Geschiedenis van de Geneeskunde

De lijfarts van de koning - Catharina Th. BakkDe lijfarts van de koning - Catharina Th. Bakkerer

G.A. Lindeboomprijs voor biografie ‘De lijfarts van de koning’

Catharina Th. Bakker heeft vrijdagmiddag de G.A. Lindeboomprijs ontvangen voor haar boek 'De lijfarts van de koning. Het avontuurlijke leven van Franz Joseph Harbaur, 1776-1824'.

De ziekenboeg van de patiënten in Carville, gebouwd in 1933.

Amerikaanse geschiedenis·Geneeskunde

In Louisiana kregen lepralijders levenslang

Aan het einde van de negentiende eeuw was New Orleans een bruisende en snel groeiende stad. Een moderne stad die echter ook te kampen had met een elders inmiddels uitgebannen ziekte: lepra.

Chemotherapeutische medicijnen worden vrijwel zonder uitzondering via een infuus toegediend.

Geneeskunde·Populair·Tweede Wereldoorlog

Chemotherapie: chemisch wapen tegen kanker

Oorlogen kosten doorgaans veel mensenlevens, maar de recente geschiedenis heeft laten zien dat indirect ook mensen hun leven er aan te danken kunnen hebben. vrij onbekend is dat de eerste chemotherapie een toevalvondst was die men tijdens die oorlog deed en enkele jaren later de eerste mensen van kanker deed genezen.

Dierlijk magnetisme - Behandeling aan een baquet in Parijs

Biografieën·Geneeskunde

Franz Anton Mesmer en het ‘dierlijk magnetisme’

De Engelse taal kent het woord ‘mesmerizing’ wat zoiets betekent als fascinerend, betoverend of hypnotiserend. Vrij onbekend is dat dit woord is afgeleid van de naam van een Duitse arts: Franz Anton Mesmer (1734-1815), een belangrijk figuur in de geschiedenis van de hypnose en het magnetisme.

Geneeskunde·Tweede Wereldoorlog

Kanonnen gericht op Engeland op terrein Academisch Ziekenhuis Leiden

In de zomer van 1944 deed het plan van de Duitsers om op het terrein van het Academisch Ziekenhuis Leiden (nu het LUMC) militaire versterkingen aan te brengen veel stof opwaaien. De beherende directeuren van het ziekenhuis belegden onmiddellijk een aantal vergaderingen omdat het plan in strijd was met humanitaire wetten.

Voorbeeld van een doodsbriefje uit Amsterdam

Geneeskunde·Nieuws

Ook in de negentiende eeuw was er al een gezondheidskloof

De ‘gezondheidskloof’ blijkt niet alleen iets van deze tijd. Ook in de negentiende eeuw overleden mensen uit lagere sociale groepen op jongere leeftijd en aan andere doodsoorzaken dan meer welvarende mensen. Dat ontdekte historicus Owen Lammertink.

Boekfragmenten·Geneeskunde·Tweede Wereldoorlog

Vlektyfus. Biografie van een bacterie

Tijdens de Tweede Wereldoorlog stierven duizenden mensen aan de vlektyfus. Niet alleen in getto’s en concentratiekampen. Naarmate de oorlog voortduurde nam ook het aantal vlektyfusinfecties in de Wehrmacht enorm toe. De behoefte aan een vaccin was dan ook groot.

Foetus in de baarmoeder, tekening van Leonardo da Vinci (1511) - (wiki/publiek domein)

Boekfragmenten·Geneeskunde·Populair

De bestudering van de foetus in vroeger tijden

Wat gebeurt er precies in een zwangere buik? Al eeuwenlang proberen mensen, meestal mannen, die vraag te beantwoorden. De onderzoekers die zich erover bogen gebruikten daarbij een groot scala aan met de tijd veranderende technieken en methoden.

Nico van Nieuwenhuysen, detail van de boekcover

Boekbesprekingen·Geneeskunde·Tweede Wereldoorlog

Ontroering en wreedheid in boek over kamparts Amersfoort

‘Hij schold bijna alle gevangenen uit voor simulanten, die volgens hem te lui waren om te werken. En dit terwijl ze soms ernstig ziek waren.’

De gelaatsreconstructie van Bach door Seffner en His — de allereerste craniofaciale reconstructie in de geschiedenis.

Boekfragmenten·Geneeskunde·Muziekgeschiedenis·Populair

Johann Sebastian Bach en de eerste gezichtsreconstructie

De Duitse componist Johann Sebastian Bach (1685-1750) heeft als één van de grootste en meest invloedrijke Europese componisten terecht een ereplaats gekregen in elke muziekencyclopedie. Vreemd genoeg vermeldt niet één van deze werken dat hij, weliswaar postuum, een belangrijke bijdrage leverde aan de forensische wetenschap...

Niet alleen horloges maar ook andere uurwerken maakten onderdeel uit van het assortiment. Alle wijzerplaten werden van radium-houdende verf voorzien door de jonge medewerksters van de US Radium Corporation

Amerikaanse geschiedenis·Geneeskunde·Populair

Het schandaal van de ‘Radium girls’

In de staat New Jersey, ten westen van New York, ligt het stadje Orange. In dit eens zo florerende arbeidersstadje opende de beroemde uitvinder Thomas Alva Edison een fabriek om zeldzame ertsen te verwerken, die tot op de dag van vandaag te bezichtigen is. Maar datzelfde Orange verbergt ook het trieste lot van de ‘Radium Girls’ dat in de Verenigde

Skelet van Charles Byrne, zoals eerder te zien in het Hunterian Museum

Geneeskunde·Nieuws

Skelet van Ierse ‘reus’ verwijderd uit Londens museum

Ruim tweehonderd jaar was in het Hunterian Museum in Londen het skelet te zien van Charles Byrne, een Ierse man die in de achttiende eeuw vanwege zijn lengte een bezienswaardigheid was. Vanwege een goedaardige tumor bleef de Ier groeien tot hij een lengte van maar liefst 2,31 meter had bereikt.

