boek die samen met zijn zoontje Leo deelneemt aan een re-enactment van het spontane kerstbestand.

Het boek is prachtig geïllustreerd door Fabien Doulut en oogt daarmee bijzonder aantrekkelijk.

Achtergrond

Een voetbal voor de vrede – Géraldine Elschner

Géraldine Elschner heeft de tekst treffend verwoord en leidt de lezer zo geruisloos van een historische nabootsing in het heden naar de essentie van de oorlogsgebeurtenissen. Even vloeiend is de overgang in kersttijd van vijandschap naar vriendschap, iets dat hier mede mogelijk wordt gemaakt doordat de politieke en militaire context volledig buiten beeld blijft. En juist dat knaagt, want een korte beschrijving van blubberige loopgraven en voortdurend inslaande granaten volstaat niet om te komen tot een goed begrip van de historische achtergronden. Als eerste kennismaking met deze geschiedenis lijkt deze weliswaar verzorgde publicatie daarom tekort te schieten, als aanvulling op een dergelijke inleiding is het niettemin aansprekend en verdienstelijk.

~ Kees Ribbens, NIOD – EUR