Boekbesprekingen - Recensies van geschiedenisboeken | Pagina 7

Senaatszaal in het Academiegebouw van Groningen

De Groninger universiteit na 1945

Het belangrijkste kenmerk van de naoorlogse ontwikkeling van de Rijksuniversiteit Groningen (hierna RUG) is de enorme groei van de studentenaantallen. De lichtingen werden na de oorlog groter en per jaargroep gingen meer jongelui studeren, ook uit lagere milieus.

Boekbesprekingen·Nederlands-Indië

Eerste boek Indonesië-onderzoek: weinig nieuws, resultaten toch waardevol

Aan hard nieuws heeft het grote Indonesië-onderzoek door drie Nederlandse wetenschappelijke instituten vrij weinig opgeleverd. Toch zijn de resultaten waardevol. Ze bieden een goed overzicht van eerdere bevindingen, vullen die aan met nieuwe details en hier en daar een brok echt nieuws.

Soekarno leest de Indonesische onafhankelijkheidsverklaring voor. Rechts in witte kleding Hatta. Het is 17 augustus 1945 en heel veel is nog onzeker.

Boekbesprekingen·Nederlands-Indië

1945-1950, maar nu eens gezien vanuit Indonesisch perspectief

Over de dekolonisatie-oorlog lezen we in Nederland vrijwel alleen publicaties die de zaken benaderen vanuit Nederlands perspectief. Dat vertrekpunt is op zichzelf wel begrijpelijk. De allereerste vraag bij zulke ingrijpende gebeurtenissen is immers wat ‘we’ hebben gedaan en hoe dan. Maar als het daarbij blijft, ontstaat een eenzijdig beeld.

Afrika·Boekbesprekingen

De Nijl – Biografie van de rivier

De rol van rivieren in de menselijke geschiedenis kan nauwelijks worden overschat. En een van de meest historische rivieren van onze planeet is zonder twijfel de Nijl.

Mogelijk zelfportret van Constantijn Huygens de Jonge, 1685

Boekbesprekingen·Gouden Eeuw·Koningshuis

Dagboeken van Constantijn Huygens jr.

Voor de dagboeken van Constantijn Huygens junior hadden vorige generaties historici niet veel waardering. De een vond ze ‘ranzig’, een ander schreef dat deze zoon ‘niet in de schaduw kon staan van zijn veelgeprezen vader’.

Roald Amundsen tijdens de expeditie naar Antarctica van Adrien De Gerlache. Aan zijn voeten enkel dode pinguïns. De foto is gemaakt door Frederick Cook.

Boekbesprekingen·Ontdekkingsreizigers

Scheurbuik en winterdepressie te midden van het pakijs

In 1894 legde de vijfentwintigjarige Belgische luitenant Adrien de Gerlache een gewaagd plan voor aan de Société Royale Belge de Geógraphie in Brussel. Hij wilde in de voetsporen treden van de fictieve ‘kapitein Nemo’ en onder Belgische vlag een ontdekkingsreis op poten zetten, op zoek naar de geomagnetische zuidpool.

Standrechtelijke executies van kampongbewoners door militairen van het Depot Speciale Troepen in kampong Salomoni in ZuidCelebes (het huidige Sulawesi). In totaal zouden ongeveer twintig mannen zijn geëxecuteerd.

Boekbesprekingen·Nederlands-Indië

Nederlandse oorlogsmisdaden in Indonesië bleven met opzet onbestraft

Tientallen jaren lang hebben Nederlandse autoriteiten hun uiterste best gedaan oorlogsmisdaden van Nederlandse kant in Indonesië te ontkennen, te bagatelliseren en onbestraft te laten. Daarbij werd geregeld stiekem gedaan en vaak de doofpot als instrument gebruikt.

De door Haussmann aangelegde Avenue de l'Opéra in Parijs, vastgelegd door Camille Pissarro, 1898

Architectuur en bouwgeschiedenis·Boekbesprekingen·Frankrijk

Parijs dat dé Lichtstad werd (door Napoleon III en Haussmann)

Parijs dankt haar steedse allure aan een facelift in het midden van de negentiende eeuw. Keizer Napoleon III en prefect Haussmann ploegden toen het middeleeuwse straatbeeld om. Zij creëerden een nieuwe stad met brede lanen, parken, moderne voorzieningen en grootse gebouwen.

