Spionage & Beroemde spionnen

Satellietgrondstation in Burum waar namens MIVD en AIVD satellietcommunicatie onderschept kan worden

Twee nieuwe boeken over Nederlandse geheime diensten

De AIVD en MIVD zijn regelmatig in het nieuws, maar vaak omgeven door een zweem van geheimzinnigheid. Het zijn immers diensten met geheimen, die baat hebben om in stilte hun werk te doen.

Korte begrippen·Rusland·Spionage

Kompromat – Compromitterend materiaal

'Kompromat' is een term die afkomstig is uit het Russisch en staat voor 'compromitterend materiaal'. Het begrip verwijst naar informatie die gebruikt kan worden om een individu of groep mee te chanteren of beschadigen. Meestal wordt het begrip in politieke context gebruikt.

Frankrijk·Luchtvaartgeschiedenis·Rusland·Spionage

De Concorde en de Tupolev-144 – Een prestigestrijd vol spionage

In de jaren zestig van de twintigste eeuw was er een internationale wedstrijd om een SuperSonic Transport (SST) te bouwen. Dit resulteerde in de ontwikkeling van twee supersonische lijnvliegtuigen, de Brits-Franse 'Concorde' en de Russische Tupolev-144 (Tu-144). Men geloofde dat supersonische vliegtuigen de toekomst hadden, maar dat pakte anders uit...

Recent werd África de las Heras in Rusland nog geëerd met een postzegel.

Biografieën·Spanje·Spionage

África de las Heras, de Spaanse spionne voor de Sovjets

In de kosmopolitische Uruguayaanse hoofdstad Montevideo speelde zich ooit een spannende geschiedenis af die zich goed zou lenen voor een filmscript. De hoofdpersoon hierin was een vurige communiste die nergens voor terugschrok. Haar naam was África de las Heras (1909-1988).

Verplaatsing van een Nike-Hercules raket

DDR·Koude Oorlog·Rusland·Spionage

Communistische sabotage in de Koude Oorlog

Op het moment dat de NAVO plannen had om in West-Duitsland een tweetal raketgordels te installeren, maakten de Russen en Oost-Duitsers plannen voor sabotageacties tegen belangrijke militaire objecten in dat West-Duitse achterland.

De Noord-Koreaanse onderzeeër te zien in het Gangneung Unification Park.

Boekbesprekingen·Korea·Maritieme geschiedenis·Spionage

Noord-Korea: Nooit sorry, maar soms spijt

Op 17 september 1996 strandde een Noord-Koreaanse spionage-onderzeeër voor de kust van Zuid-Korea. De zesentwintig bemanningsleden gingen aan land. Zuid-Korea sloeg groot alarm en begon klopjacht naar de aangespoelde Noord-Koreaanse bemanningsleden.

DDR·Duitsland·Koude Oorlog·Spionage

Het verraad van een Oost-Duitse Stasi-agent

Een spectaculair geval van verraad vond plaats in de DDR. Een (dubbel)agent van de Stasi liep in 1979 met een koffer vol geheimen over naar het Westen. Waar in West-Duitsland de champagneflessen werden ontkurkt, knarsten de tanden in de DDR.

Jak-28 met gedenksteen voor omgekomen piloten in het luchtvaartmuseum in Finowfurt

DDR·Duitsland·Koude Oorlog·Luchtvaartgeschiedenis·Spionage

De crash van de Russische JAK-28P

In 1966 stortte in de Stößensee bij West-Berlijn een Russische JAK-28P neer. Voor de westelijke geallieerden was dit een buitenkans. Men kon nu namelijk een Sovjet-vliegtuig van heel dichtbij bestuderen.

Glienicker Brücke, met zicht op het oosten

DDR·Duitsland·Koude Oorlog·Spionage

Glienicker Brücke – De brug naar de vrijheid

Op de Glienicker Brücke in Berlijn werden tijdens de Koude Oorlog verschillende keren spionnen uitgewisseld. De overgangsplaats kwam daarom ook wel bekend te staan als 'de spionnenbrug'.

De BVD in de politiek - Detail van de boekcover

Politieke geschiedenis·Spionage

Hoe de geheime dienst een politieke partij probeerde te ontregelen

Uit nieuwe ter inzage verkregen archiefstukken van de AIVD blijkt dat de geheime dienst zestig jaar geleden ver ging om de verdeeldheid in de communistische beweging aan te wakkeren. De dienst verspreidde nepbrieven van verontruste communisten over een intern partijconflict in de CPN.

