Joost Eskes

Verbeelding van een van de Catilinarische redevoeringen. Cicero klaagt Lucius Sergius Catilina aan

Tegen tirannie – hoe Cicero de Romeinse republiek wilde redden

De advocaat, politicus en schrijver Marcus Tullius Cicero kantte zich rond 51 voor Christus tegen de opkomst van driemanschappen en dictators die de macht wilden grijpen. Door de basisregels van de bedreigde republiek uit te schrijven legde hij misschien wel ‘de eerste grondwet van de geschiedenis’ vast.

Afrika·Boekbesprekingen

Nelson, Winnie en het einde van de apartheid

Jonny Steinberg ontrafelt het huwelijk tussen Nelson Mandela en Winnie Madikizela-Mandela. Een huwelijk dat niet enkel over liefde ging, maar in elk haarvat politiek was – en vanaf het begin voor het oog van de wereld plaatsvond.

Anti kernwapendemonstratie in Den Haag van 29 oktober 1983

Historische achtergronden

Massademonstratie tegen kernwapens nu 40 jaar geleden

Aan de vooravond van wat de grootste demonstratie in Nederland ooit zou worden – op 29 oktober 1983 – blikte de organisatie wat zorgelijk vooruit. Werd de betoging in Den Haag niet teveel een kopie van die vorige demonstratie, twee jaar eerder? Toen kwamen 400.000 mensen in Amsterdam demonstreren. De leden van het dagelijks bestuur van het Komitee Kruisraketten Nee

Boekbesprekingen·Natuur

Een lusthof in Groningen – de tweede jeugd van de Prinsentuin

Een van de mooiste plekjes in de binnenstad van Groningen is de Prinsentuin. Daar konden de stadhouders en prinsessen van Nassau zich in voorbije eeuwen vermaken tijdens een verblijf in deze trotse en altijd op eigen autonomie bedachte Stad. Het is vandaag de dag ‘een van de zuiverste voorbeelden van een renaissancetuin in Nederland’.

Boekbesprekingen·Muziekgeschiedenis

‘Waar kan je liggen aan het strand, totdat je hele lijf verbrandt’

Vermoedelijk kunnen veel mensen dit lied moeiteloos meezingen. Niet dat deze eerste single in 1964 meteen aansloeg, nee, maar in 1969 opent de dubbelelpee 'Vijf Jaar Hits' van Boudewijn de Groot ermee. De dubbel verkoopt als een tierelier, in 1973 staat de teller op 140.000 stuks. Sindsdien maken De Groot's liedjes deel uit van het collectieve geheugen van de protestgeneratie.

Portret van Hendrik Lodewijk Drucker, vervaardigd door Dirk van Driest

Biografieën·Boekbesprekingen·Politieke geschiedenis

Meer een bevlogen wetgever dan politicus

Het leven van jurist, hoogleraar en liberaal politicus Hendrik Lodewijk Drucker, halfbroer van de beroemde feminist Wilhelmina Drucker.

Boekbesprekingen·Historische vrouwen·Spanje·Tweede Wereldoorlog

Virginia Cowles, een onverschrokken correspondente

In 'Op oorlogspad' doet correspondent Virginia Cowles verslag van haar ervaringen in Europa tussen 1937 en 1941. Ze haalt halsbrekende toeren uit om bij zowat elke crisis in deze jaren aanwezig te kunnen zijn.

Vijftiende-eeuws miniatuur uit de Roman de la Rose. De 'minnaar' en 'dame luiheid' ontmoeten elkaar aan de deur van de 'tuin der liefde'

Boekbesprekingen·Middeleeuwen

Hoe pluk je een roos?

Bij uitgeverij Verloren verscheen een nieuwe vertaling van de beroemde dertiende-eeuwse Roman van de Roos. Het van origine Franse verhaal is door de Amsterdamse emeritus hoogleraar Johan H. Winkelman in een eigentijds jasje gestoken.

Informatiebord bij het anarchistisch kampeerterrein Appelscha

Boekbesprekingen·Politieke geschiedenis

Geen lont in het kruitvat – Vrij-socialisten en anarchisten in Noord-Nederland

‘Welkom op ons ‘vry socialisties, anti militaristies, alcohol en drugsvry terrein’. Kampeerterrein ‘Tot vrijheidsbezinning’ in Appelscha begroet de bezoeker nog in jaren zeventig spelling.

Het Joodse werkkamp De Zomp bij Ruurloo - Fotocollectie Nederlandse Heidemaatschappij

Boekbesprekingen·Natuur·Tweede Wereldoorlog

Te weinig compassie – De Heidemaatschappij en de Tweede Wereldoorlog

In 1998 kwam het internationale ingenieursbedrijf Arcadis in opspraak. Een voormalige dwangarbeider uit een van de Joodse werkkampen uit de Tweede Wereldoorlog had in een brief financiële genoegdoening gevraagd. Deze kampen voor Joden bestonden tussen januari en begin oktober 1942, de Nederlandse Heidemaatschappij (NHM) hield er toezicht.

