Spionnenkaart WOI

Vanaf 1914 wordt het neutrale Nederland een broeinest van internationale intrige en spionage. Strategisch gelegen tussen Duitsland en Engeland vormt Nederland een perfecte uitvalsbasis voor Duitse spionage in Groot-Brittannië en Britse spionage in Duitsland en vooral bezet België. Veel Nederlanders en Belgische vluchtelingen laten zich in met spionage voor geheime diensten en betalen daarvoor soms de hoogste prijs. De executie van de Nederlandse Mata Hari is dan ook zeker geen incident. In de jaren van de Eerste Wereldoorlog zagen de moderne inlichtingendiensten het licht met boeiende personages als Richard Tinsley, Hilmar Dierks en politie-inspecteurs zoals François van ’t Sant.

Archieven van inlichtingendiensten zijn meestal niet toegankelijk. Met de Duitse inval in 1940 zijn ook nog eens de nodige archiefbescheiden bijvoorbeeld van de toenmalige militaire inlichtingendienst GS III preventief vernietigd. Een paar jaar eerder schoonde hoofdcommissaris Louis Einthoven het Rotterdamse politiearchief op wat betreft gevoelige (contra)spionagestukken uit de Eerste Wereldoorlog.

De zogenaamde ‘spionnenkaart’ die desondanks is aangetroffen in het Rotterdamse politiearchief, een door de Duitsers opgemaakte ‘Graphische Darstellung der feindlichen Spionagen Büro’s’, is dus echt een uniek archiefstuk. Op de kaart is duidelijk te zien dat Rotterdam het spionagecentrum bij uitstek is met vertakkingen tot en met Maastricht. Spionage, zo lijkt het wel, volgde de loop van de grote rivieren. Engelse, Russische, Belgische en Franse kantoren en contactpersonen staan op de kaart vermeld. De Duitsers zaten zelf natuurlijk ook in de getoonde locaties.

De Britten runden hun inlichtingenzaak vanuit het kantoor van de Uranium Steamship Company onder leiding van directeur Tinsley, gevestigd aan de Boompjes nummer 76a. De rechterhand van Tinsley was de Rus Dmitry de Peterson. Hij staat dan ook op de kaart in de blauwe cirkel (Rotterdam) onder Tinsley vermeld, net als de ons onbekende Dr. Van Selm.

~ Meer uitgelichte archiefstukken ~