Typisch bord neergezet om militaire liaison-missies toegang te verbieden tot bepaalde gebieden in Oost-Duitsland.

DDR·Duitsland·Koude Oorlog·Spionage

De militaire liaison-missies in West- en Oost-Duitsland

Een voor velen vrijwel onbekend fenomeen tijdens de Koude Oorlog waren de militaire liaison-missies van de vier geallieerde overwinnaars in het na-oorlogse West- en Oost-Duitsland. Vrijwel onbeperkt konden militaire eenheden van de overwinnaars elkaar in hun bezettingszones inspecteren.

Karel en Johanna Nihom met hun zonen Rolf en Harry, ca. 1936

Jodenvervolging·Spionage·Tweede Wereldoorlog

Spion Karel Nihom pleegde zelfmoord tĳdens meidagen 1940

Eind jaren dertig proberen veel Duitse Joden de vervolging in nazi-Duitsland te ontvluchten. Nederland laat ze mondjesmaat toe. Joden in Nederland zetten zich in voor deze vluchtelingen, ze helpen ze de grens over en regelen opvang.

DDR·Duitsland·Spionage

Erich Mielke’s rode koffer

Een rode koffer van voormalig Stasi-baas Erich Mielke bevatte voor DDR-leider Erich Honecker explosief materiaal.

Polsband, gebruikt door Mata Hari tijdens haar optredens. Collectie Museum Huis Doorn

Eerste Wereldoorlog·Museumnieuws·Spionage

Sieraden Mata Hari aangekocht door Museum Huis Doorn

Tussen de sieraden bevinden zich een zilveren pols en enkelband voor een danseres. Mata Hari heeft die vermoedelijk gedragen tijdens een van haar optredens. Daarnaast bestaan de objecten uit een bloedkoralen collier, twee haarklemmen, een zilveren schoengesp en Fries zilverbestek.

KGB-gebouw op het Loebjankaplein in Moskou

Engeland·Historische vrouwen·Rusland·Spionage

Melita Norwood – Britse spionne in dienst van de Sovjet-Unie

Melita Norwood was al een heel eind in de tachtig toen in 1999 bekend raakte dat ze jarenlang had gespioneerd voor de Sovjet-Unie...

De mini-Gestapo van de Haarlemse politie begin 1944. Jan van Bragt was toen nog niet in vaste dienst. Derde van rechts Fake Krist. Na de oorlog werd op het portret van Adolf Hitler 'chauffeur'geschreven. Foto Nationaal Archief

Spionage·Tweede Wereldoorlog

De jacht op Hannie Schaft

Op 17 april 1945, drie weken voor de bevrijding van ons land, werd Hannie Schaft in de duinen bij Bloemendaal gefusilleerd. Ze was een paar weken eerder bij de Mauer-muur op de Jan Gijzenkade in Haarlem aangehouden bij een routinecontrole. De beruchte Sicherheitsdienst maakte al geruime tijd verbeten jacht op ‘het meisje met het rode haar’. Daarbij speelde de 20-jarige

DDR·Duitsland·Spionage·Sportgeschiedenis·Voetbal

Het WK-voetbal 1974 – De topwedstrijd van de Staatsveiligheidsdienst

Van 13 juni tot 7 juli 1974 vond in de Bondsrepubliek Duitsland het WK-voetbal plaats. Het team van de Duitse Democratische Republiek (DDR) kwalificeerde zich in 1974 voor het eerst (en voor het laatst) voor een eindronde en werd in een poule geloot met Australië, Chili en uitgerekend de “klassenvijand”, de Bondsrepubliek Duitsland.

De vrolijke verrader - Detail van de boekcover

Boekbesprekingen·Koude Oorlog·Rusland·Spionage

Soldaat van de Koude Oorlog

Onlangs stierf op Tweede Kerstdag in een buitenwijk van Moskou een Rotterdammer op de gezegende leeftijd van 98 jaar. George Blake (1922-2020) was niet zomaar een pensionado die uit plezier van zijn oude dag genoot in de frisse Russische hoofdstad. Hij is ontegenzeggelijk de meest beruchte spion van Nederlandse bodem.