Boekbesprekingen·Politieke geschiedenis·Turkije

Turkije, de islam en de verkiezingen

Volkskrantjournalist Rob Vreeken maakt de rekening op van wat zo’n twintig jaar terug de grote vrees was: dat Erdogan invoering van de sharia zou nastreven. De man die nu al zo’n twintig jaar regeert heeft dat misschien gewild, maar nooit in daden omgezet. Reden is dat de bevolking in grote meerderheid zo’n koers afwijst. Sterker nog, het rad van de

Karel van het Reve in 1982, tijdens de uitreiking van de PC Hooftprijs

Biografieën·Boekbesprekingen·Politieke geschiedenis·Rusland

Een biografie van Karel van het Reve

In een van zijn boeken geeft letterkundige, vertaler, schrijver en Ruslandkundige Karel van het Reve een denkbeeldig gesprek weer tussen twee Russische literatuurminnaars uit de jaren 1920. De een zegt: ‘het communisme kan nog wel 300 jaar duren. De Mongolen regeerden 300 jaar, de Romanovs bleven 300 jaar, dus de communisten blijven ook 300 jaar.’ De ander zegt verontwaardigd: ‘waarom

Stilleven van Alexander Adriaenssen uit circa 1640

Boekbesprekingen·Eten en drinken

Stillevens en lekker eten in de zeventiende eeuw

Soms wordt gezegd dat wij in Nederland geen eetcultuur kennen. Niets is minder waar, stelt Janny van der Heijden. In de zeventiende eeuw bestond deze wel degelijk, pronkte men met producten van eigen bodem of die men van ver haalde en hingen er trots afbeeldingen van gestapelde kazen of oesters aan de muur.

Boekbesprekingen·Slavernij·Suriname

Marten Douwes Teenstra, een Groningse Multatuli

Dat ook Groningen tot over zijn oren betrokken was bij de slavernij is dankzij diverse publicaties intussen genoegzaam bekend. Maar al vroeg klonken er ook tegengeluiden. Een van de luidste stemmen was van de boerenzoon Marten Douwes Teenstra die in Nederlands-Indië en Suriname gewerkt had. Deze schrijver te Ulrum ontwikkelde zich tussen 1833 en 1864 tot een vooraanstaande abolitionist.

Carnavalsoptocht in Düsseldorf (2018) door de Duitse beeldhouwer Jacques Tilly, met een beeltenis van premier Theresa May die een misvormde Brexit baart.

Boekbesprekingen·Europese geschiedenis

Memoires van Europa-journalist Timothy Garton Ash

In 1986 publiceerde de eenendertigjarige Britse historicus/journalist Timothy Garton Ash een opzienbarend tijdschriftartikel, dat in vier afleveringen door de Volkskrant werd overgenomen. Het droeg de titel ‘Bestaat Midden-Europa?’ Ash vond van wel, hij zag het gras opschieten tussen de tegels in het betonnen, onveranderlijk gewaande Oost-Europa.

Landverlaters, detail van een schilderij van Eugène Laermans, 1896

Boekbesprekingen

De geschiedenis van vluchtelingen en asielzoekers

'De vluchtelingenrepubliek – een migratiegeschiedenis van Nederland' is een boek dat in zestien hoofdstukken een beladen onderwerp onder handen neemt: vlucht, asiel en integratie. Al decennia lang voeren we immers een heftig debat over de vraag wie we moeten toelaten en waarom, en wat dat voor de samenleving betekent.

Afrika·Boekbesprekingen

Journalistiek in Afrika

Het boek 'Een wolkenkrabber op de savanne' voert de lezer mee op een intrigerende reis door een snel veranderend continent. Het is het bloedmooie, maar soms ook bloedstollende verhaal over de postkoloniale zoektocht van Afrikaanse landen naar een eigen plek onder de zon. Het is ook een overzicht van veertig jaar verslaglegging door de Afrika-correspondent van de NRC, Koert Lindijer.

Stalin op een schilderij van Isaak Brodsky

Boekbesprekingen·Koude Oorlog·Politieke geschiedenis

Stalin’s terreur in revisie?

Voor elke misdaad van Stalin-regime weet Charles Ducal verdedigingslijnen te organiseren: het was wel erg, erkent hij, maar niet zo erg als historici als Hannah Arendt cs in haar boek over totalitarisme beweerde.

Landschap in de omgeving van het Friese dorpje Wanswerd

Boekbesprekingen·Friesland

‘Friesland definieert zichzelf in termen van verlies’

Hoe vergaat het die Friese cultuur in onze tijd van globalisering en van globale crises? Bij deze vraag staat hoogleraar Goffe Jensma in zijn recent verschenen afscheidsboek uitgebreid stil.

Dirck Volckertsz Coornhert (1522-1590) - Detail van een portret door Cornelis Cornelisz. van Haarlem Dirck Volckertsz Coornhert (1522-1590) - Detail van een portret door Cornelis Cornelisz. van Haarlem

Biografieën·Boekbesprekingen·Geestelijken & theologen·Religieuze geschiedenis·Tachtigjarige Oorlog

De onvermoeibare strijd van Coornhert voor gewetensvrijheid

Dirk Volckertsz Coornhert wist vijf eeuwen geleden heel wat thema’s te agenderen. Met zijn oproep om altijd ‘kritisch én medemenselijk te blijven’ is hij nog altijd relevant.

Beeld van Mahatma Gandhi in het Aga Khanpaleis in India, dat ook wel bekend staat als het Gandhi Nationaal Memorium

Azië·Boekbesprekingen·India·Religieuze geschiedenis

‘Mijn leven is mijn boodschap’ – Het voorbeeldige leven van Mahatma Gandhi

In India was de invloed van Mahatma Gandhi enorm. Hij agendeerde, mobiliseerde en normeerde. Hij inspireerde miljoenen. Maar er was ook kritiek. Sommige hindoes ergerden zich aan het feit dat Gandhi compromisloos opkwam voor de ‘outcasts’, de geminachte ‘kastelozen’. Anderen vonden die kritiek juist niet radicaal genoeg...

1 2 3 … 5 Volgende