Uitleenwoordenbank toont invloed Nederlandse taal
Het Meertens Instituut heeft een zogenaamde Uitleenwoordenbank gelanceerd. Hiermee is te onderzoeken welke Nederlandse woorden door andere talen zijn overgenomen.
Dark
Light
Dark
Light
Basisboek historische taalkunde
Een van de grondleggers van de historische taalkunde was de Engelse linguïst William Jones (1746-1794). Hij was opperrechter in Calcutta (Brits-Indië) en publiceerde met regelmaat dikke pillen over de Indische taal en cultuur.
“Er blijft veel aan de strijkstok hangen” – Herkomst van de uitdrukking
Er gaat teveel geld verloren aan onkosten voor tussenpersonen en lang niet al het geld komt ten goede aan wie er recht op heeft.
In zijn lobbe zijn
De kraag was in de zeventiende eeuw het meest markante onderdeel van het kostuum. Aanvankelijk werd in Nederland de in de tweede helft van de zestiende eeuw uit Spanje overgebrachte, kleine, ronde, stijf gestreken plooi- of lubbenkraag gedragen.
Iemand of iets aan de kaak stellen
Voor de Franse Revolutie was de kaak of schandpaal de meest verbreide erestraf. Hierbij werd de veroordeelde tijdens de marktdagen vastgeklonken aan een paal of zuil om zo door de voorbijgangers bespot te worden.
Zijn sporen verdiend hebben
Deze uitdrukking is ontleend aan de riddertijd. Werd een man tot ridder geslagen, dan ontving hij bij deze ceremonie een gordel en een paar vergulde sporen.
Hoe wangelatich is het klootjesvolk?
De Nederlandse taal kent talloze woorden om de grijze massa mee aan te duiden: gepeupel, jan hagel, jan salie, jan-met-de-pet-op, de familie Doorsnee, gespuis, raddraaiers, sansculotten, grauw, meute, de vijfde stand...
De plaat poetsen – Herkomst uitdrukking
Deze uitdrukking betekent oorspronkelijk deserteren. Wie zich van de groep verwijderde met het voorwendsel de kolfplaat van zijn musket te gaan poetsen en daarna niet meer opdook was gedeserteerd.
Van streek zijn
Deze uitdrukking is ontleend aan de windstreken op een kompas, een zeevaartinstrument dat het magnetisch noorden aangeeft door middel van een kompasnaald. De naald draait over of met een kompasroos, waarop de windstreken zijn aangegeven.
Pijnlijke uitspraken van Nederlandse politici
Een serie pijnlijke uitspraken en taalblunders van Nederlandse politici.
Alle gekheid op een stokje
Het stokje is de gekstok of marot van de nar, die in de middeleeuwen en de renaissance aan alle hoven zijn vaste plaats had.
Naar iemands pijpen dansen
Deze zegswijze heeft een lange geschiedenis. Hij gaat terug op een oude Griekse fabel van de fluitende visser. Door middel van een fluitspel probeert een visser vissen naar zich toe te lokken.
Veel in zijn mars hebben
De mars is eigenlijk een korf waarin een koopman, een marskramer, zijn waar draagt.
Spitsroeden lopen – Herkomst van de uitdrukking
Iemand die spitsroeden moet lopen is fout geweest, moet zijn schuld erkennen en hoongelach incasseren. De term is oorspronkelijk afkomstig uit de militaire wereld en heeft tegenwoordig in de volksmond zelfs een derde, wat vriendelijker betekenis gekregen.
Van leer trekken
Het woord 'leer' staat hier voor de leren schede waarin vroeger de sabel, het degen of andere met de hand bediende slag- of steekwapens rustte.
Iemand de handschoen toewerpen
Deze uitdrukking is aan het ridderwezen ontleend. Men daagde iemand uit door hem de handschoen voor de voeten te werpen.
Aan de bak komen
De bak waarvan hier sprake is, is van oudsher de benaming voor de houten balie of kuip, waaruit een groep van zes tot acht man op een schip at.
De invloed van het Roelandslied?
Het Roelandslied is een giftige tekst. Het typeert een werelds conflict als onderdeel van de grote kosmische strijd tussen goed en kwaad, waardoor er voor medemenselijkheid geen plaats meer is.
Het Roelandslied
Het Roelandslied was in de tijd van de Kruistochten een tophit. Het werd gezongen in allerlei talen, waaronder het Nederlands.
Iemand hekelen
Iemand scherpe verwijten maken, of ook wel kwaad van hem spreken, waar hij zelf meestal niet bij is.
Onder de plak zitten – Herkomst en betekenis
De plak is een instrument waarmee de schoolmeester in het verleden domme of lastige leerlingen strafte.
