De geschiedenis van oorlog in infographics

Van oprukkende Romeinse legioenen tot listige cyberaanvallen, van de Chinese eenheidsstrijd van keizer Qin tot de grote wereldoorlogen van de twintigste eeuw en de huidige oorlog in Oekraïne.

In De geschiedenis van oorlog in infographics (Nieuw Amsterdam) behandelen Julien Peltier, Laurent Touchard en Vincent Bernard allerhande vragen over de militaire wereldgeschiedenis – in woord, maar vooral in beeld. Hoe waren legers opgebouwd en met welke wapens werd er gevochten? Met welk doel werden de oorlogen gevoerd? Wat waren de grote veranderingen in oorlogvoering in de afgelopen drieduizend jaar? Op Historiek plaatsen we een fragment uit het boek over het tot de verbeelding sprekende tijd van de ridders.

Het tijdperk van het ridderschap

Deze zware cavalerie met zijn hoge aanzien vond zijn oorsprong in de elfde eeuw, hoewel we er in de voorgaande eeuwen al ‘een glimp van hadden opgevangen’ (Dominique Barthélémy), dankzij het wapenbroederschap van de Frankische vorsten. Dat was gebaseerd op een leenstelsel, waarin land aanvankelijk werd toegewezen in de vorm van een beloning en vervolgens als erfelijk leengoed, waardoor het territoriaal gezag werd doorbroken.

Slag om Hastings

Door de combinatie van boogschutters en zware cavalerie, die de aanval uitvoert met neergelaten lans, weet hertog Willem van Normandië, na zijn landing in Engeland, de zware Saksische infanterie van Senlac Hill te verdrijven en een koninkrijk te veroveren.

De ridder die in staat was zijn eigen wapens, harnas en paarden te financieren, werd aldus de kern waaromheen elke gewapende macht samenbalde.

De militaire en sociale elite, vertegenwoordigd door het ridderschap met haar versterkte donjons, berustte daarom op de sociale orde van het feodalisme, zonder welke zij elk bestaansrecht verloor, en die regionaal sterk verschilde in het christelijke westen tussen de tiende en vijftiende eeuw.

Deze zware beroepscavalerie verrijkte zichzelf door oorlog en losgeld, trainde zichzelf en vermaakte zich met toernooien.Ze domineerde de westerse ‘krijgskunst’, totdat ze in de vijftiende en zestiende eeuw werd verdrongen door nieuwsoortige beroepslegers, die ontstonden in een veranderende samenleving, en door de centralisatie van staten en de komst van het buskruit.

Organisatie van een feodaal leger. Fragment uit: De geschiedenis van oorlog in infographics

De stijgbeugel, evolutie of revolutie?

De oudste gevonden stijgbeugels komen waarschijnlijk uit de steppen van Centraal-Azië en dateren minstens uit de eerste v.Chr. De stijgbeugel dook in de vierde eeuw op in China en kwam in de zesde eeuw via of met de Avaren terecht in Byzantium. De zware cavalerie van katafrakten bestond al veel langer, maar deze nieuwe vinding versterkte haar stoot- en strijdkracht doordat de ruiter steviger in het zadel zat bij alle soorten gevechten, bovenal met de lans, maar ook met het zwaard, de knots en zelfs de boog.