Naamloos | Historiek

Karel en Johanna Nihom met hun zonen Rolf en Harry, ca. 1936

Jodenvervolging·Spionage en geheime diensten·Tweede Wereldoorlog

Spion Karel Nihom pleegde zelfmoord tĳdens meidagen 1940

Eind jaren dertig proberen veel Duitse Joden de vervolging in nazi-Duitsland te ontvluchten. Nederland laat ze mondjesmaat toe. Joden in Nederland zetten zich in voor deze vluchtelingen, ze helpen ze de grens over en regelen opvang.

Detail van de feestrok van verzetsvrouw Mies Boissevain, gemaakt na de bevrĳding, een initiatief om te herinneren: ‘Vlecht in Uw rok het patroon van Uw leven’.

Tweede Wereldoorlog

Van de Ravenbrug naar de Eksterberg: redding met de Witte Bussen

Mies Boissevain maakt na de bevrĳding een feestrok met allerlei lapjes die haar aan gebeurtenissen uit de oorlog doen denken. Een van deze gebeurtenissen is de redding van een groep Nederlandse vrouwen uit Kamp Ravensbrück op 24 en 25 april 1945 door het Zweedse en Deense Rode Kruis.

De bevrijding van Maastricht, september 1944 (Bron: Oorlogsbronnen.nl Collectie NIOD, Vervaardiger G.M. Nafzger)

Tweede Wereldoorlog

Wachten op de bevrijding

Het grote startsein voor de bevrijding van Europa wordt gegeven met Operatie Overlord, oftewel D-Day, op 6 juni 1944. Maar het duurt tot september 1944 voor de eerste Amerikaanse soldaten de Nederlandse grens passeerden in Limburg.

De leren jas van Eliazar Blei Wiessmann, gedragen tijdens de fusillade op 20 februari 1945 in Rotterdam. (CC BY-SA 3.0, Museum Rotterdam).

Tweede Wereldoorlog·Verzet

De jas van verzetsman Eliazar Blei Weissmann

Ieder schilderij, plakkaat, artikel, foto of archiefstuk heeft een eigen verhaal. Soms is het verhaal groot, soms klein. De gemene deler is dat ieder stuk uniek is en zijn eigen geschiedenis heeft. In deze rubriek wordt zo’n unieke bron uit WO2-zoekmachine oorlogsbronnen.nl uitgelicht. Deze aflevering: de jas van de gefusilleerde Joodse verzetsman Eliazar Blei Weissmann.

‘Het werk van O. en O., hoe men kruit droog moet houden’ (Bron: Beeldbank WO2, Collectie NIOD, beeldnummer 42354)

Samenwerkingsrubrieken·Tweede Wereldoorlog

‘Ontwikkeling en Ontspanning’ tijdens de mobilisatie

Ter ontwikkeling én vermaak van de gemobiliseerde soldaten worden op verschillende plekken in het land commissies ‘Ontwikkeling en Ontspanning’ – ook wel ‘O. en O.’ genoemd – in het leven geroepen die cursussen en andere activiteiten voor militairen organiseren.

‘De Cineac NRC bioscoop aan de Coolsingel in Rotterdam. De bioscoop werd bij het bombardement op 14 mei 1940 verwoest’. Bron: Beeldbank WO2, Dia Archief Mr. A. Hustinx, beeldnummer 172875.

Historische foto's·Tweede Wereldoorlog

De Cineac NRC bioscoop in Rotterdam (1939)

Op deze kleurenfoto uit 1939 is de Cineac NRC bioscoop in Rotterdam te zien. De bioscoop aan de Coolsingel opent in 1913 onder de naam ‘Cinema Royal’.

Uitgelichte bron: 'Moeder' Braun coacht op fanatieke wijze Rie Mastenbroek tijdens haar Olympische finale op de Olympische Spelen van Berlijn, 1936. (Bron: Beeldbank WO2, collectie NIOD, Cigaretten-Bilderdienst.)

Olympische Spelen·Sportgeschiedenis·Tweede Wereldoorlog

‘Moeder Braun’, Rie Mastenbroek en de Spelen van Hitler

Moeder Braun stond bekend om de militaristische wijze waarmee ze ‘haar’ zwemsters trainde. Ze begeleidde onder meer zwemster Rie Mastenbroek.

Eten en drinken·Samenwerkingsrubrieken·Tweede Wereldoorlog

Oorlogskookboek: ‘Haal het onderste uit de pan’

Hoe in tijden van schaarste, van zowel voedsel als brandstof, toch een voedzame maaltijd voor te kunnen zetten? Dat staat in de vele kookboeken uit de periode 1940-1945.

