“Verkeer is als bloed, wegen zijn aderen, een stolling kan zomaar leiden tot een infarct en dan zijn we doodziek.”
In het laatste kwart van de negentiende eeuw moet er een virus zijn rondgegaan in Nederland: elke vlek, elk dorp, elke regio wilde een eigen lokale spoorverbinding. Ontsluiting, meedoen aan de schitterende toekomst die in het verschiet lag.
…een Atlas van verdwenen spoorlijnen in Nederland
Als je wilt weten hoe oud een boom is, moet je zijn ringen tellen. Maar die jaarringen kunnen je veel meer vertellen dan dat. Dendrochronologie, de wetenschappelijke studie van jaarringen, levert een grote bijdrage aan ons begrip van de klimaatgeschiedenis van de aarde.
Wat bomen ons vertellen – Valerie Trouet
Legendarisch zijn ze, de jaren zestig. De beelden van Woodstock en Provo, de Maagdenhuisbezetting en de studentenopstand in Parijs worden eindeloos herhaald. Met de beatmuziek als begeleiding kwam de verbeelding kwam aan de macht: alles zou anders worden en wel meteen.
Maar wat was nu eigenlijk het verband tussen alle veranderingen?
Alles! En wel nu! Een geschiedenis van de jaren zestig – Piet de Rooy
Dit is het prachtig en liefdevol geschreven gruwelverhaal over het eerste transport naar Auschwitz van 999 meisjes die in maart 1942 vanuit Oost-Slowakije werden gedeporteerd. Schrijfster Heather Macadam baseert haar verhaal op gesprekken met overlevenden van Auschwitz. De belangrijkste getuige is Edith Friedman Grosman met kampnummer ‘1970’. Edith zat drie jaar in Auschwitz en verloor er haar zuster Lea.
Het eerste transport naar Auschwitz
In de donkere en bijna om moedeloos van te worden begintijd van de Tweede Wereldoorlog was er maar één optie over: de Verenigde Staten overhalen om aan de Engelse kant mee te doen. Daarvoor moest alles uit de kast gehaald worden.
Onze man in New York – Henry Hemming
Eeuwenlang hield de kerk het lichaam gevangen. Het huwelijk diende voor de voortplanting en het dempen van lusten. Genot was uit den boze. Maar beschikte het lichaam niet over een seksuele uitrusting die vanzelf genot ontstak?
Verrommelen, doorwroeten, tutebuken
Italië telde rond het jaar 0 zo’n 2 miljoen onvrijen op een totaal van 4 miljoen vrije mensen. Slavenhouders konden zich bijna alles permitteren. Dick Harrison geeft een indrukwekkend overzicht van de slavernij, van de vroegst bekende beschavingen tot hedendaagse dwangarbeid.
De geschiedenis van de slavernij – Dick Harrison
Hoe mensen ooit hun ‘heidendom’ beleefden laat zich nauwelijks beantwoorden. Het ontbreekt simpelweg aan goede bronnen. Toch is duidelijk dat onze voorouders in de zevende en achtste eeuw hun sacrale plekken bloedserieus namen.
Heidense heiligdommen – Judith Schuyf
Wat als het nu es anders gelopen was en aan het einde van de vijftiende eeuw vorstin Maria de Rijke alias Maria van Bourgondië niet van haar paard gedonderd was? Wat als haar zoon Filips de Schone in 1506 niet al op zijn 28ste was overleden? Had het Bourgondische rijk met als kern Vlaanderen, Brabant, Zeeland en Holland dan kunnen
De Bourgondiërs. Aartsvaders van de Lage Landen – Bart Van Loo
Hadden de Nederlandse, Belgische, Franse en Russische legerstaven gelijk toen ze achteraf wezen op die onverwachte Duitse succesformule als verklaring voor hun eigen snelle nederlaag? Of was het niet meer dan een slap excuus van generaals die voorbereid hadden moeten en kunnen zijn maar het niet waren?
In de middeleeuwen maakten ook de Groninger Ommelanden deel uit van het Friese rechtsgebied, dat zich uitstrekte van het Vlie (nu het IJsselmeer) tot aan de Wezer in Duitsland. Vanaf de 12e eeuw is het recht daarvan op schrift gesteld.
‘Zolang de wind van de wolken zou waaien en de wereld zou bestaan’
De Italiaan Ranuccio Bianchi Bandinelli (1900-1975), een van de belangrijkste archeologen van de twintigste eeuw, werd bij het grote publiek vooral bekend als de gids die in 1938 Adolf Hitler en Benito Mussolini rondleidde langs antieke monumenten en kunstschatten in Rome en Florence.
De Groningse Italiaan Bandinelli en het staatsbezoek van Hitler aan Italië in 1938
Misschien is het lege landschap van Noord-Nederland wel op zijn mooist, nu er half december even sneeuw ligt op de winterse akkers. Hier aan ’s lands einde bepalen zo’n 500 wierden (Groningen) en terpen (Friesland) op veel plekken nog steeds het beeld.
Terpen, wierden en dijken en het klimaatdebat
Bespreking van een bundel artikel van Leidse emeritus professor Simon Groenveld over verschillende "facetten van de Tachtigjarige Oorlog".
Hoe verhielden de Joodse immigranten die rond 1600 naar de Republiek kwamen zich tot hun nieuwe overheden en de stadhouders? Natuurlijk voelden de nieuwkomers, eerst Sefardische Joden uit Portugal en Spanje en iets later Asjkenazische Joden uit Oost- en Midden-Europa, zich afhankelijk en kwetsbaar. Om die reden toonden zij op een demonstratieve manier hun loyaliteit aan het gezag. Andersom maakten
Joden en het huis van Oranje
Begin mei van dit jaar kapittelde bisschop Eijk zijn superieur, paus Franciscus, vanwege ‘afvalligheid van de waarheid’. Aanleiding voor de zware beschuldiging was de instemming van de paus met het besluit van de Duitse bisschoppen om met een katholieke partner getrouwde protestanten toe te laten tot de eucharistie. De paus zou daarmee leer en praktijk van het katholicisme schenden. Als
De God van Galilea – Bart Ehrman
In de Gouden eeuw werd heel wat afgelachen. Het Frans Hals museum in Haarlem liet dit in 2017 zien in de tentoonstelling ‘De kunst van het lachen. Humor in de Gouden eeuw’. Het museum toonde ‘60 topstukken’ met daarop grappen, grollen en grijnzen in verf. Uit de begeleidende catalogus blijkt dat de afgelopen twintig jaar veel nieuw onderzoek is gedaan
‘Hij is niet wijs die niet bijwijlen zot kan zijn’
Als Jan van Brederode zijn vrouw uit het klooster van de Dominicanessen probeert te schaken wordt hij gevangen gezet. Zijn geval is nieuws in heel Europa.
Nobel streven – Frits van Oostrom
...het onnavolgbare geloof van de Katharen. De katharen, tussen werkelijkheid en fictie.
…het onnavolgbare geloof van de Katharen