De Duitse theoloog en protestant Maarten Luther behoort tot de belangrijkste figuren uit de kerkgeschiedenis. Hij was dé leidende persoonlijkheid van de Reformatie in het Duitse Rijk.
Een portret van Maarten Luther door Lucas Cranach uit 1546Maarten Luther wordt in 1483 geboren in een mijnwerkersgezin in het Duitse plaatsje Eisleben. Als hij vijf is gaat hij een schoolopleiding volgen op de Latijnse school in Mansfeld. Hierna volgt hij ook nog opleidingen in Maagdenburg en Eisenach. In 1501 start hij een studie rechten in Erfurt.
Het onweer en Maarten Luther
Volgens de berichten veranderde een hevige onweersbui het leven van Maarten Luther in 1505 volkomen. Luther komt na een bezoek aan zijn ouders in Eisleben op de terugtocht naar Erfurt in zwaar weer terecht. Vlakbij Luther slaat de bliksem in. De student in de rechten zou door de klap zelfs tegen de grond zijn geslingerd. Doodsbang roept Luther de heilige Anna aan en hij doet dan een belofte:
“Ik wil monnik worden”.
Volgens sommigen dacht hij er voor deze gebeurtenis al serieus over na monnik te worden. Luther houdt woord. Op 17 juli 1505 gaat hij naar het Augustijner klooster in Erfurt en wordt hij monnik. Zijn vader is overigens niet erg blij met die ‘carrièreswitch’.
Na een proefjaar wordt Luther toegelaten tot de zogenaamde orde van de Augustijner eremieten. Weer een jaar later wordt Luther priester. Na een jaar lang priester te zijn geweest in Erfurt vertrekt Luther naar Wittenberg om daar filosofie te doceren.
Sint-Pietersplein in Rome – cc
Aflaatsysteem
Uitbeelding van het verhaal dat Luther zijn “95 stellingen” op de deur van de slotkerk te Wittenberg gespijkerd zou hebben (Ferdinand Pauwels, 1872)Maarten Luther is niet te spreken over het aflaatsysteem dat de katholieke kerk heeft ingesteld. Gelovigen kunnen door een geld bedrag aan de kerk te betalen vergeven worden van hun zonden. De katholieke kerk gebruikt de opbrengsten onder meer om de bouw van de Sint Pieter in Rome mee te betalen. Het systeem druist in tegen Luthers overtuiging dat God zonden vergeeft na getoond berouw en niet na het betalen van geld.
Op 31 oktober 1517 doet Luther iets met zijn ongenoegen. Hij schrijft 95 stellingen waarin hij de wantoestanden aan de kaak stelt. Vaak wordt beweerd dat de kerkhervormer het document op de deur van de slotkerk van Wittenberg spijkerde. Hard bewijs hiervoor ontbreekt echter. Wel vast staat dat Luther de stellingen doorstuurde naar de aartsbisschop van Mainz met het verzoek er schriftelijk op te reageren.
Deze daad wordt gezien als het begin van de reformatie. In deze reformatie kwam de klemtoon van het geloof veel meer te liggen op de bijbel en werd het gezag van bijvoorbeeld de paus en de kerk minder. De stellingen van Luther worden wijd verspreid. De komst van de drukpers maakt dit mogelijk.
In de ban
Luthers kritiek op het aflaatsysteem valt bij de kerk niet in goede aarde. In 1521 wordt hij in de ban gedaan. Enkele jaren eerder werd de monnik door kardinaal-legaat Th. Cajetanus de Vio in Augsburg verhoord. Tijdens dit verhoor weigert Luther zijn stellingen te herroepen. Keizer Karel V doet hem ook in de rijksban.
WartburgLuther leeft bijna een jaar ondergedoken als jonker Jörg in de Wartbug in Eisenach. In deze periode vertaald hij het Nieuwe Testament in het Duits. In 1522 wordt de vertaling gepubliceerd. Tijdens Luthers verblijf in de Wartburg verschijnen op tal van plaatsen Lutherse gemeenten.
Luther, die zich niet langer monnik voelde, trouwde in 1525 met Catharina von Bora (een voormalige non). Hij breekt hiermee voorgoed met zijn leven als monnik en start ook een nieuw fenomeen: het predikantsgezin. Maarten Luther publiceert in 1534 de eerste volledige Wittenberger bijbel.
Voor je trouwdag kies je wie je wilt liefhebben. Na je trouwdag heb je degene lief, die je hebt gekozen.
Als ik wist, dat morgen de wereld ten onder ging, zou ik vandaag een appelboompje planten.
Stellingen van Maarten Luther:
Maarten Luther spijkert op 31 oktober 1517 zijn 95 stellingen op de toegangsdeur van de kerk in Wittigen. In de stellingen uit hij onder meer zijn ongenoegen over het aflaatsysteem van de katholieke kerk. De 95 stellingen zijn vertaald in het Nederlands en hier te lezen.
Historiek is een onafhankelijk online geschiedenismagazine voor een breed publiek. We willen geschiedenis en actualiteit met elkaar verbinden en geschiedenisverhalen gratis toegankelijk maken. Steun ons werk
