Geschiedenis van de Filosofie - Filosofiegeschiedenis

Model van klei en hout van een stierenkar met landbouwproducten in grote potten uit Mohenjo-daro. Deze site werd verlaten in de 19e eeuw voor Christus.

De uitvinding van de landbouw: de grootste fout aller tijden?

Een artikel van de Duitse filosoof Hanno over een eeuwenoude discussie die ook momenteel weer in de belangstelling staat: was het ontstaan van de landbouw goed of slecht voor de mensheid?

Biografieën·Filosofen·Filosofie·Politieke geschiedenis

Gerard Bolland – ‘Vader’ van het Nederlands fascisme

De Leidse filosoof en hoogleraar Gerard Bolland (1854-1922) wordt vaak beschouwd als de ‘stamvader’ van het Nederlands fascisme. Berucht is met name zijn antisemitische en antidemocratische lezing 'De Teekenen des Tijds'.

Buste van Pythagoras - Kopie van een Grieks origineel uit de tweede of eerste eeuw voor Christus

Filosofen·Filosofie

Pythagoras van Samos – De filosoof en de stelling

Pythagoras is bij het grote publiek vooral bekend om een beroemde stelling die zijn naam draagt. De denker zelf wordt wel eens “een van de meest raadselachtige figuren” uit de geschiedenis van het Griekse denken genoemd.

Filosofie·Korte begrippen

Ockhams scheermes – ‘Maak het niet te ingewikkeld’

De veertiende-eeuwse Engelse filosoof Willem van Ockham is vandaag de dag vooral bekend om het naar hem vernoemde principe: Ockhams scheermes, ook wel bekend als de lex parsimoniae, ofwel de wet van de spaarzaamheid.

Filosofie·Griekse mythologie·Korte begrippen·Romeinse mythologie·Romeinse Rijk

De uil van Minerva (of Athena) – Betekenis

In de westerse cultuur staat de uil al eeuwenlang symbool voor de wijsheid, net verstand en de kennis. In dat kader kennen we ook de uil van Minerva of de uil van Athena.

Gandhi tijdens een protestmars in Transvaal, eind 1913

Afrika·Boekfragmenten·Filosofie·India

Mahatma Gandhi en de ‘Satyagraha’ filosofie

Het begrip ‘geweldloosheid’ is terug te vinden in alle Indische religies, maar Gandhi deed iets nieuws. Hij vond het middel niet alleen toepasbaar op het individu, maar ook op het sociaal-politieke domein. Dat was voor het eerst in de geschiedenis. Het bijzondere daarbij was dat de tegenstander niet als een ‘vijand’ werd gezien, maar als iemand die een gelijk belang

Fragment van een fresco in Pompeii waarop te zien is hoe Theseus terugkeert van Kreta

Filosofie·Griekse mythologie·Populair

Het schip van Theseus – Een klassiek gedachte-experiment

Als een monumentaal houten schip verschillende keren wordt gerestaureerd en daarbij vervangt men uiteindelijk alle onderdelen een keer, hebben we na voltooiing van de werkzaamheden dan nog wel te maken met het oorspronkelijke schip?

Amerikaanse geschiedenis·Filosofen·Filosofie·Frankrijk

Alexis de Tocqueville – Politiek filosoof, historicus en staatsman

Alexis de Tocqueville (1805-1859) geldt als een van de bekendste politieke filosofen en staatsmannen uit de moderne tijd. Naast filosoof en politicus verdiende deze aristocraat zijn sporen ook als historicus en socioloog.

Diogenes in zijn ton, door Jean-Léon Gérôme

Boekfragmenten·Filosofen·Filosofie·Griekenland·Oudheid·Populair

De schaamteloosheid van Diogenes

Diogenes maakte zowel van het straffen van zijn lichaam als van het toegeven aan zijn lichamelijke behoeften een publieksshow. De zelfontzegging en het prediken van armoede zouden in latere periodes, met name binnen het christendom, van enorme invloed blijken, terwijl het andere, toegeven aan seksuele drang, zelfs in het geniep ondenkbaar werd.

Boekfragmenten·Filosofie

Marx’ wilde niet teruggrijpen op het verleden

Voor Marx was elke poging weer bij voorbije tijdperken aan te knopen tot mislukken gedoemd. Politiek wees hij zulke vormen van teruggrijpen, vooral die op de middeleeuwen, als reactionair af.

Edmund Burke - Geportretteerd door Joshua Reynolds

Biografieën·Engeland·Filosofen·Filosofie·Ierland·Politieke geschiedenis

Edmund Burke – Brits-Iers filosoof en politicus

De Brits-Ierse filosoof en politicus Edmund Burke (1729-1797) staat bekend als een van de grondleggers van het conservatisme. Hij was een belangrijk politiek denker, die vooral bekend is geworden door het invloedrijke werk Bespiegelingen over de revolutie in Frankrijk (1790).

