Redactie
Komende zomer toont het Rijksmuseum 170 Japanse prenten. De werken zijn afkomstig uit de collectie van Elise Wessels die in totaal ongeveer 2000 prenten omvat. Behalve prenten toont het Rijksmuseum ook kimono’s, lakwerk en affiches uit de collectie van het National Museum of Modern Art, Tokyo te zien.
“In de moderne stadscultuur waren er volop kansen voor nieuwe industrieën en kwamen er nieuwe vormen van vrijetijdsbesteding. Net als in Europa en Amerika ontplooiden vrouwen zich steeds meer en ontstond er een nieuw vrouwbeeld (de modern girl). Naast optimisme was er ook veel nostalgie voortkomend uit gevoelens van onzekerheid. In deze tijd van grote verandering werd het verleden geïdealiseerd.”
Midden in deze tijd legde een allesverwoestende aardbeving in 1923 de stad Tokio en vele dorpen en steden in de wijde omtrek volledig plat. Al snel werd begonnen aan de wederopbouw van de hoofdstad, waardoor het moderniseringsproces in de steden nog eens extra versnelde.
“Synthetische stoffen zorgden ervoor dat kleding, waaronder kimono’s, betaalbaarder werd en de etalages van de nieuwe grote warenhuizen toonden de laatste mode aan het winkelende publiek. In 1930 was Tokio een moderne wereldstad, die nog weinig leek op de stad van enkele decennia eerder.”
De prentkunst uit deze periode brengt de turbulente tijd volgens het museum als geen ander in beeld. Japan had een lange traditie van prentmaken, maar in het begin van de twintigste eeuw ontstaan er twee nieuwe kunststromingen, de Shin hanga (Nieuwe prentkunst) en de Sōsaku hanga(Creatieve prentkunst). De kunstenaars uit beide stromingen werkten elk op hun eigen manier met de traditionele houtsnede techniek. Shin hanga kunstenaars werkten op traditionele wijze en sloten ook inhoudelijk aan op de eeuwenlange traditie van prentmaken in Japan, door onderwerpen als geïdealiseerde vrouwenportretten en sfeervolle landschapsprenten. Sōsaku hanga kunstenaars werkten daarentegen als avant-gardisten met vernieuwende ideeën over de rol van de kunstenaar en het creatieve proces en sloten thematisch aan op de moderne wereld; het stadsleven en de industrie. Aan de hand van prenten uit beide stromingen vertelt de tentoonstelling het verhaal van de veranderende Japanse samenleving.
Bij de tentoonstelling verschijnt een catalogus in het Nederlands en het Engels. De tentoonstelling Japan Modern. Collectie Elise Wessels loopt van 24 juni t/m zondag 11 september 2016 en is te zien in de Philipsvleugel van het Rijksmuseum.
Boek: De smalle brug, Japan en Nederland sinds 1600
