Fries Museum verwerft kopie van religieus werk Caravaggio

Het Fries Museum heeft een zeldzaam schilderij van de Friese zeventiende-eeuwse kunstenaar Wybrand de Geest verworven. Het gaat om Maria Magdalena in extase, een kopie naar het voorbeeld van het beroemde werk van de Italiaanse meester Caravaggio.

Wybrand Simonsz. de Geest (1592-1663/1665) staat bekend als de belangrijkste portretschilder van Friesland in de zeventiende eeuw. Hij maakte onder meer portretten van stadhouder Ernst Casimir van Nassau-Dietz en diens vrouw, voorouders van koning Willem-Alexander. Het nu aangekochte schilderij laat een andere kant van de schilder zien. Maria Magdalena in extase is het enige bekende werk waarin De Geest zich waagde aan religieuze schilderkunst, ofwel historiestukken.

Het werk is gemaakt rond 1620, toen De Geest een studiereis door Europa maakte. Vermoedelijk vervaardigde hij het in Zuid-Frankrijk of Italië, als onderdeel van zijn artistieke vorming. Geen enkel ander werk uit deze periode is bewaard gebleven. De schilder baseerde zich op Caravaggio’s gelijknamige werk uit 1606. Hij nam de compositie, de pose van Maria en het kleurgebruik van de Italiaanse meester over maar voegde ook eigen elementen toe, zoals een zalfpot (Maria’s vaste attribuut) en een schedel, als symbool voor het vergankelijke leven.

Een bijzonder detail is een opengescheurd briefje met verbroken lakzegel, onderaan het schilderij. De Geest maakt zich hierin expliciet bekend als kopiist van Caravaggio én typeert zichzelf tegelijkertijd als Fries. Dit maakt het werk volgens het Fries Museum uniek onder de bekende kopieën van Caravaggio’s Maria Magdalena. Tussen de dertien bekende kopieën van het beroemde schilderij is dit namelijk het enige werk waarbij de vervaardiger expliciet verwijst naar de oorspronkelijke kunstenaar.

Volgens het museum vormt het schilderij een sleutelstuk binnen het oeuvre van De Geest. In Nederlandse musea zijn geen originele werken van Caravaggio te vinden en ook geen (rechtstreekse) kopieën van diens werk.

Vriendenboek

Het schilderij is vanaf september in Leeuwarden te zien in een grote overzichtstentoonstelling, getiteld Wybrand de Geest: meesterlijke portretten. Het museum is voor deze presentatie nog op zoek naar ontbrekende tekeningen uit het vriendenboek van De Geest, dat hij tijdens zijn Europese reis samenstelde. Van de oorspronkelijke inhoud ontbreken tweeëntwintig tekeningen. Wie hierover informatie heeft, wordt verzocht contact op te nemen met het museum.