Boekfragmenten·Filosofie

Diep van buiten – de mens volgens Sartre

De laatste jaren is het denken van Jean-Paul Sartre aan een opmars bezig. In een tijd waarin wetenschappelijk geïnspireerde filosofen de mens proberen te reduceren tot de natuurkundige werkelijkheid en postmoderne denkers de mens zien als speelbal van machtsverhoudingen, blijkt er ook behoefte aan een filosofie van de mens zelf.

Biografieën·Engeland·Filosofen·Filosofie

Karl Popper (1902-1994) – Invloedrijke wetenschapsfilosoof

De Oostenrijks-Britse filosoof Karl Popper (1902-1994) geldt als een van de grootste denkers over wetenschapsfilosofie uit de moderne geschiedenis. Hij staat bekend als de bedenker van wat hij zelf noemde het ‘kritisch rationalisme’, een soort filosofie die een middenweg vormde tussen het standaard rationalisme en het klassieke empirisme. Wat is precies de kern van het gedachtegoed van Karl Popper? En

Duitsland·Filosofen·Filosofie·Geneeskunde

Karl Jaspers – Duitse filosoof en psychiater

De Duitse filosoof en psychiater Karl Jaspers wordt beschouwd als een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de zogeheten existentiefilosofie.

Portret van Dante - Ilja Jefimovitsj Repin, 1897

Boekbesprekingen·Filosofie·Italië

Dante voor gevorderden

Gekrenkte trots en gestileerd verdriet dus als drijfveren. In zijn wraak- en liefdesepos ‘de Goddelijke Komedie’ blikt de oudere Dante terug op zijn leven, zijn inzichten en zijn geloof. En passant staat hij zijn vele al dan niet postume vijanden nog eens pijnlijk op de tenen en geeft hij zijn vrienden een aai over de bol.

Filosofie·Taalgeschiedenis

De gulden middenweg – Herkomst en betekenis

Als gekozen wordt voor de gulden middenweg, kiest men in een (conflict)situatie niet voor de uitersten maar gaat men voor een tussenvariant. Vaak wordt dit beschouwd als een harmonisch model.

Filosofie·Religieuze geschiedenis

De vier kardinale deugden

De kardinale deugden zijn vier morele houdingen. Deze staan centraal in de zogeheten deugdethiek. Het gaat om deugden die al hoog werden aangeschreven door filosofen uit de oudheid.

Sigmund Freud gefotografeerd door zijn schoonzoon Max Halberstadt, ca. 1921

Biografieën·Filosofie·Geneeskunde

Sigmund Freud, van pionier tot kwakzalver

Op 23 september 1939 overleed de Oostenrijkse arts en grondlegger van de psychoanalyse Sigmund Freud in zijn woonplaats Londen. Vandaag de dag is er nog weinig over van de grote reputatie van de zenuwarts. Hedendaagse wetenschappers zetten Freud vaak weg als een soort illusionist of zelfs kwakzalver. En zijn psychoanalyse wordt tegenwoordig veelal beschouwd als pseudowetenschap.

Portret van Dante - Sandro Botticelli, 1495

Boekfragmenten·Filosofen·Filosofie

Dantes geboortedag en naam

‘Deze bijzondere Italiaan werd in onze stad geboren, […] 1265 jaar na de heilzame menswording van de Koning van het heelal,’ schreef Boccaccio in zijn Trattatello in laude di Dante, in het Nederlands vertaald als Het leven van Dante. Hoe wist Boccaccio dat?

Muurschildering bij Hannah Arendts voormalige woonhuis in Linden bij Hannover

Biografieën·Duitsland·Filosofen·Filosofie·Jodenvervolging·Tweede Wereldoorlog

Hannah Arendt (1906-1975) – Duits-Joodse politiek filosofe

De Duits-Joodse politiek denker Hannah Arendt (1906-1975) staat bekend als een van de meest invloedrijke filosofen uit de twintigste eeuw. Wie was deze politiek denker precies? Wat waren de kernpunten van haar politieke filosofie?

België·Boekbesprekingen·Filosofen·Filosofie

Leopold Flam (historicus-filosoof) verdedigde de historiek vanuit zijn eigen beleving

Hij had de karakterkop van een filmpersonage. Zijn leven leest ook als een filmscenario. Leopold Flam (1912-1995) was een enigmatische ‘charmeur’ maar niet altijd een koosjer mens: historicus-filosoof, inspecteur en hervormer van het geschiedenisonderricht in het Belgische rijksonderwijs, vrijzinnige Jood, verzetsstrijder, gevangene in de Mechelse Dossinkazerne en in Buchenwald. Een boek met bijdragen van voormalige pupillen schetst het beeld van

1 2 3 … 7 Volgende