Ziekte

Gravure van Hendrik Hondius waarop drie vrouwen te zien zijn die aan de dansplaag lijden - Reproductie door Pieter Bruegel de Oudere

Duitsland·Geneeskunde·Middeleeuwen·Populair

De dansplaag van 1518

Groepen mensen sloegen in Straatsburg en elders dagenlang aan het dansen, zonder ermee op te houden. Na enkele dagen of weken vielen ze om van uitputting, waarbij sommigen zelfs een hartaanval of beroerte zouden hebben kregen.

Pestdoden worden in Amsterdam ten grave gedragen. Op de achtergrond het Stadhuis en de Nieuwe Kerk. (Beeldbank Amsterdam)

Boekbesprekingen·Geneeskunde

Onafhankelijkheid Republiek was pest voor pestbestrijding

In Oudheid en Middeleeuwen werd aangenomen dat kometen en hemellichamen die de lucht bezoedelden, pest veroorzaakten. Men probeerde lucht en bodem te zuiveren en bad tot God. In de veertiende eeuw kwam men op de gedachte dat pest werd veroorzaakt door een smetstof die van mens op mens werd overgebracht.

Taalgeschiedenis·Trivia

De dans ontspringen – Herkomst van de uitdrukking

Mensen die de dans ontspringen, ontkomen (meestal met meer geluk dan wijsheid) aan een gevaarlijke situatie. De uitdrukking ‘de dans ontspringen’ is het tegenovergestelde van ‘het onderspit delven’.

Friesland·Geneeskunde·Populair·Trivia

De Groninger Ziekte (1826)

De Groninger Ziekte van 1826 is – samen met cholera en de Spaanse Griep – een van de ergste epidemieën die het noorden van Nederland ooit getroffen heeft. Met name de stad en provincie kregen veel te verduren.

De heilige Sebastiaan bidt voor de pestlijders - Josse Lieferinxe

Geneeskunde·Middeleeuwen

De Pest van Justinianus (541-543)

De zogenoemde Pest van Justinianus (541-543) wordt door sommige historici wel beschouwd als de eerste pandemie uit de geschiedenis. Andere historici zijn echter voorzichtiger en relativeren de impact van deze pest.

Scheurbuik kwam veel voor tijdens lange zeereizen

Geneeskunde·Maritieme geschiedenis·VOC

Scheurbuik – Zeeziekte door vitamine C-gebrek

De ziekte scheurbuik is een bijzondere ziekte, die ontstaat door een langdurig tekort aan vitamine C. De ziekte kwam vooral sinds de ontdekkingsreizen vanaf eind vijftiende eeuw veel voor op schepen, zoals op schepen van de VOC en WIC.

Lazarus in het getijdenboek van Maria van Bourgondië

Religieuze geschiedenis·Taalgeschiedenis

Lazarus zijn (of op je lazer krijgen & oplazeren)

Iedereen kent wel de uitdrukking ‘lazarus zijn’ of ‘strontlazarus zijn’. Wie helemaal lazarus is, heeft te veel gedronken en is flink bezopen, zeg maar stomdronken, ladderzat, straalbezopen. Waar komt de uitdrukking lazarus zijn eigenlijk vandaan? Komt die, zoals veel mensen denken, rechtstreeks uit de Bijbel of toch niet?

Boekfragmenten·Geneeskunde·Geschiedenisboeken·Populair·Uitvindingen

Het abces van koningin Victoria en de fenolverstuiver

De chirurg Joseph Lister veranderde de geschiedenis van de geneeskunde voorgoed, dankzij de kiemtheorie en ontsmettingsmiddelen. In 1871 behandelde hij de Britse koningin Victoria aan een abces.

Franse en Servische soldaten worden verzorgd in een barak, januari 1919

Eerste Wereldoorlog·Geneeskunde·Joegoslavië

Servische slachtoffers van de Spaanse Griep op de Veluwe (1919)

Meteen na de Grote Oorlog, die op 11 november 1918 eindigde, werden de havens van Rotterdam en Vlissingen gebruikt om duizenden uit Duitse krijgsgevangenkampen vrijgekomen soldaten te repatriëren.

Geneeskunde·Nieuws

‘Syfilis bestond al vóór 1492 in Europa’

Wetenschappers zeggen bewijs te hebben gevonden dat de ziekte syfilis al in Europa voorkwam voordat Columbus zijn reis naar de Nieuwe Wereld maakte. Dat meldt de Daily Mail deze week.

