Spionage en geheime diensten

Onderdelen van het Automatische Telefoon Registratie (ATR) systeem dat van 1971 tot 2003 werd gebruikt voor het aftappen van vaste telefoonlijnen.

Het échte belang van de BVD-dossiers

Eind 2022 droeg de AIVD ruim 71.000 persoonsdossiers van zijn voorloper (BVD) over naar het Nationaal Archief. Verschillende kranten, waaronder de NRC, publiceerden hierna over specifieke dossiers, waarbij het functioneren van de toenmalige BVD (waarop vrijwel geen toezicht bestond) steeds werd beoordeeld op basis van de strengere wettelijke en morele criteria van nu.

DDR·Duitsland·Koude Oorlog·Militaire geschiedenis·Spionage en geheime diensten

De afluisterpost op de Teufelsberg in Berlijn

Tijdens de Koude Oorlog werd op de Teufelsberg in Berlijn een grote Amerikaanse afluisterpost geïnstalleerd: Field Station Berlin. Vanaf de kunstmatige heuvel kon het radioverkeer in de DDR en een aanzienlijk deel van de Sovjet-Unie vierentwintig uur per dag gevolgd worden.

Azië·Biografieën·Spionage en geheime diensten·Voorpagina

Jim Thompson: al ruim halve eeuw mysterie in Zuidoost-Azië

Noem de naam Jim Thompson en in Thailand, Maleisië en Singapore weten de meeste volwassenen nog altijd over wie het gaat. De Amerikaan Jim Thompson hield zich bezig met diplomatie en inlichtingenzaken, maar hij was vooral de man die de moderne Thaise zijde-industrie tot bloei bracht. En hij was de man die in 1967 spoorloos verdween in de Cameron Highlands.

KNIL-militairen bewaken gevangenen. Plaats en datum onbekend.

Azië·Boekbesprekingen·Nederlands-Indië·Spionage en geheime diensten

Nederlandse moordcommando’s op Java

Nederlandse militaire inlichtingendiensten stuurden er tijdens de Indonesië-oorlog (1945-1950) moordcommando’s op uit om tegenstanders te liquideren. Dat meldt historicus Rémy Limpach in zijn boek 'Tasten in het duister'.

Koude Oorlog·Literatuur·Spionage en geheime diensten

Vele wegen naar verraad

Drie Britse auteurs hebben het genre van de spionageroman op de kaart gezet: Ian Fleming, John le Carré en Graham Greene. Hun boeken, waarvan miljoenen over de toonbank gingen, waren gedroomde scenario’s voor Hollywood en werden iconische Koude Oorlogsfilms. Hoewel hun werk als fictie geldt, konden de auteurs bij het verzinnen van hun verhalen putten uit de ervaring die ze

Satellietgrondstation in Burum waar namens MIVD en AIVD satellietcommunicatie onderschept kan worden

Boekbesprekingen·Spionage en geheime diensten

Twee nieuwe boeken over Nederlandse geheime diensten

De AIVD en MIVD zijn regelmatig in het nieuws, maar vaak omgeven door een zweem van geheimzinnigheid. Het zijn immers diensten met geheimen, die baat hebben om in stilte hun werk te doen.

Korte begrippen·Rusland·Spionage en geheime diensten

Kompromat – Compromitterend materiaal

'Kompromat' is een term die afkomstig is uit het Russisch en staat voor 'compromitterend materiaal'. Het begrip verwijst naar informatie die gebruikt kan worden om een individu of groep mee te chanteren of beschadigen. Meestal wordt het begrip in politieke context gebruikt.

Diensten met geheimen - Detail van de boekcover

Boekfragmenten·Eerste Wereldoorlog·Populair·Spionage en geheime diensten·Tweede Wereldoorlog

De geheime dienst tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog

‘De aanslagpleger was bekend bij de diensten.’ Een veelgebruikt zinnetje in nieuwsberichten over terrorisme, maar ook een zinnetje dat veel vragen oproept. Welke diensten dan? Wat weten die diensten precies? En welke 'diensten' kenden Nederland eigenlijk ten tijde van de Eerste en Tweede Wereldoorlog?

Frankrijk·Luchtvaartgeschiedenis·Rusland·Spionage en geheime diensten

De Concorde en de Tupolev-144 – Een prestigestrijd vol spionage

In de jaren zestig van de twintigste eeuw was er een internationale wedstrijd om een SuperSonic Transport (SST) te bouwen. Dit resulteerde in de ontwikkeling van twee supersonische lijnvliegtuigen, de Brits-Franse 'Concorde' en de Russische Tupolev-144 (Tu-144). Men geloofde dat supersonische vliegtuigen de toekomst hadden, maar dat pakte anders uit...

Recent werd África de las Heras in Rusland nog geëerd met een postzegel.