Museum Rotterdam 'Onderduik spel' (inv. nr. 63075-A-CR) CC-BY-SA

Samenwerkingsrubrieken·Tweede Wereldoorlog

Het ‘Onderduikspel’ – Tijdverdrijf in de oorlog

Veel puzzels, bord-, kwartet- en kaartspellen staan tijdens en vlak na de oorlog in het teken van de bezetting.

Tweede Wereldoorlog

Fall Gelb en achtergelaten helmen in La Panne

Omsingeld op het land, wisten bijna 350.000 Franse en Britse soldaten eind mei 1940 over zee de Duitse vijand te ontvluchten. Ze lieten een enorme hoeveelheid materiaal achter, in en rond Duinkerke.

Samenwerkingsrubrieken·Tweede Wereldoorlog

De hongerwinter in aquarel

Kunstenaar Augustinus Gerardus van der Linde (Aug. v.d. Linde, 1890-1983) legde herkenbare situaties uit de hongerwinter vast in aquarel.

Air Minister Sir Kingsley Wooden parlementsleden laten een sperballon op bij het Kidbrooke Balloon Centre in 1939 (bron: NIOD Beeldbank WO2)

Eerste Wereldoorlog·Samenwerkingsrubrieken·Tweede Wereldoorlog

Demonstratie van een ‘sperballon’

Sperbalonnen, in het Engels ‘barrage balloons’ ofwel ‘blimps’, waren tijdens de Tweede Wereldoorlog onderdeel van het Engelse defensiesysteem.

Opname uit het eerste van de twee dagboeken van Toby Vos (collectie: Atria | Kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis)

Samenwerkingsrubrieken·Strips·Tweede Wereldoorlog

De dagboeken van Toby Vos

Toby Vos was 26 jaar toen ze in 1944 begon aan het beschrijven en vooral illustreren van haar ervaringen in de laatste oorlogsjaren (en daarna).

Gebruikers van een eenpansmaaltijd te Zaandam. Datum onbekend (eind 1942 - begin 1943). Fotograaf onbekend. Collectie Gemeentearchief Zaanstad.

Samenwerkingsrubrieken·Tweede Wereldoorlog

Eten met Duitse soldaten en Wehrmacht-officieren

In een Albert Heijn-pand in Zaandam werd tijdens de Tweede Wereldoorlog enkele keren gezellig samen gegeten met Duitse soldaten en Wehrmacht-officieren.

Literatuur·Samenwerkingsrubrieken·Tweede Wereldoorlog

W.F. Hermans in Parade der profeten

Als jongen van begin twintig schreef W.F. Hermans poëzie voor het ondergrondse blad Parade der Profeten.

Gevangenis Wolvenplein, Utrecht. 19 November 1942. Tekening van Hans Vanderaa. Beeldbank WO2 - NIOD.

Samenwerkingsrubrieken·Tweede Wereldoorlog

Gevangenis in oorlogstijd: gevangenis Wolvenplein

Tijdens de Tweede Wereldoorlog annexeerde Duitsland gevangenis Wolvenplein in Utrecht en nam deze in gebruik als Deutsche Untersuchungs- und Strafgefängnis.

Eten en drinken·Populair·Tweede Wereldoorlog

Surrogaatkoffie: ‘geen zuivere koffie’

Als aanvulling op de schaarse echte koffie komt er in 1941 koffiesurrogaat op de markt. Dit product bestaat voor de helft uit gerst, waaraan een mix van erwten, veldbonen, cichorei, eikels en tulpenbollen is toegevoegd.

Samenwerkingsrubrieken·Tweede Wereldoorlog

Hoe een ‘snotneus’ in 1945 mensen het leven redde

Kan een orgel een held zijn? Een feit is dat Het Snotneusje heel wat levens heeft gered.

Jodenvervolging·Tweede Wereldoorlog

Het Joodsche Weekblad, uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam

De Duitse bezetter gebruikte het weekblad om vorderingen inzake Joden en Joodse aangelegenheden bekend te maken.

Eerste Wereldoorlog·Samenwerkingsrubrieken

Nederlandse ondertekening van het VN-verdrag

Ieder schilderij, plakkaat, artikel, foto of archiefstuk heeft een eigen verhaal. Soms is het verhaal groot, soms klein. De gemene deler is dat ieder stuk uniek is en zijn eigen geschiedenis heeft. In deze rubriek wordt zo’n uniek object uit WOII-zoekmachine oorlogsbronnen.nl uitgelicht. Deze aflevering: de Nederlandse ondertekening van het VN-verdrag in San Francisco, juni 1945. De Verenigde Naties werden