Met ruim 300.000 kaarten en tekeningen en 400 atlassen en kaartenboeken beheert het Nationaal Archief in Den Haag de grootste kaartencollectie van Nederland. In de tentoonstelling Op de kaart toont de instelling een deel van die collectie.
In 1562 werkte schilder en graveur Marcus Gerards een plan van Brugge uit, dat de stad letterlijk weer op de kaart moest zetten. Recent kreeg deze kaart een facelift.
Als het water in Rijn en Maas eind 1993 sterk stijgt, moeten zo’n 8000 Limburgers hun huizen verlaten. Delen van Roermond en Venlo staan blank. De schok is enorm, want het vertrouwen in waterschappen en Rijkswaterstaat is groot. De Deltawerken hebben het land veilig gemaakt. Toch? In januari 1995 springt de Rijn uit zijn winterbed. Liefst 85.000 inwoners van Ooijpolder,
‘Onverteerd braaksel van de zee’
Het net voor de kerst verschenen boek 'De wereld van de familie Blaeu' is een feest voor het oog. Oud-hoogleraar Kees Zandvliet laat zien hoe deze familie in de zeventiende eeuw uitgroeit tot de belangrijkste uitgever en drukker van Amsterdam en misschien wel van de wereld.
Een imperium van cartografen en boekverkopers
In augustus 1866 verscheen in Duitsland een kaart van Europa die veel stof deed opwaaien. Het lijkt op het eerste gezicht een gewone staatkundige kaart van Europa, maar bij nadere beschouwing wordt duidelijk dat de kaart een opmerkelijk voorstel bevat voor nieuwe, nationale grenzen.
Een opmerkelijk voorstel voor nieuwe, nationale grenzen
Leiden noemt zich Lugdunum Batavorum. Waarom? Op basis van de traditionele interpretatie van de Peutingerkaart. Volgens Joep Rozemeyer klopt die interpretatie niet en is Lugdunum in werkelijkheid Gent.
Lag Lugdunum bij Katwijk of in Gent?
Satirische tekeningen en spotprenten waren zeer populair tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ze verschenen in kranten en tijdschriften en kregen geregeld ook een plek op ansichtkaarten en affiches. Voor de verschillende mogendheden waren de tekeningen ook van belang omdat ze de publieke opinie konden beïnvloeden of bepaalde gebeurtenissen uit konden vergroten. Tijdens de oorlog verschenen er ook verschillende satirische kaarten van
De plundering en uitmoording van Zutphen na de inname van de stad in november 1572 is in de geschiedschrijving over de Tachtigjarige oorlog een van de grote gruweldaden van de Spanjaarden geworden.
Nieuwe historische atlas van Zutphen – Christiaan te Strake, Michel Groothedde en Willem Frijhoff
Hoe lang deed men omstreeks 1500 over een reis van Rosmalen naar Breda? Of van Goirle naar Gdansk? Dankzij een nieuw onderzoeksproject is die vraag eenvoudig te beantwoorden.
(Handels)reizen door Brabant in de tijd van Bosch & Bruegel
De prachtige kaarten in het net verschenen 'Het grote kaartenboek – vijf eeuwen cartografie' zijn een lust voor het oog. Het boek is ontstaan naar een idee en onder redactie van Ron Guleij, die werkt als collectiespecialist cartografie bij het Nationaal Archief.
Het grote kaartenboek van het Nationaal Archief
Er is ernstige twijfel ontstaan over de heersende opvatting dat de oudst bewaarde kaart van het Afrikaanse continent gemaakt is door Portugese ontdekkingsreizigers in de vijftiende eeuw.
‘Ik heb gehoord dat er lieden zijn die niets om kaarten geven,’ schreef Robert Louis Stevenson ooit en hij voegde er aan toe ‘maar ik kan het nauwelijks geloven’. Wie 'De geschiedenis van België in 100 oude kaarten' leest én bekijkt zal alvast tot dezelfde conclusie komen als de auteur van Schateiland.
Ptolemaios’ Geografie, een fundamenteel werk. Onze reconstructie van de antieke topografie gaat er voor een belangrijk deel op terug. De landkaarten zijn beroemd.
Aan de online Kaart van de verstedelijking is recent een nieuwe informatielaag toegevoegd die inzicht in de zeventiende-eeuwse verstedelijking in Nederland. Voor de extra laag is gebruik gemaakt van de tweedelige atlas Toonneel der Steden van de Vereenighde Nederlanden uit 1652, van de bekende Amsterdamse kaartuitgevers Joan en Willem Blaeu.
De term ‘vruchtbare halve maan’, ook wel ‘vruchtbare halvemaan’ of ‘vruchtbare sikkel’ genoemd, valt regelmatig als het over de Prehistorie (de periode voor de uitvinding van het schrift) gaat.
De bijzondere kaart werd ooit onterecht aangemerkt als duplicaat en verdween daardoor uit beeld. Vermoedelijk belandde hij in de jaren zeventig in een la met dubbele exemplaren.
Op veel oude kaarten zijn de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden afgebeeld in de vorm van een leeuw. Dit cartografische beeld staat bekend als de Leo Belgicus, Latijn voor de Nederlandse Leeuw.
De zee heeft in de Nederlandse geschiedenis altijd een belangrijke rol gespeeld: ze zorgde voor voedsel en dankzij de zee werd Nederland een belangrijke handelsnatie. Deze voorspoed kende echter ook een keerzijde. Ontelbaar is het aantal mensen dat op zee is achtergebleven.
Tentoonstelling ‘Dood & de Zee’ in het Noordelijk Scheepvaartmuseum
Op de hartvormige wereldkaart van Martin Waldseemüller uit 1507 werd voor het eerst de naam ‘America’ vermeld – voor het zuidelijke deel van het continent.
Na twee jaar onderhoud is een zestiende-eeuwse ‘reuzenkaart’ weer te zien in het Regionaal Archief Dordrecht. De kaart heeft een afmeting van maar liefst 3,75 bij 1,90 meter en vertelt onder meer over verdwenen plaatsen, kastelen en zalm.
In de vloer van de Burgerzaal, in het hart van het Koninklijk Paleis Amsterdam, zijn drie grote vloerkaarten te vinden. Ze zijn een essentieel onderdeel van het concept van architect Jacob van Campen voor dit gebouw, het voormalige stadhuis van Amsterdam.