De Kliniek bij de heropening van Meer en Bosch, 1943

Geneeskunde·NSB·Tweede Wereldoorlog·Verzet

‘Meer en Bosch’ in de greep van het nationaalsocialisme

Tijdens de bezettingsjaren 1940-1945 stierven bewoners van psychiatrische- en gehandicapten instellingen in veel grotere aantallen dan burgers in Nederland. Hun familieleden, geconfronteerd met overlijdensberichten, plaatsten niet zelden grote vraagtekens bij dit overlijden.

Geneeskunde·Uitvinders·Uitvindingen

De defibrillator, een levensreddende uitvinding

De defibrillator is een apparaat dat niet meer weg te denken is in onze huidige samenleving. In alle openbare gebouwen en op veel straathoeken is deze uitvinding tegenwoordig te vinden.

Geboorte, een sociale aangelegenheid: Brakenburgh Richard, Figuren in interieur rond pasgeboren tweeling, schilderij, olieverf op paneel, hoogte: 403 mm; breedte: 549 mm, Londen, Dulwich Picture Gallery (DPG621). Dit schilderij toont de traditionele viering na de geboorte van een kind (vgl. Celebrating the Birth van Jan Steen in de Wallace Collection, Londen).

Geneeskunde

De vroegmoderne vroedvrouw, een expert in Nieuw-Nederlandse justitie

Vroedvrouwen zijn door historici in het verleden geregeld afgeschilderd als ongeschoolde vrouwen die zelfs bijdroegen aan de hoge kindersterfte in de vroegmoderne wereld. Vanwege deze link met kindersterfte trokken veel historici vanaf de achttiende eeuw de conclusie dat vroedvrouwen in de vroegmoderne tijd (1453-1789) vaak werden gezien als heksen.

Gezichtsreconstructie door Harold Gillies

Boekbesprekingen·Eerste Wereldoorlog·Geneeskunde·Populair

‘Facemaker’ Harold Gillies gaf verminkte soldaten in WOI hun waardigheid terug

In het Verenigd Koninkrijk verrichtte de Nieuw-Zeelandse kno-arts Harold Gillies (1882-1960) tijdens de Eerste Wereldoorlog baanbrekend werk op het gebied van gezichtsreconstructies bij zwaargewonde militairen. Een vriend noemde hem in een brief daarom de ‘Facemaker’.

Kenmerken van criminelen volgens Lombroso, ca. 1880

Geneeskunde·Misdaad

Psychiater Cesare Lombroso en de ‘geboren misdadiger’

De beroemde Italiaans psychiater Cesare Lombroso deed zijn leven lang onderzoek naar misdadigers en stelde dat criminelen gewoon op straat te herkennen waren, ook als ze op dat moment geen overtreding begingen. Misdadigers hadden volgens hem namelijk bepaalde lichamelijke kenmerken.

Twee leprozen proberen toegang te krijgen tot een stad. De linker kondigt zijn komst aan met een ratel

Geneeskunde·Taalgeschiedenis

Klaploper – Herkomst van het scheldwoord

Een klaploper wordt niet erg hoog aangeslagen. Hij (of zij) teert op andermans zak en voert zelf niet zoveel uit. De klaploper is een echte uitvreter of pannelikker. Maar waar komt het ouderwetse scheldwoord klaploper, dat nog altijd wordt gebruikt, eigenlijk vandaan?

Afbeeldingen van enkele 'idiote kinderen' in een publicatie van C.E. van Koetsveld: 'Het idiotisme en de idiotenschool'

Boekbesprekingen·Geneeskunde·Onderwijsgeschiedenis

Idiotenschool in Den Haag markeerde begin van speciaal onderwijs

De hervormde predikant Cornelis E. van Koetsveld richtte in 1855 in Den Haag de Idiotenschool op, de eerste school voor speciaal onderwijs. Het motto van de school was: “Genezing door opvoeding…”.

Portret van enkele leden van de Marind-stam, ca. 1920

Geneeskunde·Nederlands-Indië

Na komst Nederlanders werd Marind-stam geteisterd door geslachtsziekte

In 1902 stichtten de Nederlanders de bestuurspost Merauke, min of meer als reactie op klachten van de Engelse koloniale buren over de sneltochten van de Marind, die zich ook uitstrekten tot in Brits Nieuw-Guinea. Niet lang daarna nam onder de Marind een geslachtsziekte epidemische vormen aan.

Het vertrek van de Maria Pita met Balmis, Zendal en de tweeëntwintig kinderen naar de Nieuwe Wereld.

Geneeskunde·Spanje

De Balmis-expeditie: de eerste wereldomspannende vaccinatiecampagne

In 1803 ging een grootschalige vaccinatiecampagne van start. Vanuit Spanje vertrok een expeditie onder leiding van Francisco Javier de Balmis naar Spaans-Amerika en Azië om miljoenen mensen te vaccineren tegen de pokken.

1 2 3 … 9 Volgende