Historiek
Vaclav Havel, Tsjechisch schrijver en politicus. Was de laatste president van Tsjecho-Slowakije en de eerste van Tsjechië.
Nadat hij zijn militaire dienstplicht heeft vervuld gaat Havel werken in verschillende theaters, onder meer als toneelschrijver. Ook studeert hij aan de Hogeschool voor Drama. Het is 1963 als er in het theater voor het eerst een toneelstuk van Havel wordt opgevoerd. Het gaat om het stuk Het Tuinfeest (Zahradní slavnost). Een toneelstuk vol satire op de bureaucratie. Havel schrijft niet alleen voor het toneel. Ook voor tijdschriften en het literaire blad TváÅ kruipt hij achter zijn typemachine.
Dissident
De communistische overheid is echter niet blij met veel van de publicaties van Havel. Als de Praagse Lente in 1968 tot een eind komt krijgt hij een publicatieverbod opgelegd. Wat de communisten betreft is Havel te liberaal. In het westen worden de toneelstukken van
Vaclav Havel echter steeds vaker opgevoerd. Hij is er populair en wordt steeds meer bekend als dissident. Terwijl Havel in eigen land zijn stukken niet meer mag opvoeren en publiceren, onderscheidt Oostenrijk hem in 1969 met de staatsprijs voor Europese Literatuur.
In 1977 wordt in Tsjecho-Slowakije de mensenrechtenorganisatie Charta 77 opgericht. Vaclav Havel is één van de oprichters. Aanleiding voor het ontstaan van Charta 77 was het speelverbod dat de Tsjechoslowaakse overheid in 1976 oplegde aan de underground band Plastic People of the Universe. Verontwaardiging hierover bracht veel tsjechoslowaken, waaronder veel kunstenaars en intellectuelen, met elkaar in contact. Havel is de eerste woordvoerder van de mensenrechtenorganisatie. In 1979 wordt hij vanwege zijn politieke activiteiten gevangen gezet. Vier jaar later (1983) wordt hij, na internationale druk op de overheid van Tsjecho-Slowakije, vrijgelaten.
Enige tijd later trouwt Habel met Olga Splichalova, een voorvechter van de democratie. In deze periode schrijft hij zijn filosofische werk Brieven aan Olga (Dopisy Olze, 1983).
Erasmusprijs
In 1986 ontvangt Vaclav Havel de Erasmusprijs, een prijs die jaarlijks wordt toegekend aan een persoon of instelling die een voor Europa buitengewoon belangrijke bijdrage heeft geleverd op cultureel, sociaal of sociaal-wetenschappelijk terrein. Aanvankelijk wilde men de prijs uitreiken aan Charta 77, maar de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken verzette zich daar tegen. Na overleg met premier Ruud Lubbers werd besloten de prijs uit te reiken aan een persoon die de waarden en ideeën van Charta 77 symboliseerde.
Op 19 november 1989 wordt in Tsjecho-Slowakije het Burgerforum opgericht, een politieke beweging die als doel heeft het communistisch bewind vreedzaam omver te werpen. De beweging is op initiatief van Havel opgericht en wordt een overkoepelende orgaan waar vertegenwoordigers van de studentengemeenschap, kerk, arbeiders, maar ook communisten die het niet eens waren met de lijn van hun partij zich bij aansloten. Op 29 december 1989 wordt Vaclav Havel door het parlement gekozen als president van Tsjecho-Slowakije. Na een verkiezingsoverwinning van Slowaakse nationalisten in 1992 treedt Havel af. Tegen de zin van Havel splitst Tsjecho-Slowakije zich in twee afzonderlijke staten: Tsjechië en Slowakije.
Februari 1993 wordt Havel voor een periode van vijf jaar gekozen als president van Tsjechië. Aan het eind van die termijn (1998) wordt hij gekozen. Een derde periode was in 2003 grondwettelijk niet mogelijk waardoor er voor Havel een eind kwam aan zijn leven als president.
De laatste jaren van zijn leven hield Havel zich onder meer bezig met schrijven. Ook had hij plannen voor een film over het Verdrag van München van 1938. De afgelopen vijftien jaar kampte Havel met grote gezondheidsproblemen. Hij overleed op zondag 18 december op 75-jarige leeftijd in zijn slaap.
- Memoires: To the castle and back – Vaclav Havel