Biografieën·Spanje·Spionage en geheime diensten

África de las Heras, de Spaanse spionne voor de Sovjets

In de kosmopolitische Uruguayaanse hoofdstad Montevideo speelde zich ooit een spannende geschiedenis af die zich goed zou lenen voor een filmscript. De hoofdpersoon hierin was een vurige communiste die nergens voor terugschrok. Haar naam was África de las Heras (1909-1988).

Verplaatsing van een Nike-Hercules raket

DDR·Koude Oorlog·Rusland·Spionage en geheime diensten

Communistische sabotage in de Koude Oorlog

Op het moment dat de NAVO plannen had om in West-Duitsland een tweetal raketgordels te installeren, maakten de Russen en Oost-Duitsers plannen voor sabotageacties tegen belangrijke militaire objecten in dat West-Duitse achterland.

Simon Carmiggelt tijdens TV-opnamen, 23 februari 1973

Literatuur·Nieuws·Politieke geschiedenis·Spionage en geheime diensten

Simon Carmiggelt in vizier van Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD)

Als we de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) moeten geloven, heeft de Amsterdamse schrijver Simon Carmiggelt jarenlang zowel in binnen- als buitenland inlichtingenwerk verricht voor de PvdA.

Politieke geschiedenis·Spionage en geheime diensten

Jan Wolkers jarenlang in de gaten gehouden door BVD

Als geheim lid van de Communistische Partij Nederland is de handel en wandel van schrijver Jan Wolkers voortdurend gevolgd door de BVD.

De Noord-Koreaanse onderzeeër te zien in het Gangneung Unification Park.

Azië·Boekbesprekingen·Korea·Maritieme geschiedenis·Spionage en geheime diensten

Noord-Korea: Nooit sorry, maar soms spijt

Op 17 september 1996 strandde een Noord-Koreaanse spionage-onderzeeër voor de kust van Zuid-Korea. De zesentwintig bemanningsleden gingen aan land. Zuid-Korea sloeg groot alarm en begon klopjacht naar de aangespoelde Noord-Koreaanse bemanningsleden.

DDR·Duitsland·Koude Oorlog·Spionage en geheime diensten

Het verraad van een Oost-Duitse Stasi-agent

Een spectaculair geval van verraad vond plaats in de DDR. Een (dubbel)agent van de Stasi liep in 1979 met een koffer vol geheimen over naar het Westen. Waar in West-Duitsland de champagneflessen werden ontkurkt, knarsten de tanden in de DDR.

Jak-28 met gedenksteen voor omgekomen piloten in het luchtvaartmuseum in Finowfurt

DDR·Duitsland·Koude Oorlog·Luchtvaartgeschiedenis·Spionage en geheime diensten

De crash van de Russische JAK-28P

In 1966 stortte in de Stößensee bij West-Berlijn een Russische JAK-28P neer. Voor de westelijke geallieerden was dit een buitenkans. Men kon nu namelijk een Sovjet-vliegtuig van heel dichtbij bestuderen.

Glienicker Brücke, met zicht op het oosten

DDR·Duitsland·Koude Oorlog·Spionage en geheime diensten

Glienicker Brücke – De brug naar de vrijheid

Op de Glienicker Brücke in Berlijn werden tijdens de Koude Oorlog verschillende keren spionnen uitgewisseld. De overgangsplaats kwam daarom ook wel bekend te staan als 'de spionnenbrug'.

De BVD in de politiek - Detail van de boekcover

Politieke geschiedenis·Spionage en geheime diensten

Hoe de geheime dienst een politieke partij probeerde te ontregelen

Uit nieuwe ter inzage verkregen archiefstukken van de AIVD blijkt dat de geheime dienst zestig jaar geleden ver ging om de verdeeldheid in de communistische beweging aan te wakkeren. De dienst verspreidde nepbrieven van verontruste communisten over een intern partijconflict in de CPN.

Typisch bord neergezet om militaire liaison-missies toegang te verbieden tot bepaalde gebieden in Oost-Duitsland.

DDR·Duitsland·Koude Oorlog·Spionage en geheime diensten

De militaire liaison-missies in West- en Oost-Duitsland

Een voor velen vrijwel onbekend fenomeen tijdens de Koude Oorlog waren de militaire liaison-missies van de vier geallieerde overwinnaars in het na-oorlogse West- en Oost-Duitsland. Vrijwel onbeperkt konden militaire eenheden van de overwinnaars elkaar in hun bezettingszones inspecteren.

Karel en Johanna Nihom met hun zonen Rolf en Harry, ca. 1936

Jodenvervolging·Spionage en geheime diensten·Tweede Wereldoorlog

Spion Karel Nihom pleegde zelfmoord tĳdens meidagen 1940

Eind jaren dertig proberen veel Duitse Joden de vervolging in nazi-Duitsland te ontvluchten. Nederland laat ze mondjesmaat toe. Joden in Nederland zetten zich in voor deze vluchtelingen, ze helpen ze de grens over en regelen opvang.