Hollywoodsterren reisden vroeger massaal naar Mexico om te scheiden

Mérida, de hoofdstad van de Mexicaanse deelstaat Yucatán die ook wel als de ‘witte stad’ bekend staat, lokt tegenwoordig talrijke toeristen om een bezoek te brengen aan de tempelruïnes van de Maya’s of de haciënda’s die dateren uit de hoogtijdagen van de Spaanse kolonisatie. Dagelijks zwermen van hieruit duizenden van hen uit naar Chichén Itzá of Coba om de restanten van de oude Mayacultuur te bewonderen.

In het centrum van de stad straalt de Art Nouveau-architectuur van het Gran Hotel nog altijd de charme van de Belle Epoque uit. Het heeft echter ook een tijd gekend toen hier gasten verbleven voor een wel heel bijzondere vorm van toerisme die zijn oorsprong vond in de revolutie (1910-1929) die het land radicale veranderingen bracht.

Een radicaal idee

In 1920 was in Yucatán de eerste socialistische gouverneur van Mexico aangetreden die meteen een groot aantal hervormingen doorvoerde op het gebied van arbeidsrecht, landverdeling en burgerrechten. De belangrijkste verandering was de nieuwe echtscheidingswet. Felipe Carrillo Puerto (1874-1924) wilde op die manier de ontwikkeling van Yucatán stimuleren en de levensomstandigheden verbeteren voor de Maya’s die tot dan toe door de regering verwaarloosd waren. Zijn zuster, een militante feministe, overtuigde hem ervan dat na de Franse Revolutie voor de burgers en de Russische Revolutie voor de arbeiders de Mexicaanse Revolutie gelijkheid voor de vrouwen moest brengen.

De nieuwe echtscheidingswet werd het speerpunt van zijn hervormingspolitiek, die niet alleen de Maya-vrouwen maar uiteindelijk de hele Maya-bevolking ten goede moest komen. Voor die tijd was het een radicaal idee en Yucatán kreeg daarmee een laboratoriumrol voor een sociaal experiment. De nieuwe wet gaf de vrouw dezelfde rechten als de man, hetgeen beide partners in staat stelde om een versnelde scheidingsprocedure aan te vragen.

Flitsscheidingen

In het conservatieve, door de katholieke kerk gedomineerde maatschappelijke klimaat, kwam de praktijk erop neer dat slechts weinig Maya-vrouwen die stap durfden te zetten. Dat inspireerde de opvolger van de gouverneur om de wet op een andere manier te gaan benutten. In 1926 paste het congres van Yucatán hem aan met een clausule die ook buitenlanders toegang gaf tot de versnelde procedure. Daartoe moesten ze echter wel minimaal dertig dagen in de deelstaat doorbrengen en een bedrag van tweehonderd dollar betalen. Bovendien was het niet noodzakelijk dat beide echtelieden op de zitting aanwezig waren.

Deze wetswijziging maakte dus flitsscheidingen mogelijk voor buitenlanders en was in feite bedoeld om het toerisme naar Yucatán, en Mérida in het bijzonder, te stimuleren. Economisch gezien was de deelstaat een achtergebleven gebied en door de revolutie hadden de ontwikkelingen ook nog eens jarenlang stil gestaan. Inkomsten uit buitenlands toerisme waren daarom uiterst welkom.

Echtscheidingstoerisme

In de Verenigde Staten was destijds een echtscheiding slechts mogelijk in geval van overspel of mishandeling. Echtparen die niet bereid waren om hierover te liegen, maar toch uit elkaar wilden, zaten daardoor ‘in de val’. Velen van hen vluchtten daarom naar het buitenland om hun huwelijk daar zo snel en discreet mogelijk te laten ontbinden. Een gewilde bestemming hiervoor was Parijs. De kosten voor de reis en de procedure liepen in dat geval al snel op tot zo’n tienduizend dollar.

Mérida werd daarom een aantrekkelijk alternatief. Aanvankelijk bestond zo’n tachtig procent uit Amerikaanse mannen uit de grote steden van de oostkust die naar Mérida reisden om een echtscheiding aan te vragen. Hun echtgenotes wisten daar meestal niets van totdat hun mannen met de ondertekende documenten teruggekeerd waren en de huwelijksontbinding wettelijk een feit was.

Mérida onderging door dit echtscheidingstoerisme een snelle verandering. Midden in de wereldwijde economische crisis van de jaren dertig genereerde de stad toch voldoende inkomsten om zich te kunnen ontwikkelen. De Amerikaanse echtelieden moesten immers minimaal dertig dagen in de deelstaat verblijven en gaven in de periode het nodige geld uit, niet alleen om te eten, drinken en te slapen maar ook om zich te vermaken. Advocaten ontpopten zich als regelrechte tourist officers omdat ze niet alleen het papierwerk regelden, maar ook voor een aangenaam verblijf gingen zorgen. De Amerikaanse pers was Yucatán daardoor als een ‘echtscheidingsmachine’ gaan betitelen.

Hollywoodsterren

Ook een veelbelovende, vrouwelijke filmster begaf zich na zes jaar huwelijk naar Mérida. Ze was toen nog maar zevenentwintig jaar oud. Het ging om de latere Hollywoodlegende Katherine Hepburn (1907-2003) die samen met haar vriendin Laura Harding (1902-1994) in 1934 naar Yucatán was gekomen. Ze hadden gekozen voor Hotel Colon en verbleven daar precies dertig dagen. Via de pers berichtte ze over haar uitstapjes naar Chichén Itzá en Coba en de goede service waarvan ze genoten. De eigenlijke reden van haar reis was echter de scheiding van haar man Ludlow Smith (1899-1979).

Het duurde niet lang voor dit businessmodel navolging kreeg. Mexicaanse deelstaten die dicht bij de grens met de Verenigde Staten lagen, pasten eveneens hun echtscheidingswet aan om een graantje te kunnen meepikken. Na het experiment van Yucatán werd de ‘echtscheiding op z’n Mexicaans’ een bekend begrip.

Veel Hollywoodsterren hebben zich in Mexico laten scheiden zoals Marillyn Monroe (1926-1962), Jayne Mansfield (1933-1967), Charlie Chaplin (1889-1977), Stanley Kubrick (1928-1999) en Elizabeth Taylor (1932-2011). Tot in de jaren zeventig bleef het voor Noord-Amerikanen gebruikelijk om naar Mexico te reizen voor een snelle echtscheiding onder het genot van een aangename vakantie. Tegenwoordig begroet Yucatán jaarlijks tweeënhalf miljoen buitenlandse toeristen, waarvan een niet onaanzienlijk deel juist komt om er de wittebroodsweken door te brengen.

Bronnen ▼