In augustus 1943 besliste de regering in ballingschap dat er na het einde van de oorlog in Nederland bijzondere rechtspleging diende te komen, om hen die met de Duitsers hadden geheuld te berechten. Er zouden Tribunalen ingesteld worden voor lichte gevallen. Zij die anderen hadden verraden of vermoord, kwamen voor Bijzondere Gerechtshoven.
Hoe vergaat het die Friese cultuur in onze tijd van globalisering en van globale crises? Bij deze vraag staat hoogleraar Goffe Jensma in zijn recent verschenen afscheidsboek uitgebreid stil.
De relatie tussen Holland en Friesland was lange tijd moeizaam. In 1345 kwam het tot een gewapend conflict. Graaf Willem IV vond toen dat het tijd was de eigenzinnige Friesen een lesje te leren en zocht de confrontatie op. De graaf bouwde een invasiemacht op en trok richting Friesland. De Friesen beten onverwacht flink van zich af en doodden de
Het Fries Museum in Leeuwarden heeft een vroeg schilderij van Piet Mondriaan aangekocht. Het gaat om een portret van het Friese echtpaar Egbert Roels Kuipers en Jantje Tjeerds Wiegersma. Mondriaan schilderde het portret in 1901.
Met de gloednieuwe tentoonstelling vrijheid, vete, vagevuur wil het Fries Museum in Leeuwarden laten zien hoe rijk het middeleeuwse leven was, hoe ontwikkeld en complex. Het vizier is niet alleen gericht op Fryslân, zo blijkt uit de ondertitel ‘de middeleeuwen in het noorden’.
Albertine Agnes Nassau geldt als een voorouder van het huidige Oranjegeslacht. Dat stamt, zoals bekend, niet rechtstreeks van Willem de Zwijger af, maar van de Friese zijtak. Albertine Agnes was de overgrootmoeder van de latere stadhouder Willem IV. Toch bestond er tot voor kort geen biografie van deze niet-alledaagse vrouw.
De Friese adel van de late middeleeuwen opereerde in een niet-feodaal gebied dat lange tijd geen landsheer kende. Hadden de leden, hoofdelingen genaamd, zich uit de boerenstand omhooggewerkt of vormden ze vanouds een gesloten stand? En hoe zat het met hun vermogen?
Eén van de beroemdste activiteiten uit Friesland, het fierljeppen, is al eeuwen oud. In de Middeleeuwen was een polsstok niet alleen een middel om over een sloot te springen, maar ook een wapen. In het depot van het Fries Museum zijn onlangs fysieke resten gevonden van deze polsstoksperen.
In dit lijstje zetten we de mooiste geografische namen die in Nederland voorkomen op een rijtje.
Na de dood van haar man werd ze de eerste vrouw die in de Republiek optrad als regentes van Friesland, Groningen en Drenthe.
Op 17 december 1952 vond in de gemeenten Bolsward en Delft een proefreferendum plaats over de wenselijkheid van een Europese Grondwet. Een overweldigende meerderheid zou vóór stemmen.
Aanleiding voor de bouw was een bijzondere samenstand van vier planeten en de maan, die in het voorjaar van 1774 plaatsvond.
In de twaalfde en dertiende eeuw verrezen in het rijke Friese Noorden (Friesland en de Groningse Ommelanden) in korte tijd talloze stenen kerkjes. Ze vormen tegenwoordig een monumentale romanogotische erfenis uit de Middeleeuwen en staan er nog steeds patent bij.
De termen markestelsel en markerecht zijn afkomstig uit de Nederlandse geschiedenis van de Middeleeuwen. Wat was het markestelsel precies? En waar en wanneer heeft dit stelsel in Nederland bestaan?
Van het voormalige klooster Klaarkamp (Claercamp) bij het Friese dorp Rinsumageest is boven de grond nauwelijks nog wat te zien. Vanwege de historische waarde wordt de locatie vandaag echter officieel aangewezen als archeologisch rijksmonument. De oudste schriftelijke vermeldingen van het klooster dateren uit de tweede helft van de twaalfde eeuw.
In de collectie van het Georgisch Nationaal Museum is een schilderij van de Friese schilder Petrus Schotanus ontdekt. Eerder werd het schilderij Gezicht op een stad als ‘anoniem’ omschreven, maar door onderzoek bij het RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis kon het worden toegeschreven aan Schotanus. Het gaat om een zeventiende-eeuws landschap met een aantal kerken en andere gebouwen.
Op de bekende vlag van Friesland zijn rode hartjes te zien. In werkelijk gaat het hier echter om pompeblêdden, een Fries woord voor plompe- of waterleliebladeren.
Het Fries Film Archief heeft onbekende kleurenbeelden gevonden van een voetbalwedstrijd tussen Heerenveen en HFC Haarlem uit 1948. Bijzonder is dat op de beelden ook de legendarische Friese voetballer Abe Lenstra (1920-1985) te zien is.
Het is niet ongebruikelijk dat detectorzoekers in de Friese bodem artefacten uit de vroege middeleeuwen vinden, maar dit exemplaar is volgens het Friese museum uniek. Uit onderzoek is gebleken dat het zou gaan om een Domburgfibula.
Het schrijfplankje van Tolsum behoort tot de Romeinse topstukken uit de collectie van het Fries Museum in Leeuwarden. Het plankje werd in 1914 gevonden tijdens de opgraving van de terp Groot Tolsum en bevat een Latijnse tekst. Lang dacht men dat de tekst draaide om de verkoop van een koe. Later bleek op het plankje een geldlening ten behoeve van
De Friese predikant en politicus Ferdinand Domela Nieuwenhuis, alias ‘Us Ferlosser’ (‘Onze Verlosser’), is de geschiedenisboeken ingegaan als de belangrijkste Nederlandse pionier van het socialisme en anarchisme.
