Topstukken uit The Frick Collection te zien in Mauritshuis

Zesendertig topstukken uit de wereldberoemde Frick Collection uit New York zijn de komende tijd in het Mauritshuis in Den Haag te bewonderen. En dat is bijzonder. Niet eerder leende het vermaarde museum uit New York zo’n groot deel van zijn verzameling uit.

De tentoonstelling geeft bezoekers van het Mauritshuis inzicht in de verzameling en achtergrond van The Frick Collection en zijn stichter, de vermogende Amerikaanse staalmagnaat Henry Clay Frick (1849-1919). De tentoonstelling omvat werk van kunstenaars die niet of nauwelijks vertegenwoordigd zijn in Nederlandse museale collecties, zoals Cimabue, Van Eyck, Gainsborough, Constable en Ingres.

De selectie bestaat uit kunstwerken uit de dertiende tot en met de negentiende eeuw: schilderijen, tekeningen, beeldhouwwerken en toegepaste kunst. Zo geeft de tentoonstelling een representatief beeld van het afwisselende karakter van deze collectie.

Topstukken

De expositie The Frick Collection – Kunstschatten uit New York bestaat enkel uit werken die het museum heeft verworven na de dood van Henry Frick. Voor veel bezoekers zal het Portret van de Comtesse d’Haussonville van Jean-Auguste- Dominique Ingres een hoogtepunt zijn. De blauwe jurk en de koele maar toch innemende blik van de jonge vrouw hebben volgens velen een bijna hypnotiserende uitwerking.

Ook andere portretten van Reynolds en Gainsborough, die behoorden tot Fricks favoriete kunstenaars, zijn te zien in Den Haag.

Naast portretten zijn ook landschappen een belangrijk genre binnen The Frick Collection. Jacob van Ruisdaels monumentale Landschap met voetbrug uit 1652 werd speciaal voor deze tentoonstelling gerestaureerd, waardoor de karakteristieke wolkenlucht weer volledig tot zijn recht komt. Het wordt geflankeerd door frisse wolkenstudies uit 1822 van de hand van John Constable. Hij was een groot bewonderaar van landschapschilders uit de Gouden Eeuw, zoals Ruisdael. Ook Constable’s meesterwerk Het witte paard, een sleutelstuk in zijn oeuvre dat bovendien tot zijn favoriete eigen werken behoorde, is ook naar Den Haag gekomen.

Van een totaal andere orde is het zeldzame paneeltje De geseling van Christus van Cimabue uit circa 1280, het vroegste werk uit The Frick Collection. Cimabue wordt geroemd om zijn vernieuwende stijl, die van grote betekenis was in de opmaat naar de renaissance.

De vijftiende eeuw is vertegenwoordigd door een perfect bewaard gebleven majolica schaal uit het atelier van Orazio Fontana en schitterende beeldhouwwerken, zoals Francesco Laurana’s ontroerende portretbuste van Beatrice van Aragon en de bronzen Hercules van Antico.

Een ander goed voorbeeld van beeldhouwkunst is de buste van Louis Étienne Vincent-Marniola door Joseph Chinard uit 1809. Ook andere in de tentoonstelling opgenomen Franse kunstenaars, zoals Jean-Antoine Houdon en François Boucher, zijn belangrijke vertegenwoordigers van The Frick Collection.

Tekeningen

De tentoonstelling bevat ook zeldzaam werk van kunstenaars van wie Frick niets wist te bemachtigen, maar waar het museum later wél de hand op wist te leggen. Dit geldt bijvoorbeeld voor Hans Memlings kraakheldere portret van een onbekende man, maar ook voor het altaarstuk van Jan van Eyck en zijn atelier.

De kleine, maar hoogstaande verzameling tekeningen van The Frick Collection is met maar liefst acht bladen vertegenwoordigd in de tentoonstelling. Deze kwetsbare werken zijn zelden te zien, wat het bijzonder maakt dat nu de mogelijkheid wordt geboden om de tekeningen van onder meer Pisanello, Altdorfer, Rubens, Goya en Tiepolo te bekijken.

In de tentoonstelling in het Mauritshuis is geprobeerd de kwaliteit en veelzijdigheid van The Frick Collection naar voren te laten komen. Doordat de kunstwerken, net zoals in het New Yorkse museum, niet strikt op chronologie, school of discipline worden gepresenteerd, ontstaat volgens het museum een harmonische inrichting waarin de schoonheid van elk werk goed tot zijn recht komt.

De verzameling

The Frick Collection is de nalatenschap van Henry Clay Frick. Deze gefortuneerde Amerikaanse kunstliefhebber wist een verzameling bijeen te brengen die niet onderdoet voor de indrukwekkende kunstcollecties die hij uit Europa kende. Frick behoort tot de belangrijkste Amerikaanse verzamelaars uit de zogenaamde Gilded Age. Dit ‘Vergulde Tijdperk’ beslaat de jaren tussen 1870 en 1915 en wordt gekenmerkt door de luxueuze levensstijl van een groep extreem rijke Amerikanen, waartoe ook het verzamelen van kostbare kunstwerken behoorde.

Tussen 1913 en 1914 liet Frick op een toplocatie aan Fifth Avenue een imposant en chique herenhuis bouwen voor zijn gezin en zijn kunstverzameling. Frick liet vastleggen dat zijn woonhuis inclusief de kunstcollectie na zijn dood voor het publiek toegankelijk zou worden gemaakt.

De tentoonstelling in het Mauritshuis is te bezoeken van 5 februari tot en met 10 mei 2015

Boek bij de tentoonstelling: De Frick Collection – Kunstschatten uit New York

Introduction to The Frick Collection