Dark
Light

Taalgeschiedenis- Pagina 34

Artikelen over de geschiedenis van taal, met uiteraard met name berichten over de Nederlandse taalgeschiedenis.
Aan de leiband lopen - © Henk Boudewijns

Aan de leiband lopen

Een klein kind dat nog niet alleen kan gaan en staan moet aan de leiband lopen. Wij zouden nu zeggen: het kind moet een toom of looptuigje dragen. De koorden waarmee vroeger het kind aan de leiband liep werden op de rug aan de kleding vastgemaakt, of met banden om het lijfje gesloten.
Gaffel en greep - © Henk Boudewijns

Van de gaffel in de greep vallen

De gaffel is een houten vork met ruwe twee tanden, die bijvoorbeeld wordt gebruikt om stro op te schudden. De greep is een ijzeren vork met drie of vier tanden (bijvoorbeeld een mestriek). Van de gaffel in de greep betekent dus letterlijk van de tweetandige vork in de drietand vallen.
Drs. P

Waarom Drs. P de P.C. Hooftprijs verdient

Al een tijdje had ik een stukje in de pen over de gisteren overleden Drs. P. Ik had later deze week willen betogen dat de P.C. Hooftprijs als de bliksem moest worden uitgereikt aan de goede doctorandus. Dat zou ik hebben geschreven zonder ironie en ik zou verschillende argumenten hebben genoemd.
Staf - © Henk Boudewijns

De staf breken over iets

Vroeger brak de rechter zijn staf boven het hoofd van de veroordeelde. Vaak sprak hij hierbij de woorden : "Nu helpe u God, ik kan u niet meer helpen" of "ik verbreek met deze staf de band tussen u en de mensheid".
Bakermat - © Henk Boudewijns

Iemands bakermat

De bakermat was vroeger een mand van hout of matwerk voorzien van een hoge rug. De baker en het kind zaten in die mand als het kind moest worden verschoond en verzorgd.
Op het vinkentouw zitten - © Henk Boudewijns

Op het vinkentouw zitten

De vinkenjacht was in Holland van oudsher een populaire bezigheid. De graag gegeten vogeltjes werden gevangen in de vinkenslag, een vangnet dat op afstand, door middel van het vinkentouw werd bediend.
Beirut

Ontheemd

Je voelt je vooral een buitenstaander als je wordt geconfronteerd met dingen die weliswaar hetzelfde zijn maar anders worden toegepast.
Booswichtenbrief - Bron: Oud Archief Zutphen, inventarisnummer 795.

Booswichtenbrief, ca. 1500

De booswichtenbrief is een scheldbrief van rond het jaar 1500 waarin Henrick van Hackfort zijn mening over Arnt van Boicholt publiekelijk bekend maakt. Hij noemt hem onder andere een booswicht en een meinedige dief. Maar wat maakt zo’n ordinaire scheldbrief nou zo bijzonder?
Detail van de brief

Brief in geheimschrift

De gebruikte methode van geheimschrift is al eeuwen oud en diende in dit geval te voorkomen dat de vijand belangrijke informatie omtrent de aanwezige voorraad koren in handen zou krijgen.
Leidens ontzet, Otto van Veen

Leidens Ontzet volgens P.C. Hooft

De situatie: de dijken zijn doorgestoken, de vloot van Lodewijk van Boisot nadert de belegerde stad en hoeft alleen de Lammenschans nog in te nemen, maar de postduif waarmee dit de Leidenaren wordt aangekondigd, valt in Spaanse handen. De belegeraars besluiten echter geen soldaten nodeloos op te offeren en trekken zich geordend terug.