De Fenicische prinses Europa met daarbij de oppergod Zeus in de gedaante van een stier - Antonio Bellucci

Boekbesprekingen·Europese geschiedenis·Politieke geschiedenis

‘Steeds nauwere samenwerking’

Na eeuwenlange verdeeldheid sloegen zes landen in Europa de handen in elkaar. Grenzen vervaagden en slagbomen verdwenen. Het continent werd verenigd door instellingen op te richten en verdragen te sluiten.

Afrika·Boekbesprekingen·Slavernij

“Afrika is de spil geweest van de machine van moderniteit”

Howard French is van mening dat het herstellen van de ware plaats van Afrika in de wereldgeschiedenis en de actualiteit een stap is in de strijd tegen de racistische “vermindering, trivialisering en uitwissing” van Afrikanen uit de wereldgeschiedenis.

Boekbesprekingen·Nederlands-Indië

Veel Indonesische burgerdoden nam Nederlandse krijgsmacht voor lief

De Indonesische onafhankelijkheidsstrijd (1945-1950) stelde de Nederlandse krijgsmacht voor onverwachte en grote problemen. Militair-theoretisch werd geen afdoende oplossing gevonden. In de praktijk leidde dat tot opvoering van het geweldsniveau, waarbij de strijdkrachten bereid waren veel Indonesische burgerdoden op de koop toe te nemen.

Hendrik Uittien voor de klas op de Middelbare Koloniale Landbouwschool in Deventer.

Boekbesprekingen·Tweede Wereldoorlog

Hendrik Uittien – Botanicus in oorlogstijd

Politiek interesseerde botanicus Hendrik Uittien niet, totdat de opkomst van het nazisme hem zijn ogen opende. Hij kon zich niet langer afzijdig houden en kwam in verzet.

Boekbesprekingen·Italië·Politieke geschiedenis

Miljoenen mensen geloofden ooit in het fascisme

Als na 1945 iemand onwelgevallige ideeën of gedrag vertoont wordt hij ‘fascist’ genoemd en daarmee effectief onschadelijk gemaakt, want wie wil er nu iets te maken hebben met het fascisme? De werkelijkheid is natuurlijk niet zo simpel.

Boekbesprekingen·Frankrijk·Seksualiteit

De ‘vrouwtjes’ van Parijs

Naar schatting waren rond het midden van de negentiende eeuw ongeveer honderdduizend vrouwen in Parijs werkzaam in de prostitutie.

Boekbesprekingen·Politieke geschiedenis

Hoe de NAVO nadenkt over de toekomst

Is het Noord-Atlantisch Bondgenootschap berekend op zijn taak of is de alliantie ‘hersendood’, zoals Macron in 2019 beweerde? Hoe versleten is de NAVO, hoe bij de tijd?

De roaring fifties - Detail van de boekcover

Boekbesprekingen·Geschiedenisboeken

Tegendraads en vernieuwend in de jaren vijftig

Waren de jaren vijftig saai, sloom en duf? Dat beeld bestaat wel, maar meerdere historici hebben het al bijgesteld.

Boekbesprekingen·Religieuze geschiedenis

Villa De Wartburg, opvangcentrum voor priesters

In een markante villa in het Gelderse Velp opende Herman Hegger in 1962 een opvangcentrum voor priesters die hun klooster hadden verlaten.

Tekeningen van de Duitse antropoloog en anatoom Johann Friedrich Blumenbach (1752-1840) die onderzoek deed naar de mensheid en een indeling in vijf rassen maakte.

Boekbesprekingen

Wat loopt daar? Een biologische kijk op rassen

Racisme is een groot sociaal probleem, maar de wortel ervan, het ras, is biologisch.

Negentiende-eeuwse reclame voor een 'woordenboek der Nederlandsche Taal'

Boekbesprekingen·Taalgeschiedenis

Pessimisme over de Nederlandse taal… nergens voor nodig?

In 1930 kondigden ‘De Telegraaf’ en de ‘Nieuwe Rotterdamsche Courant’ de ondergang van het Algemeen Beschaafd Nederlands aan. Toch communiceren tegenwoordig meer dan 24 miljoen mensen in het Nederlands.

België·Boekbesprekingen·Kunstenaars·Kunstgeschiedenis

Panamarenko, de Antwerpse kunstenaar, zegt het zelf

"Henri Van Herwegen is dood, ik zou niet weten wie het is. Het is een snotneusnaam, een naam die niets betekent en waarmee je zeker niet opgewekt het leven binnenstapt."