Historische route langs Belgische ‘Martelaarsteden’

‘Onder ogen zien’ is een fraaie routegids naar de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog in België en Noord-Frankrijk. De kleurrijk geïllustreerde gids is onderverdeeld in vijf hoofdstukken. In geografische volgorde passeren de belangrijkste plaatsen de revue waar oorlogssporen te vinden zijn. Plaatsen die ook vanuit Nederland goed bereikbaar zijn.

Elk hoofdstuk begint met een historische schets van de locatie: wat heeft zich op die specifieke plek afgespeeld? Wanneer en waarom precies? Vervolgens schotelen de schrijvers een route voor door de streek – uiteraard mét een heldere plattegrond of kaart -, waarbij het uitgangspunt is dat de hobbyist zich per auto verplaatst. Maar uiteraard kan op kortere stukken ook de fiets gebruikt worden en is er gelegenheid om bepaalde routes te wandelen. De ritten gaan vaak door landelijke gebieden. De auteurs vermelden voorts of er op de bestemmingsplek rondleidingen georganiseerd worden en wat de eventuele kosten zijn.

Compleet verwoest

In het eerste hoofdstuk gaat de aandacht uit naar Luik en Leuven tijdens de Duitse inval in augustus 1914, evenals naar de zogenoemde ‘Martelaarssteden’ – steden die compleet verwoest werden – zoals Aarschot, Ardenne en Dendermonde.

In Leuven bezoekt men onder meer het Martelarenplein, de Universiteitshal en het Monument van Leuvenaars op het kerkhof van Heverlee. Stuk voor stuk indrukwekkende herdenkingsplaatsen.

Memoriaal bij Ganzepoot

Het tweede hoofdstuk belicht verscheidene locaties langs het IJzerfront. Dit front was een stuk polderlandschap tussen Nieuwpoort en Diksmuide, langs de rivier de IJzer, dat vanaf oktober 1914 tot het eind van de oorlog ijverig verdedigd werd door Belgische troepen.

Bezocht wordt hier het in 1938 opgerichte memoriaal voor koning Albert I bij de Ganzepoot. Doordat Albert I bij het IJzerfront voor het defensief koos, zijn de Belgische militairen slachtpartijen als bij de Somme en Verdun bespaard gebleven. De bezoeker krijgt verder onder meer een imposante bunker bij het station van Ramskapelle te zien en de IJzertoren bij Diksmuide.

Luguber bouwwerk

Hoofdstuk drie gaat over ‘het helse brandpunt op het westelijk front’: Ieper. Rond Ieper treft men, aldus de auteurs, zonder twijfel het grootste aantal relicten aan over de Eerste Wereldoorlog. Mede door de zinloze loopgraafslagen die hier honderdduizenden soldaten het leven kostten.

Op de attractielijst rond Ieper staan: het wereldberoemde museum In Flanders Fields, de bunkers van Essex Farm, Colne Valley Military Cemetary en een tiental andere militaire begraafplaatsen en herdenkingstekens.

De hoofdstukken vier tot en met zes behandelen achtereenvolgens oorlogsmonumenten bij Vimy en Notre Dame de Lorette. De regio rond De Somme en, uiteraard, de slagvelden in en rond Verdun. Wie deze routes aandoet, adviseer ik in elk geval het indrukwekkende Thiepval Memorial te bezoeken, evenals het immense, lugubere bouwwerk het Oussuaire van Douaumont (dat als grafkelder dienstdoet). En natuurlijk ook het imposante oorlogsmonument in de binnenstad van Verdun. Veel reisplezier gewenst!

~ Enne Koops

Boek: Onder ogen zien – gids naar de slagvelden van wereldoorlog 1