Nieuws

Excuses VS voor syfilis-experiment Guatemala

De Amerikaanse regering heeft excuses aangeboden aan Guatemala voor een syfilis-experiment in de jaren veertig. Tussen 1946 en 1948 werden onder meer gevangenen door Amerikaanse artsen opzettelijk besmet met de geslachtsziekten syfilis en gonorroe. In totaal werden bijna zevenhonderd mensen, vooral gevangenen en psychiatrisch patiënten, slachtoffer van het medische experiment. De mensen werden besmet omdat artsen dan nieuwe behandelmethoden konden

Digitalisatie·Geneeskunde·Nieuws

Rapporten 19e-eeuwse scheepsartsen online

Dankzij het Nationaal Archief van Groot-Brittannië kan men sinds kort digitaal een kijkje nemen in de negentiende-eeuwse praktijk van verschillende scheepsartsen. Het archief heeft meer dan duizend oude rapporten van scheepsartsen van de Royal Navy digitaal toegankelijk gemaakt. Onder de stukken onder meer verslagen van verschillende scheepschirurgijn en hun assistenten die dienden op schepen van de militaire vloot van het

Kunstgeschiedenis·Nieuws

‘Caravaggio werd gek van loodvergiftiging’

Italiaanse wetenschappers denken dat de Italiaanse kunstschilder Caravaggio, waarvan momenteel in Rome de vierhonderdste sterfdag wordt herdacht, leed aan loodvergiftiging en daardoor doordraaide. Volgens de onderzoekers van de universiteiten van Pisa, Ravenna en Bologna is loodvergiftiging de meest voor de hand liggende oorzaak van Caravaggio’s woedeaanvallen en zijn mysterieuze overlijden. Door het verrichten van DNA-onderzoek op botten die van Caravaggio

Nieuws·Oude Egypte

‘Toetanchamon overleed waarschijnlijk aan malaria’

De Egyptische farao Toetanchamon overleed vermoedelijk aan de gevolgen van een gebroken been en malaria. Dat beweert een team Egyptische, Duitse en Italiaanse wetenschappers na jarenlang onderzoek.

Nieuws

‘Lenin overleed aan Syfilis’

Volgens Helen Rappaport, een bekende Britse historica en Rusland-deskundige, stierf Vladimir Iljitsj Lenin aan de gevolgen van syfilis.

Geneeskunde·Nieuws

Tekenen lepra aangetroffen op 4000 jaar oud skelet

Wetenschappers hebben op een 4000 jaar oud skelet uit India tekenen van lepra aangetroffen. Niet eerder is er zulk oud bewijs voor het bestaan van de ziekte gevonden.

De bij de Atlit-Yam site gevonden beenderen (foto: University College London)

Archeologie·Geneeskunde·Nieuws

Tuberculose 3000 jaar ouder dan gedacht

Wetenschappers hebben ontdekt dat de ziekte tuberculose 9000 jaar geleden al bestond. In voor de kust van Israël gevonden 9000 jaar oude menselijke beenderen werden sporen van de ziekte aangetroffen. Tot op heden ging men er van uit dat de ziekte ongeveer 6000 jaar oud was.

Trivia

Bakvis! Hufter! Krijg de kolere!

Iedereen herinnert zich nog wel hoe Ciske de Rat hoopte dat iedereen ‘de kolere kreeg’. Maar wat wilde hij eigenlijk? Hij wenste feitelijk iedereen cholera toe. Kolere is namelijk de Nederlandse naam van deze infectieziekte. Door de eeuwen heen zijn er veel scheldwoorden ontstaan, waar veel mensen niet meer van weten wat ze nu eigenlijk uitdrukten. Daarom een lijstje van

Uitvinder van de penicilline Alexander Fleming

Biografieën·Eerste Wereldoorlog·Geneeskunde·Uitvinders

Alexander Fleming (1881-1955) – Ontdekker van de penicilline

De Britse arts Alexander Fleming ontdekte in 1928 de penicilline. Zijn uitvinding leidde tot een revolutie in de behandeling van geïnfecteerde wonden.

Historische films

Miss Evers’ Boys (1997) – Film

Film over het zeer omstreden Tuskegee-syfilisonderzoek geregisseerd door Joseph Sargent.

Amerikaanse geschiedenis·Geneeskunde

Het Tuskegee-syfilisexperiment (1932-1972)

Tussen 1932 en 1972 vond in Tuskegee, Alabama een omstreden experiment plaats naar de gevolgen van onbehandelde syfilis. De proefpersonen waren 399 arme, zwarte Amerikanen, die expres geen geneesmiddelen kregen voor hun syfilis. Daardoor overleden 28 van hen direct aan syfilis en 100 mannen aan bijkomende complicaties.

1 2 Volgende