Dark
Light

Peter Pan, ‘de jongen die niet wilde opgroeien’

Vereeuwigd in Brussel
Auteur:
3 minuten leestijd
Peter Pan en Wendy (Still uit de film uit 1953)
Peter Pan en Wendy (Still uit de film uit 1953)

De in het Schotse stadje Kirriemuir geboren schrijver James Matthew Barrie (1860-1937) verwierf in 1911 met de publicatie van zijn kinderromans over de avontuurlijke tribulaties van zijn verzonnen personage Peter Pan internationale bekendheid.

Hoe het allemaal begon

De jonge James groeide op binnen een kroostrijk en vrij conservatief Calvinistisch gezin. Toen hij zes jaar oud was, kwam zijn ouder broertje David plots te overlijden. Het dramatisch voorval zou hem de rest van zijn leven bijblijven en een inspiratiebron vormen in zijn latere werken. Na zijn middelbare school studeerde Barrie letterkunde aan de universiteit van Edinburgh waarna hij als journalist aan de slag ging en voor enkele lokale kranten theaterkritieken en columns schreef.

In 1888 publiceerde hij met succes zijn eerste romans “Auld Licht Idylls” en “A Window in Thrums” waarop hij besloot om zich als auteur van novelles en theaterdialogen in Londen te vestigen. In de daarop volgende jaren oogstte Barrie bij het grote publiek veel bijval als schrijver van parodieën en toneelstukken als “The Twelve Pound Look” en “What Every Woman knows”.

J.M. Barrie speelt kapitein Haak en Michael Llewelyn Davies speelt Peter Pan
J.M. Barrie speelt kapitein Haak en Michael Llewelyn Davies speelt Peter Pan

Peter Pan maakt zijn entree

Met zijn roman “The Little White Bird” die in 1902 verscheen, voerde Barrie in een tweetal hoofdstukken voor het eerst het personage Peter Pan ten tonele. Die passages zou hij in 1906 herwerken en als kinderboek publiceren onder de titel “Peter Pan in Kessington Gardens”. De novelle was een enorm succes, niet in het minst door de prachtige kleurenplaten waarmee de Britse kunstenaar Arthur Rackham (1867-1939) het boek illustreerde.

Peter and Wendy - J.M. Barry, oktober 1911
Peter and Wendy – J.M. Barry, oktober 1911
Intussen had Barrie het toneelstuk “Peter Pan, or The Boy Who Wouldn’t Grow Up” geschreven. Een magisch avonturenverhaal waarin Peter Pan met het meisje Wendy en het elfje Tinkelbel, geholpen door enkele kinderen op het denkbeeldig eiland ‘Neverland’, de strijd aangaat met de gevreesde piraten van ‘Captain Hook’. Barrie herschreef het toneelstuk tot een echte kinderroman die hij in 1911 liet verschijnen onder de titel “Peter and Wendy”.

Het verdere succesverhaal

Zowel het boek als het toneelstuk werden nadien meermaals verfilmd. Reeds in 1924 werd in een stomme film door de Ierse regisseur Herbert Brenon (1880-1958) een eerste verfilming uitgebracht. Hoewel het een geluidloze productie betrof, werd de film een ware kaskraker door de voor die tijd verbluffende speciale effecten.

‘Peter Pan’ volgens Herbert Brenon:

Uit 1953 dateert dan weer een animatiefilm geproduceerd door Walt Disney (1901-1966) en in 1976 werd naar het gelijknamige toneelstuk over Peter Pan’s avontuurlijke lotgevallen een musical gemaakt met Mia Farrow en Danny Kaye in de hoofdrollen. Enkele jaren later, in 1991, realiseerde Steven Spielberg een speelfilm gebaseerd op het personage van ‘Captain Hook’ met Robin Williams en Dustin Hoffman als acteurs.

In 2003 maakte het Amerikaanse ‘Universal Pictures’ onder regie van Paul John Hogan een nieuwe versie gebaseerd op Barrie’s boek. Recentelijk, in 2015, werd door de Britse filmregisseur Joe Wright een moderne uitvoering van “Peter and Wendy” op de markt gebracht en worden er in de nabije toekomst nog andere verfilmingen verwacht.

Scène uit de Peter Pan-film uit 1953:

https://www.youtube.com/watch?v=854lDzelW-A

Een standbeeld voor Peter Pan

Standbeeld van Peter Pan in het Egmontpark in Brussel (cc - Michel wal)
Standbeeld van Peter Pan in het Egmontpark in Brussel (cc – Michel wal)
De Britse beeldhouwer Sir George Frampton (1860-1928) ontwierp in 1912 op vraag van Barrie een bronzen beeld van Peter Pan dat te Londen in Kensington Gardens een plaats kreeg. In de daarop volgende jaren werden verscheidene afgietsels van de sculptuur vervaardigd. Barrie schonk in 1924 een kopie van het standbeeld aan de stad Brussel. Daarmee wou hij de Brits-Belgische vriendschap benadrukken die tussen de kinderen van beide landen was ontstaan tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het beeld is sindsdien te bewonderen in het Egmontpark.

Het kunstwerk stelt de sprookjesfiguur Peter Pan voor die, gezeten op een boomstronk, een deuntje speelt op een panfluit. De sokkel is versierd met de afbeeldingen van dartel rondhuppelende konijntjes, eekhoorns, muizen en elfachtige wezentjes. In 2010 werd het standbeeld grondig gerestaureerd. Peter Pan kreeg een nieuwe panfluit toebedeeld en de konijntjes werden met nieuwe oren bedacht. Verder werden op het beeld alle sporen van de inslagen van geweerkogels weggewerkt die er tijdens de Tweede Wereldoorlog op waren afgevuurd.

Epiloog

Barrie’s talent om met zijn verhalen kinderen onder te dompelen in een magische fantasiewereld leverde hem in 1913 een adellijke titel op. Bij zijn overlijden op 19 juni 1937 liet hij per legaat de auteursrechten van zijn romantrilogie over Peter Pan’s avonturen na aan een Londens kinderziekenhuis. De geestelijke vader van ‘De jongen die niet wilde opgroeien’ kreeg zijn laatste rustplaats in het familiegraf van zijn geboortestad.

Boek: Peter Pan – Sir J. M. Barrie

Gepassioneerd door vreemde culturen en de geschiedenis van het vroege neolithicum tot aan onze moderne tijden schrijft Rudi Schrever al verscheidene jaren op regelmatige basis artikelen voor Historiek.net en andere gespecialiseerde vakbladen. Verder is hij bestuurslid van de Geschied- en Heemkundige kring van de Brusselse deelgemeente Laken. [email protected]

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 50.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:
×